بر اساس گزارش شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان سیستان و بلوچستان و همچنین خبرگزاری ایسنا، فرمانده انتظامی استان از کشف بیش از ١٠ تن مواد مخدر در این استان خبر داده است. سرتیپ محمد قنبری اعلام کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۴۰ درصد رشد داشته است. از این مقدار ٧ تن و ۹۶۶ کیلوگرم تریاک، ٢٣٣ کیلوگرم حشیش، ۲۰۵ کیلوگرم هروئین، ۵۵ کیلوگرم مرفین و بقیه سایر مواد مخدر بوده است.
این فرمانده انتظامی همچنین گفته است که در ماه جاری هزار و ٩٢ معتاد نیز جمع‌آوری شدند که این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل ١٠١ درصد رشد داشته است.
علیرغم رشد فزاینده بیش از ١٠١ درصدی معتادین در بلوچستان، رحمدل بامری دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر سیستان و بلوچستان، به‌تازگی به سمت سرپرستی فرمانداری چابهار گماشته شده است. البته او پیش از آن دبیر ستاد دیه استان بود که دیه جان آدمی را با قیمت روز شتر محاسبه شرعی می‌کرد. و از آنجایی که شهر چابهار (نگین توسعه شرق کشور) بیشترین رشد معتادان در کشور را داراست، احمد علی موهبتی فرماندار سابق چابهار اکنون استاندار سیستان و بلوچستان شده است.
سال‌ها پیش مجموعه سریال تلویزیونی معروف «بریکینگ بد» را با علاقه نگاه می‌کردم که حول محور یک معلم شیمی بنام والتر وایت بود که در آشپزخانه خود مواد مخدر صنعتی تولید می‌کرد. برای نگارنده آن فقط یک سریال جذاب بود که شهرت بین‌المللی پیدا کرد و حتی به فارسی هم ترجمه و نشان داده شد.
اما دریغا که اکنون معاون امنیتی انتظامی و سرپرست معاونت سیاسی اجتماعی استانداری سیستان و بلوچستان می‌گوید علاوه بر مصرف مواد مخدر سنتی نظیر تریاک و حشیش و هروئین در استان، مصرف موادمخدر صنعتی از طریق فعالیت افرادی به عنوان آشپز در زمینه تولید انواع مواد مخدر شیمیایی و صنعتی خانگی در استان (لابد به سبک بریکینگ بد) افزایش یافته و سوداگران مرگ نیز به دلیل لزوم هوشمندی برای ادامه فعالیت در این عرصه غیرقانونی همواره اطلاعات فنی خود را به روز می‌کنند. میزان تأثیرگزاری والتر وایت بر روی رشد تولید خانگی مواد مخدر صنعتی در بلوچستان مشخص نیست.
در روایات مستند و مکتوب تاریخ آمده است که در طول قرن نوزدهم، یکی از سیاست‌های بریتانیا در قبال چین و سیطره بر هنگ‌کنگ آن بود تا با ترویج مصرف تریاک و اعتیاد در جامعه چین و گستراندن روزافزون فقر و بیکاری در این کشور، امپراتوری چین را به ستوه در آورده و وابسته به خود سازد. علاوه بر سیاست توپخانه و استفاده از زور، استفاده از بافور را نیز رواج داد. جنگ اول و جنگ دوم تریاک بسیار معروف هستند.
گزارش حامد رهبر کهخا در وب‌سایت محلی چهاربهاران، مبنی بر اینکه شهرستان چابهار بیش از ۱۰ هزار معتاد آلوده به مخدر صنعتی دارد، قابل تأمل است. طبق گفته رئیس بهزیستی شهرستان چابهار حدود چهار تا پنج هزار معتاد آلوده به مخدر صنعتی در خود شهر چابهار هستند. در حوزه شهرستان، این میزان به ۱۰ هزار نفر می‌رسد که حل آن نیازمند مشارکت همه‌جانبه نهادهای دولتی، غیردولتی و مردمی است.
این آمار فقط در مورد مخدرات کشنده صنعتی نظیر شیشه و کریستال است و شامل مواد سنتی نظیر تریاک و غیره نمی‌شوند؛ که اگر آنها را نیز به آمار و ارقام اضافه کنیم، تصویری وحشتناک از چابهار ارائه می‌دهد. وانگهی حساب بقیه مخدرات نظیر کامپراک و سوپاری و پان جداست. رئیس بهزیستی می‌گوید: «چابهار با داشتن منطقه آزاد صنعتی، اداره کل بنادر و اداره کل شیلات به جای اینکه اقتصاد پروری کند با وجود ۱۰ هزار معتاد تنها صنعتی به جولانگه معتادان بدل شده است».
ایستگاه‌های تجمع و پاتوق‌های اصلی و متعدد معتادان صنعتی در چابهار کاملاً توسط اداره بهزیستی، نیروهای انتظامی و بقیه مسئولین شناخته شده هستند. اما ظاهراً حل معضل اعتیاد نسل جوان بلوچ نه تنها دغدغه مسئولین نیست، بلکه علیرغم ادعای ایجاد قریب به ۳۰۰ مرکز خدمات درمانی و ترک اعتیاد در سیستان و بلوچستان، آمار معتادین در کل استان به صورت نگران‌کننده‌ای رو به افزایش است.
دامنه اعتیاد به زنان و دانشجویان دانشگاه دریانودی چابهار نیز سرایت کرده است. حتی مراکز ترک اعتیاد ویژه بانوان در چابهار و بقیه شهرهای استان ایجاد شده، و به موازات آن، بر طبق گفته مدیرکل پزشکی قانونی استان سیستان و بلوچستان مرگ به دلیل مصرف مواد مخدر ۵۸ درصد افزایش یافته است.
اگرچه نخستین کمپ ترک اعتیاد زنان در شیرآباد زاهدان که با کمک انجمن تلاشگران تشکیل شده بود، به دلیل عدم حمایت دولت به صورت مرموزی، تعطیل شد. مسئولین طراز اول استان نیز به جای راه‌اندازی کمپین برچیدن اعتیاد در استان به کمپین «اسرائیل را بر می‌چینیم» روی آورده‌اند و ظاهراً بیشتر انرژی خود را صرف بر چیدن اسرائیل و «نابودی» آمریکا می‌کنند.
شبکه اطلاع‌رسانی دانا، در گزارشی از رشد چشمگیر اعتیاد در جنوب شرق کشور ادعا می‌کند که حدود ۹۰ درصد کودکان شهرستان سرباز با مواد آشنا هستند و اینکه مواد صنعتی و سنتی، دو واژه خانمان‌سوزی بوده که این روزها به مهم‌ترین معضل اجتماعی و بلای جان پیر، جوان، زن و مرد در استان سیستان و بلوچستان به خصوص شهرستان‌هایی چون سرباز و قصرقند تبدیل شده است.
معاون امنیتی انتظامی سیستان و بلوچستان نیز اعتراف می‌کند که مصرف مواد مخدر صنعتی در استان رو به افزایش است و بانوان نیز گرایش به این سمت پیدا کرده‌اند. معمای گیج‌کننده و بهت‌آور اینجاست که داشتن حداقل بضاعت مالی لازمه خرید و مصرف مواد مخدر است، که هزینه آن یا از طریق بزهکاری و دزدی و یا داشتن بنیه مالی شخصی و خانوادگی میسر است.
اما در بلوچستان علیرغم فقر گسترده و فضای امنیتی-نظامی حاکم، مواد مخدر ارزان از هر دو نوع صنعتی و سنتی با قیمت نسبتاً نازل اما به وفور یافت می‌شود. یک جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه فرهنگیان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا می‌گوید «فقر مالی مهم‌ترین عامل اعتیاد در سیستان و بلوچستان می‌باشد».
طبق گزارش لادیز در مورد اپیدمی اعتیاد در کودکان و نوجوانان، سن اعتیاد در سیستان و بلوچستان به زیر ۱۲ سال رسیده است. سال پیش یک مقام مسئول در شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان با اشاره به نقش مواد مخدر در آسیب‌های اجتماعی گفته بود: «۶۵ درصد طلاق‌ها، ۴۰ درصد سرقت‌ها، ۳۰ درصد کودک‌آزاری‌ها، ۲۳ درصد نزاع‌ها، ۲۰ درصد جرایم منکراتی و ۱۰ درصد جرایم عمدی ناشی از مصرف مواد هستند».
او با اشاره به افزایش تعداد معتادان در استان سیستان و بلوچستان اضافه کرده بود که «۷۱ هزار نفر در سیستان و بلوچستان زیر پوشش مراکز خدمات درمانی و ترک اعتیاد قرار دارند که این آمار روز به روز در حال افزایش است. ۲۹۵ مرکز خدمات درمانی و ترک اعتیاد در سیستان و بلوچستان وجود دارد که در مقایسه با ۹۰ مرکز موجود در سال ۹۲ رشد سه برابری داشته است».
آمار دقیق تعداد معتادان در استان مشخص نیست. اما مدیر کل سازمان بهزیستی معتقد است آمار بسیار بیشتر از ۳۰۰ هزار نفر (یعنی بیش از ۱۱ درصد کل جمعیت استان) است. قصه تلخ اعتیاد فقط مختص جنوبی‌ترین نقطه استان در حاشیه‌نشین‌هایی نظیر مرادآباد و عثمان‌آباد و هوت‌آباد چابهار و یا شیرآباد در زاهدان نیست. بلکه این اختاپوس ویرانگر سراسر استان را فرا گرفته است.
طبق گزارش خبرآنلاین حکایت اعتیاد در زابل، روایتی است از زندگی زنان، دختران، کودکان و جنین‌هایی که قصه هر روز و ساعتشان در شیره‌کش‌خانه‌های این شهر رقم می‌خورد؛ چاردیواری‌هایی که شاهد حکایت‌های رنگ‌پریده زنان فروخته‌شده، دختران آسیب‌دیده و کودکانی است که در پیچ زندگی گم شده‌اند.
به موازات گسترش محرومیت و فقر و تبعیض و بیکاری و بی‌سوادی و بیماری در استان سیستان و بلوچستان، تشدید خشکسالی در کنار افزایش روزافزون اعتیاد تأثیرات مخرب و جبران ناپذیری بر بدنه جامعه گذاشته است، که باید زنگ خطری باشد برای مسئولین و همچنین نخبگان، فرهیختگان، علما و دانشگاهیان بلوچ و سیستانی.
اگرچه معضل اعتیاد یک پدیده اپیدمیک در سطح ملی است، و استان سیستان و بلوچستان با افغانستان و پاکستان همسایه است، اما ظاهراً دولت از یکسو و جامعه از سوی دیگر عزم جدی برای مقابله با بزرگترین و شایع‌ترین آسیب اجتماعی و بلای خانمان سوز اعتیاد در استان ندارد.
به جای گذاشتن همایش‌های مذهبی و نمایش‌های به اصطلاح شهیدشناسی و «ارزش‌شناسی» و الگوبرداری و پژوهش‌های علوم رفتاری شهدای کربلا و تبلیغات مذهبی یکسویه که هزینه‌های گزافی می‌طلبد، پیشنهاد این است که باید کنگره و کنفرانس‌های علمی در راستای آسیب‌شناسی و حل معضل اعتیاد، فقر و بیکاری و رفع تبعیض در این استان برگزار شود.
