لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳ تهران ۰۶:۵۵

نخست‌وزیر جدید بریتانیا و داستان تبار تُرک او


بوریس جانسون
بوریس جانسون

حزب حاکم محافظه‌کار بریتانیا روز سه‌شنبه بوریس جانسون را به عنوان نخست‌وزیر جدید برای این کشور انتخاب کرد.

بوریس جانسون، وزیر پیشین امور خارجه بریتانیا، جایگزین ترزا می شده است؛ نخست‌وزیری که ناکامی‌اش در جلب موافقت قانون‌گذاران برای حمایت از سیاست‌های برگزیتی‌اش، سرانجام به استعفایش منجر شد.

بوریس جانسون که منصب شهرداری لندن را نیز در کارنامه خود دارد، سال پیش در اعتراض به طرح‌های برگزیتی ترزا می از مقام وزارت خارجه استعفا کرد. آقای جانسون اکنون بحران خروج کشورش از اتحادیه اروپا و کشاکش‌های بی‌پایان این بحران را به ارث می‌برد.

پیشینه، تبار و هویت بوریس جانسون در انگلیس همواره موضوع بحث و کنجکاوی بوده و رسانه‌ها از او با عنوان فرد «عوام‌گرای» متولد نیویورک یاد می‌کنند که عضوی از طبقه نخبه و اعیان بریتانیا است اما اکنون همه را علیه این طبقه تحریک می‌کند.

به ویژه تبار خانوادگی او اخیراً بیش از پیش مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته؛ تباری که راه پرپیچ و خمی را طی کرده است.

بوریس جانسون که لحن او در بسیاری موارد اتهام «نژادپرستی» را با خود همراه داشته و زنان مسلمان باحجاب را «صندوق پست» لقب داده در یکی از برنامه‌های تلویزیونی با ذکر این‌که پدر پدربزرگش یک مسلمان معتقد و حافظ قرآن بوده تعجب همگان را برانگیخت.

از آن زمان تحقیقات و گزارش‌های پرشمار رسانه‌ها در این مورد آغاز شد و مشخص شد که پدر پدربزرگ بوریس جانسون، علی کمال نام داشته و در دهه ۲۰ میلادی آخرین وزیر امور داخله امپراتوری عثمانی بوده است.

پدر علی کمال، حاجی احمد رضا، تاجر موفق صمغ و موم از روستای «کالفات» در ۱۰ کیلومتری شمال آنکارا بود که اواخر دهه ۱۸۰۰ میلادی در استانبول سکونت گزید و پسرش علی کمال در سال ۱۸۶۹ در پایتخت عثمانی به‌دنیا آمد.

بررسی رسانه‌های بریتانیایی نشان می‌دهد که حاجی احمد رضا یکی از کنیزان احتمالاً قفقازی را در بازار بردگان در امپراتوری عثمانی خریده و پدر پدربزرگ بوریس جانسون فرزند حاجی احمدرضا و این کنیز اسیر است.

گفته می‌شود که این زن اسیر به احتمال زیاد یکی از زنان چرکس بوده که در آن زمان به تعداد زیاد به بهای ۱۰۰ پوند امروزی انگلیس به خانواده‌های توانگر ترک فروخته می‌شدند. گزارش‌های رسانه‌ها منشأ موی بور و چشم آبی بوریس جانسون را نیز به همین تبار چرکسی نسبت می‌دهند.

علی کمال، مانند نتیجه خود بوریس، سلطنت‌طلبی دوآتشه بود که از سلطان حمایت می‌کرد و به اشغالگران انگلیسی که حافظ تاج و تخت سلطان بودند خوش‌آمد می‌گفت.

علی کمال در فعالیت‌های سیاسی خود حتی تا جایی پیش رفت که دستور دستگیری کمال آتاترک، بنیان‌گذار ترکیه امروزی، را داد اما پس از آن گروهی از ملی‌گرایان طرفدار آتاترک بر سر علی کمال ریخته و او را تکه‌تکه کردند.

بعد از مثله شدن علی کمال بود که پدربزرگ بوریس جانسون، به نام عثمان علی، به لندن گریخت و نام خود را به «ویلفرد جانسون» تغییر داد.

یکی از برادران عثمان علی نیز به نام «زکی کونرآلپ» سفیر ترکیه در بریتانیا و بعد اسپانیا شد اما در سال ۱۹۷۸ شبه‌نظامیان ارمنی او را ترور کردند.

پدربزرگ بوریس جانسون پس از مهاجرت به لندن نام و نشان خانواده خود را تغییر داده و بر انگلیسی شدن و تعلق فرزندانش به طبقه اعیان و اشراف تأکیدی مضاعف داشت. این تأکید تأثیر خود را بر نسل‌های بعد گذاشت و نام کامل بوریس جانسون یعنی «السکاندر بوریس دِفِفل جانسون» نیز بازتابی از همان اشرافی‌گری را در خود دارد.

بوریس جانسون از طریق ازدواج‌های نسل‌های بعدی نیاکان ترکیه‌ای خود تبارهای فرانسوی، یهودی روسیه، و انگلیسی را هم در خود دارد و خود او در مصاحبه‌ها از خود با عنوان «دیگ ذوب یک‌نفره اقوام و نژادها» یاد می‌کند. به گفته بوریس جانسون، والدین او نام روسی بوریس را به یاد یک مهاجر روس که زمانی می‌شناختند بر او گذاشته‌‌اند.

نام بوریس جانسون زمانی بیشتر در رسانه‌های فارسی‌زبان مطرح شد که او در آبان‌ماه ۹۶ در کمیته روابط خارجی مجلس عوام بریتانیا گفت که نازنین زاغری-رتکلیف، شهروند دوتابعیتی زندانی در ایران، مشغول «آموزش روزنامه‌نگاری» در ایران بوده‌است. بنیاد خیریه تامسون رویترز که نازنین زاغری برای آن کار می‌کرد، این اظهارات را «اشتباه» نامیده و بوریس جانسون را متهم کرد که با اظهارات غیردقیق خود در این باره باعث شده احتمالاً به طول دوران زندان خانم زاغری افزوده شود.

بوریس جانسون در سخنان خود اغلب اظهاراتی شوکه‌آور علیه لیبرال‌های طرفدار نزاکت سیاسی بیان می‌کند و به نوشته روزنامه نیویورک تایمز این یکی از ویژگی‌هایی است که رأی زیادی برایش به ارمغان آورده است.

در هر صورت و با وجود لحن خارجی‌ستیزانه‌ای که بوریس جانسون گاه از آن استفاده می‌کند بستگان مختلف او همچنان در استانبول و دیگر نقاط ترکیه از او یاد کرده و او را از خود می‌دانند. آقای جانسون نیز در مورد این ارتباط خانوادگی در رسانه‌ها صحبت می‌کند.

سِنان کونرآلپ، یکی از فرزندان عموبزرگ بوریس جانسون، در بخش آسیایی استانبول رئیس یک انتشاراتی است و در کتابفروشی‌اش همچنان کتاب تاریخ عثمانی را می‌فروشد که علی کمال، جد بزرگ بوریس جانسون، نوشته بود. کتابفروشی او مشرف است بر مسجد عظیم بزرگی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، به تازگی در کناره بسفر برپا کرده است.

منابع: گاردین، نیویورک‌تایمز، بی‌بی‌سی، ان‌ورلد، ایوینینگ استاندارد / پ.پ
XS
SM
MD
LG