بر اساس گزارش برخی منابع خبری، بیش از ۶۰ نفر از شرکت‌کنندگان در جشن‌های خیابانی مرتبط با همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق، در روزهای چهارم و پنجم مهرماه در شهرهای غربی ایران دستگیر شده‌اند و تعدادی از آنها همچنان زندانی هستند.
وب‌سایت کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران به نقل از یک شهروند اهل سنندج که نامش اعلام نشده است، اعلام کرد که نیروی انتظامی در روز دوشنبه سوم مهر، تنها نظاره‌گر جشن شهروندان بود اما شامگاه روز بعد نیروهای امنیتی ۲۷ نفر از شرکت‌کنندگان در این جشن را در خانه‌هایشان دستگیر کرده‌اند.
براساس این گزارش، در میان بازداشت‌شدگان «حتی کودک زیر ۱۸ سال» و «افراد سالخورده» وجود دارند و عصر روز پنجم مهرماه تجمعی در اعتراض به بازداشت این افراد در مقابل فرمانداری سنندج برگزار شده است.
کمپین بین‌المللی حقوق بشر همچنین اعلام کرد که در شهرهای کامیاران، روانسر، جوانرود، مریوان، سقز، بوکان، بانه، سردشت، پیرانشهر و مهاباد نیز تعدادی از شهروندان بازداشت شده‌اند، اما اطلاع دقیقی درباره تعداد آنها وجود ندارد.
در همین حال وب‌سایت شبکه حقوق بشر کردستان اعلام کرد که در شهرهای سقز، جوانرود، کامیاران حدود ۳۰ نفر بازداشت شده‌اند که برخی از آنها از جمله ۱۰ نفر از بازداشت‌شدگان در جوانرود همچنان زندانی هستند.
وب‌سایت کردپا نیز از بازداشت سه نفر در شهرهای شاهین‌دژ و اشنویه در آذربایجان غربی خبر داده است.
در پی برگزاری همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق، مردم تعدادی از شهرهای غربی ایران در روز دوشنبه و ساعات آغازین روز سه‌شنبه هفته گذشته در حمایت از این اقدام تجمع کردند.
در این زمینه علیرضا رادفر معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان غربی، گفته بود که هیچ مجوزی برای تجمع در هیچ نقطه استان آذربایجان غربی به مناسبت نتیجه همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق صادر نشده‌است.
با این حال خبرگزاری صدا و سیما، وابسته به رادیو و تلویزیون ایران، روز سه‌شنبه چهارم مهر، ضمن گزارش «تجمع حمایتی» مردم استان کردستان ایران، دلیل آن را «تبریک به همزبانان خود» در اقلیم کردستان عراق عنوان کرده بود.
در گزارش این خبرگزاری گفته شده مردم در چند شهر «با برگزاری تجمع آرام و بدون حاشیه، این همه‌پرسی را به همزبانان خود در کردستان عراق تبریک گفتند».
مقام‌های جمهوری اسلامی شدیداً با همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق مخالفت کرده‌اند و سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ایران در بخشنامه‌ای اعلام کرده که «با توجه به تحولات اخیر منطقه»، هرگونه بارگیری فرآورده‌های نفتی شرکت‌های ایران از اقلیم کردستان عراق یا به آن منطقه ممنوع است.
در همین حال مسعود جزایری، سخنگوی ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، روز شنبه اعلام کرد که ایران و عراق قرار است در روزهای آینده در مناطق مرزی کردستان عراق با ایران رزمایش مشترک برگزار کنند.
همزمان با برگزاری این همه‌پرسی نیز ارتش و سپاه ایران نیز دو رزمایش جداگانه را در غرب ایران برگزار کرده بودند.
برگزاری این همه‌پرسی در میان سیاستمداران و فعالان مدنی ایران واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشته است.
تعدادی از نمایندگان مناطق کردنشین ایران از جمله محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان، با این همه‌پرسی مخالفت کرده بودند.
در مقابل جمعی از وکلای دادگستری در ایران در بیانیه‌ای برگزاری همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق را «حق اساسی و منطبق بر اصول حقوق بین‌الملل» دانسته و تأکید کرده‌اند که «کشور کردستان» برای ایران «آثار زیانبار نخواهد داشت».
صالح نیکبخت، مسعود شمس‌نژاد، بهروز نعلبندی، محمدجواد زارعی، محمد اکبری و اسماعیل رحیمی از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
به جز مقام‌های دولت و نهادهای نظامی، ۲۱۰ نماینده مجلس ایران نیز شدیداً به همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق حمله کرده‌اند.
با این حال علی مطهری، نایب رئیس مجلس، مسئولان را از «حساسیت زیاد» به این همه‌پرسی برحذر داشته چرا که به گفته او «موضوع نژادی مطرح است و کردها از رفراندوم حمایت می‌کنند».
آقای مطهری تأکید کرده که «در شرایط کنونی مردم کردستان عراق را باید توجیه کرد و کُردهای داخل کشور نیز قانع شوند که استقلال اقلیم کردستان به نفعشان نخواهد بود».
