پس از خروج شرکت‌های اروپایی یا کاهش فعالیت این شرکت‌ها در ایران، شرکت‌های چینی در حال تبدیل شدن به اصلی‌ترین فعالان خارجی در صنعت خودروی ایران هستند. آیا آن‌ها دوباره جای دیگران را در بازار و صنعت خودروی ایران می‌گیرند؟
در سه ماهه اول سال ۸۷ حدود ۴۰۰ میلیون دلار قطعه از چین برای مونتاژ خودروهای چینی وارد ایران شده است. این میزان در سال عددی بیش از یک و نیم میلیارد دلار می‌شود. بنظر می‌رسد این رقم افزایش هم پیدا کند، چرا که با قطع یا کاهش همکاری شرکت‌های ایرانی با خودرو سازان اروپایی، شرکت‌های خودروساز ایرانی یا مجبور هستند این قطعات را در ایران تولید کنند یا به سراغ شرکت‌های چینی بروند. تجربه تحریم‌های قبلی هسته‌ای نشان می‌دهد شرکت‌های خودرو سازی بیشتر روش دوم را انتخاب می‌کنند.
گزارش ارائه شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد سهم خودروهای سواری چینی مونتاژ شده در ایران نسبت به کل تولید خودروهای سواری، در سه ماهه اول سال ۹۷ نزدیک به بیست درصد است. این بدان معنی است که از هر پنج خودرو ساخته شده در ایران یک خودرو چینی است. این رشد همزمان با ترک شرکت‌های اروپایی از ایران، به دلیل تحریم‌های هسته‌ای آمریکا رخ داده است. شرکت‌های چینی اکثرا بازار مهمی در آمریکا ندارند و با ترس کمتری در ایران کار می‌کنند.
شرکت‌های خودروسازی اروپایی ملزم به ساخت داخل حداقل پنجاه درصدی در ایران شده‌اند حال آنکه شرکت‌های چینی با داخلی‌سازی بسیار کمتری خودرو تولید می‌کنند و به‌سختی حاضر به داخلی‌سازی قطعات در ایران هستند.
در میان شرکت‌های چینی، سهم داخلی‌سازی شرکت «دانگ‌فنگ» بین ۳۰ تا ۴۰ درصد است و باقی شرکت‌های چینی از حداکثر ۳۰ درصد قطعات ساخته شده در ایران استفاده می‌کنند.
پس از برجام و با ورود شرکت‌های اروپایی به ایران و سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها برای ساخت قطعات خود در ایران فشار به خودروسازان چینی برای افزایش داخلی‌سازی افزایش یافته بود اما حالا با خروج شرکت‌های اروپایی به دلیل ترس از تحریم‌های آمریکا، شرکت‌های چینی با خیال راحت‌تری می‌توانند به مونتاژ خودروهای خود در ایران بپردازند.
چینی‌ها در خودروهای مونتاژ شده خود در ایران، اکثرا از قطعاتی مانند تایر، باتری و صندلی به عنوان قطعات ایرانی استفاده می‌کنند و باقی قطعات وارداتی از چین هستند.
دو شرکت ایران خودرو و سایپا هم به سمت همکاری بیشتر با شرکت‌های چینی رفته‌اند. این دو شرکت سعی می‌کنند جای خالی پژو-سیتروئن که در حال سرمایه‌گذاری برای تولید ۲۰۰ هزار خودرو در این دو شرکت بودند را با شرکت‌های چینی پر کنند. فعالیت شرکت رنو هم با وجود اینکه از ایران خارج نشده اما کاهش یافته است و برای همین ایران خودرو و سایپا می‌خواهند این کاهش را با محصولات چینی جبران کنند.
شرکت‌های خودرو ساز ایرانی در نبود امکان همکاری با شرکت‌های اروپایی برای توسعه محصولات جدید خود، به سراغ شرکت‌های چینی رفته‌اند. ایران خودرو در حال توسعه پلت فرم جدیدی با کمک شرکت‌های آلمانی، اتریشی و ایتالیایی است اما شرکت سایپا با کمک شرکت‌های چینی مانند برلیانس، پلت فرم جدید خود را توسعه داده است. اولین محصول روی این پلت فرم، خودرویی با نام رهام است.
شرکت سایپا طی چند سال اخیر در قالب پروژه پلتفرم اس پی ۱۰۰ در حال همکاری با چند شرکت چینی برای توسعه پلتفرم این خودرو بود. پلتفرم این محصول یکی از پلتفرم‌های قدیمی تویوتا در کلاس بی و سی است که شرکت‌های چینی تا کنون چندین مدل را روی آن طراحی کرده‌اند و حالا با تغییراتی تبدیل به سازه اصلی پلتفرم خودروی رهام شده است.
حالا احتمال دارد با سخت‌تر شدن کار با شرکت‌های اروپایی ایران خودرو هم روش مشابهی برای توسعه محصولاتش انتخاب کند و به سمت شرکت‌های چینی برود.
