واردات خودرو چند سالی است که متوقف شده، اما به نظر میرسد که گره آن در حال باز شدن باشد، هرچند برخی تحلیلگران سیاسی میگویند باز شدن گره واردات خودرو برای قهرمان نشان دادن دولت جدید است.
مجلس طرحی داده است که بر اساس آن واردات خودرو دوباره آزاد شود. البته تا کنون مجمع تشخیص مصلحت نظام با این طرح مخالفت کرده، اما به نظر میرسد با وجود این مخالفت، بهدلیل حمایت دولت و مجلس از این طرح، واردات خودرو پس از مدتها با شرایط جدید باز شود.
مصطفی میرسلیم، نمایندۀ مجلس و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در جلسه علنی مجلس و در جریان بررسی ایرادات شورای نگهبان به طرح ساماندهی صنعت خودرو، طی اخطار قانون اساسی، گفته است «ما باید سیاستهای تقویت تولید را اجرا و از آن پشتیبانی کنیم».
میرسلیم همچنین با بیان اینکه هفتۀ گذشته جلسهای در مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار و با موضوعی که در این اصلاحیه آمده است مخالفت شد، اضافه کرد: «براساس این اصلاح، حتی واردات خودروهای معمولی گازسوز نیز آزاد شده است.»
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با اشاره به اقداماتی که برای تولید خودروی هیبریدی در ایران شده است هم گفت: «با این اصلاحیه که دربارۀ آزادسازی واردات خودرو است، از تشویق تولید و اشتغال جوانان جلوگیری میشود.»
این ادعاها در حالی بیان میشود که تا کنون مشخص شده است حتی موتورهای برقی خودروهای هیبریدی که در ایران معرفی شدهاند، درواقع نمونههای وارداتی از چین بودهاند.
در مقابل چنین نگرشی، طرفداران واردات خودرو میگویند بازار خودرو ایران کاملاً انحصاری شده است؛ عاملی که سبب میشود بازار خودرو ایران رقابتی نباشد و تولیدکنندگان خودرو محصولات بیکیفیت با فناوریهای قدیمی تولید کنند.
واردات خودرور در سه سال پایانی دولت حسن روحانی ممنوع بود و حاصل این ممنوعیت افزایش قیمت شدید خودرو در بازار و ایجاد رانت برای تولیدکنندگان و خریداران خودروهای این شرکتها شد و حالا، با جدی شدن موضوع واردات خودرو، دوباره شاهد کاهش قیمت خودرو در بازار هستیم.
رسانههای خودرویی ایران هم گزارش دادهاند که قیمت خودرو در پی احتمال واردات خودرو کاهش داشته است. بر اساس گزارش سایت بیتران، با وجود آنکه هنوز رفع ممنوعیت واردات خودرو نهایی نشده است، اما صرف احتمال این امر باعث کاهش ۱۰درصدی قیمت خودروهای خارجی در بازار شده است.
۲۴ شهریور، نمایندگان مجلس در نشست علنی با اصلاحات کمیسیون صنایع و معادن در مادۀ چهار طرح ساماندهی صنعت خودرو دربارۀ واردات خودرو بهمنظور تأمین نظر شورای نگهبان موافقت کردند.
در مادۀ چهار طرح ساماندهی خودرو چنین آمده است: «هر شخص حقیقی یا حقوقی میتواند بهازای صادرات خودرو یا قطعات خودرو یا سایر کالاها و یا خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرو محرکه یا از طریق واردات بدون انتقال ارز نسبت به واردات خودرو تمامبرقی یا دو نیرویی (هیبریدی) یا واردات خودرو بنزینی یا گازسوز با برچسب انرژی ب و بالاتر یا دارای شاخص ایمنی سهستاره و بالاتر بر اساس گواهیهای استاندارد معتبر، معادل ارزش صادراتی خود اقدام کند.»
بر اساس تبصرۀ یک، واردات موضوع این ماده نباید هیچ تعهد ارزی جدیدی برای کشور ایجاد کند.
به گزارش خبرآنلاین، زمانی که طرح آزادسازی واردات خودرو در مجلس قبل مطرح شد، شورای نگهبان دو ایراد به این طرح گرفت. یکی حذف تعرفۀ واردات خودروهای برقی و هیبریدی و دیگری مسئلۀ خروج ارز از کشور برای واردات خودروهای خارجی بود که ظاهراً این دو مشکل در مصوبۀ اخیر مجلس حل شده است.
با این حال مصطفی میرسلیم معتقد است که نهتنها ایرادات شورای نگهبان رفع نشده بلکه با توجه به تصویب این طرح واردات خودروهای گازسوز هم به تولید داخل لطمه خواهد زد. جدا از این، طرح آزادسازی واردات خودرو به کشور مخالفان جدی دیگری هم دارد و حتی، بهگزارش خبرآنلاین، وزیر صمت هم با آن مخالف است.
پیش از این، مخالفان واردات خودرو ارزبر بودن واردات را بهانه میکردند اما با وجود این طرح این افراد حالا ضربه به تولید ملی را بهانه میکنند. در مقابل برخی کارشناسان معتقدند که حمایتهای زیاد از تولید خودرو سبب شده این صنعت مانند کودک پنجاهساله همچنان به رشد مناسب نرسیده باشد.
برخی کارشناسان اعتقاد دارند عدم امکان تولید خودروهای برقی و هیبریدی و خودروهای بهروز و کممصرف سبب شده که حالا بخش زیادی از بدنۀ دولت و مجلس موافق واردات خودرو باشند.
حالا برای کاهش قیمت خودرو در بازار و موفق نشان دادن دولت جدید بعید به نظر میرسد این طرح مخالفان جدی قبلی خود را در بدنۀ مجلس و دولت ایران داشته باشد. مخالفان کنونی بیشتر وابسته به صنعت خودرو ایران هستند و بنابر این احتمالاً واردات خودرو دوباره با شرایط خاص برقرار خواهد شد.