به‌رغم کسری شدید برق در داخل، آمارهای وزارت نیروی ایران از جهش چشمگیر در صادرات و سقوط در واردات برق خبر می‌دهد.
بر اساس آمارهای ماهانه وزارت نیرو که در سایت رسمی آن منتشر شده، صادرات برق ایران در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ به نزدیک به ۱.۹ تراوات ساعت رسیده که ۹۲ درصد بیشتر از دوره مشابه در سال گذشته است.
یک سوم از کل برق صادراتی کشور طی دوره یاد شده، در تیرماه گذشته انجام شده و حتی میزان صادرات برق در این ماه ۴۸ درصد بیشتر از خرداد بوده است.
به‌رغم کسری هنگفت برق و جهش صادرات آن، واردات برق ایران در چهار ماه ابتدایی امسال تنها کمی بیش از یک تراوات ساعت بوده که نسبت به دوره مشابه پارسال ۲۳.۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
این در حالی است که هفته گذشته جمهوری اسلامی به خاطر گرمای زیاد و کسری برق، دو روز ادارات و حتی فعالیت بخش خصوصی را تعطیل کرد و به‌رغم این که استان‌هایی مانند اردبیل، مازندران و گیلان دمای معتدل ۳۰ درجه و کمتر داشتند نیز تعطیل شدند.
مقامات جمهوری اسلامی توضیح نداده‌اند چرا به‌رغم کسری شدید برق، صادرات آن را به شدت افزایش داده و وارداتش را به شکل چشمگیری کاهش داده‌اند.
درآمدهای صادرات برق
دولت ابراهیم رئیسی طی دو سال گذشته درآمدهای فروش داخلی و خارجی برق را از متن بودجه دولتی حذف کرده، اما جزئیات بودجه سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد در حالی که دولت تنها سه درصد برق تولیدی کشور را صادر کرده، اما درآمدهای صادرات برقش از فروش ۹۷ درصد برق باقی‌مانده در بازارهای داخلی بیشتر بوده است.
از آن زمان، ارزش ریال ایران کمتر از نصف شده و طبیعتاً درآمدهای ریالی بودجه دولت ایران از صادرات برق به شدت افزایش یافته است.
بدین ترتیب، اگرچه تعطیلی ادارات، صنایع و بخش خصوصی کشور به خاطر کسری برق، منجر به زیان‌های هنگفت اقتصادی بر کشور و درآمدهای شرکت‌ها می‌شود، درآمدهای بودجه‌ای دولت از محل صادرات برق به شدت افزایش می‌یابد.
در این میان، وزارت دارایی پاکستان روز ۱۷ مرداد اعلام کرد که قرارداد جدیدی برای افزایش واردات برق از ایران امضا شده است.
بر اساس این اعلامیه، برق اضافی وارداتی برای مناطق هم‌مرز با ایران و توسعه پروژه بندر گوادر با پیمانکاری شرکت‌های چینی استفاده خواهد شد.
ایران به عراق، پاکستان و افغانستان برق صادر می‌کند و از ترکمنستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان واردات برق دارد.
تحقق اهداف رشد تولید
بر اساس گزارش وزارت نیرو، در چهار ماه ابتدایی امسال تنها شش درصد از اهداف رشد تولید برق ایران برای سال ۱۴۰۲ محقق شده است.
جمهوری اسلامی برای سال جاری میلادی بیش از ۷۳۶۹ مگاوات راه‌اندازی نیروگاه جدید را هدف‌گذاری کرده بود، اما در چهار ماه ابتدایی سال تنها ۴۳۸ مگاوات آن راه‌اندازی شده و هیچ یک از نیروگاه‌های تکمیل شده، راندمان بالایی ندارند.
هیچ یک از نیروگاه‌های یاد شده از نوع «چرخه ترکیبی» با راندمان بالا نیستند. همچنین در حالی که دولت راه‌اندازی ۲۶۰۵ مگاوات نیروگاه برقی خورشیدی و بادی را در سال جاری هدف‌گذاری کرده، تنها ۴۳ مگاوات آن در چهار ماه ابتدایی سال عملیاتی شده است که معادل تقریباً ۱.۶ درصد از اهداف سال جاری است.
نکته دیگر در جزئیات آمارهای وزارت نیرو، اتلاف شدید انرژی است.
اگرچه گزارش وزارت نیرو اشاره مستقیمی به وضعیت اتلاف برق ندارد، اما جزئیات تولید، مصرف، واردات و صادرات برق کشور نشان می‌دهد حدود ۱۳ درصد از برق تولیدی کشور کماکان در مرحله انتقال و توزیع تلف می‌شود که معادل ده هزار مگاوات است. این رقم تقریباً برابر با حجم کسری برق کشور در تابستان است.
ایران طی سال‌های گذشته توفیقی در نوسازی شبکه فرسوده انتقال و توزیع برق نداشته است.
