گروه بنادر شاندونگ، بزرگترین پایانه‌های نفتی دریافت‌کننده نفت ایران، روسیه و ونزوئلا، همزمان با افت چشمگیر صادرات نفت ایران در دو ماه گذشته، ورود نفتکش‌های تحریم‌شده توسط آمریکا را ممنوع کرده است.
بخش اعظم نفت ایران از طریق این بندر تحویل پالایشگاه‌های چینی می‌شود.
ایران بخش دیگری از نفت خود را در بندر دالیان و جواشان تحویل پالایشگاه‌های کوچک و مستقل چینی، موسوم به تی‌پات (قوری چای) می‌دهد، اما حجم آن نسبت به نفت تخلیه‌شده در شاندونگ بسیار کمتر است.
تی‌پات‌ها تنها مشتریان نفتی ایران در چین هستند.
ایران برای صادرات پنهانی نفت به چین نیاز به نفتکش‌های موسوم به «ناوگان ارواح» (یا «ناوگان تاریک») دارد تا با خاموش کردن سیستم شناسایی خودکار و عملیات‌های تخلیه‌ٔ بارگیری مجدد در دل اقیانوس‌ها، تغییر برند نفت و غیره، نهایتاً نفت خود را به بنادر چین برساند.
ایالات متحده در ماه‌های اکتبر و سپتامبر ده‌ها نفتکش عضو «ناوگان ارواح» را تحریم کرد و صادرات نفت ایران به چین در ماه‌های نوامبر و دسامبر به کمتر از ۱.۳ میلیون بشکه سقوط کرد که ۵۵۰ هزار بشکه کمتر از سطح ماه سپتامبر است.
خبرگزاری رویترز روز سه‌شنبه ۱۸ دی‌ماه با استناد به آمارهای کپلر گزارش داد که بنادر شاندونگ پارسال روزانه یک میلیون و ۷۴۰ هزار بشکه نفت ایران، روسیه و ونزوئلا را دریافت کرد که معادل ۱۷ درصد از کل واردات نفت چین است.
اکنون دیگر هیچ نفتکش تحریمی قادر نخواهد بود نفت تحریم‌شده ایران، ونزوئلا و روسیه را تحویل بندر شاندونگ دهد.
رویترز اسامی هشت نفتکش بسیار بزرگ که هر کدام ظرفیت حمل دو میلیون بشکه را دارند، منتشر کرده که در ماه گذشته محموله‌های خود را در بنادر شاندونگ تخلیه کرده و بخش اعظم این محموله‌ها نفت ایران بود.
این گزارش می‌گوید تحریم اخیر نفتکش‌های حامل نفت ایران توسط آمریکا، هزینه حمل محموله‌ها را افزایش داده و اقدام گروه بنادر شاندونگ هزینهٔ دور زدن تحریم‌ها برای جمهوری اسلامی را باز هم بالا خواهد بود.
در همین زمینه، همایون فلکشاهی، کارشناس ارشد شرکت کپلر، به رادیو فردا می‌گوید مهمترین عامل سقوط صادرات نفت ایران در دو ماه گذشته، اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ده‌ها نفتکش «ناوگان ارواح» بوده است.
او گفت از ماه سپتامبر، ذخایر نفت بی‌مشتری روی آب ایران بیش از دو برابر شده و به ۲۰ میلیون بشکه اوج گرفته است.
آقای فلکشاهی همچنین تاکید کرد که پالایشگاه‌های موسوم به «تی‌پات» راندمان پایین و آلودگی زیادی ایجاد می‌کنند و دولت چین از آن‌ها خواسته است که یا نوسازی کنند و یا از رده خارج خواهند شد.
طی چند ماه گذشته دست‌کم سه «تی‌پات» رسما اعلام ورشکستگی کرده‌اند.
بررسی‌های خبرگزاری رویترز نشان می‌دهد ایران تولید نفت خود را نیز در ماه گذشته ۴۰ هزار بشکه کاهش داده، اما بررسی نشریه بلومبرگ حاکی است که میزان افت تولید نفت ایران بسیار بیشتر از این رقم و حدود ۷۰ هزار بشکه بوده است.
در این میان، غول خدمات مالی و بانکداری آمریکا، گلدمن ساکس، هفته گذشته پیش‌بینی کرد که در زمستان امسال سقوط صادرات نفت ایران ادامه یابد و تولید روزانه نفت و میعانات گازی ایران نیز حدود ۳۰۰ هزار بشکه افت کند.
کاهش صادرات نفت ایران به کمتر از ۱.۳ میلیون بشکه و پیش‌بینی ادامه سقوط آن در حالی است که دولت مسعود پزشکیان صادرات روزانه یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه نفت را در بودجه سال آینده خورشیدی پیش‌بینی کرده است.
معضل سقوط صادرات نفت ایران همچنین در حالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، قرار است کمتر از دو هفته دیگر وارد کاخ سفید شود و انتظار می‌رود سیاست «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی را احیا کند.
تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در دور قبلی ریاست‌جمهوری او، صادرات روزانه نفت جمهوری اسلامی را از ۲.۵ میلیون بشکه به کمتر از ۳۵۰ هزار بشکه تنزل داد.
ایران بعد از روی کار آمدن دولت جو بایدن، صادرات نفت خود را هر سال افزایش داد و پارسال به طور متوسط یک میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه صادرات داشت.
