خبرگزاری رویترز در یک گزارش تحقیقاتی خبر داد که «بایننس»، بزرگترین شرکت صرافی رمزارزها در جهان به رغم تحریمهای آمریکا و ممنوعیتی که خود این شرکت برای فعالیت در ایران تعیین کرده بود سالها به مشتریان ساکن ایران خدمات ارائه داده است.
در پی از سرگیری تحریمهای گسترده آمریکا علیه ایران در سال ۲۰۱۸، شرکت «بایننس» در ماه نوامبر همان سال به مشتریان ایرانی خود خبر داد که دیگر نمیتواند به آنها خدمات ارائه دهد و به آنها توصیه کرد که دارايی خود را خارج کرده و حسابهای خود را در این شرکت ببندند.
اما هفت معاملهگر بازار رمزارزها به خبرگزاری رویترز گفتند که توانستهاند محدودیتهای اعمال شده از سوی این شرکت را دور بزنند. اگرچه از قرار معلوم در سپتامبر سال گذشته و در پی سختگیرانه شدن مقررات مقابله با پولشویی توسط «بایننس» استفاده از این روش ناممکن شد. تا آن زمان مشتریان فقط با ثبت یک آدرسای میل میتوانستند معاملات خود را به راحتی در «بایننس» انجام دهند.
عسل علیزاده یک دلال ارز در تهران گفت: «گزینههای دیگری وجود داشت ولی هیچ کدام به خوبی بایننس نبودند. چون هویت کاربران را با دقت بررسی نمیکرد و همه ما از آن استفاده میکردیم.»
علاوه بر افرادی که رویترز با آنها مصاحبه کرده حداقل ۱۱ نفر دیگر نیز در پستهای خود در شبکه اجتماعی لینکدین گفتهاند که حتی پس از اعمال ممنوعیت برای فعالیت در ایران در نوامبر ۲۰۱۸ از خدمات «بایننس» استفاده کردهاند. این افراد حاضر نشدند با خبرگزاری رویترز گفتوگو کنند.
محبوبیت این شرکت در ایران برای مدیران آن کاملا شناخته شده بود. از متن دهها ایمیلی که بین مدیران ارشد این شرکت رد و بدل شده و نسخهای از آنها در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته میتوان دید که آنها حتی در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نیز از رشد فعالیت خود در ایران خوشنود بودند.
شرکت «بایننس» به سوالات خبرگزاری رویترز پاسخ نداد. این شرکت در ماه مارس امسال و در پی تحریمهای گسترده غرب علیه روسیه در بیانیهای گفت: «تمامی این مقررات را به دقت اجرا میکند و یک گروه کاری ویژه را برای نظارت بر اجرای دقیق تحریمها تشکیل داده است.»
استفاده کاربران ایرانی از خدمات صرافی شرکت «بایننس» قاعدتا طی چند سالی که از تحریم معاملات مالی ایران و غرب میگذرد باید مود توجه نهادهای مسئول در آمریکا قرار میگرفت.
«بایننس» میگوید شرکت مالک آن در جزایر کِیمن مستقر است و یک مقر یا دفتر مرکزی ندارد. این شرکت برای مشتریان آمریکایی از وبسایت جداگانهای (بایننس. یو اس) استفاده میکند و طبق اسناد رسمی که به نهادهای ناظر بر فعالیتهای مالی ارائه داده است تمامی فعالیتهای آن زیر نظر چانگ پنگ ژائو، بنیانگذار و مدیر عامل این شرکت انجام میشود.
کارشناسان حقوقی معتقدند که تفکیک فعالیتهای این شرکت در آمریکا از سایر نقاط جهان مدتها «بایننس» را از تحریمهای آمریکا به خاطر معامله با ایران مصون نگاه داشته است، چون کاربران ایرانی از بخش اصلی خدمات «بایننس» استفاده میکنند که در آمریکا به ثبت نرسیده است. ولی این شرکت با ارائه خدمات در ایران در چارچوب مقررات موسوم به تحریمهای ثانوی میتواند به نقض تحریمهای آمریکا علیه ایران متهم شود.
تشخیص تخلف احتمالی «بایننس» به این بستگی دارد که آیا طرفهای ایرانی از خدمات این شرکت برای نقض و یا دور زدن تحریمهای آمریکا استفاده کردهاند و آیا افرادی که در فهرست تحریمهای آمریکا هستند از طریق خدمات این شرکت به شبکه مالی آمریکا وصل شدهاند یا نه.
خبرگزاری رویترز اسنادی در اختیار ندارد که هیچ یک از این تخلفها توسط کاربران ایرانی «بایننس» را ثابت کند.
وزارت خزانهداری آمریکا نیز حاضر نشد به سئوالات رویترز در این زمینه پاسخ دهد.
خبرگزاری رویترز در ماه ژانویه امسال بر اساس مصاحبه با مدیران سابق «بایننس» گزارش داد که ارائه خدمات در ایران به یک حساسیت جدی بدل شده است. در آن زمان «بایننس» گفت قصد دارد استانداردهای خود را بهبود بخشد.
نگاهی به مکاتبات داخلی این شرکت نشان میدهد که در سال ۲۰۱۹ ایران، کوبا، کره شمالی، سوریه و ناحیه کریمه «پنج مورد تحریم شدید» تلقی میشدند ولی ارائه خدمات در ایران ادامه یافت. ظاهرا تصمیم نهایی «بایننس» برای قطع فعالیت در ایران در ماه مه ۲۰۲۰ اتخاذ شده است.
در آن زمان ساموئل لیم، یکی از مدیران ارشد این شرکت در دستورالعملی اعلام کرد که «به هیچ وجه هیچ معاملهای با ایران نباید صورت بگیرد.»
تازهترین آمارهای علنی نشان میدهد که «بایننس» در سراسر جهان حدود ۱۲۰ میلیون مشتری دارد و حدود ۹۵۰ میلیارد از بازار رمزارز جهان را کنترل میکند.