براساس پژوهش جدیدی که نتایج آن روز دوشنبه ۲۵ اسفند در نشریه علمی «نیچر جئوساینس» منتشر شد خشکسالی پنج تابستان اخیر در اروپا شدیدترین موارد از دو هزار و ۱۱۰ سال پیش بوده است که برای زیست‌بوم و کشاورزی در این قاره یک خطر جدی محسوب می‌شود.
پژوهشگران با بررسی تنه درختان بلوط زنده و مرده که قدمت آن‌ها به دوران امپراطوری روم باز می‌گردد به این نتیجه رسیده‌اند که روند خشک شدن قاره اروپا که دو هزار سال ادامه داشته، از سال ۲۰۱۵ در مقایسه با ۲۱ قرن گذشته شتاب قابل توجهی پیدا کرده است.
پژوهشگران معتقدند که به احتمال زیاد عامل افزایش خشکسالی در اروپا گرمایش جو زمین در نتیجه فعالیت‌های بشر و تغییر محسوس در جهت گردش «جریان جتی» یا بادهای قوی و متمرکز در یک مسیر باریک در جو زمین است.
اولف بونتگن، پروفسور محیط زیست در دانشگاه کمبریج و مسئول این پژوهش، گفت: «گرمایش زمین به این معنا نیست که تمام نقاط جهان گرم‌تر و خشک‌تر خواهند شد. پیامد اصلی آن وقوع حوادث جوی بیشتر و شدیدتر و در برخی مناطق بارش و سرمای بیشتر است. در هر صورت پیامدهای گرمایش زمین برای زیست بوم و کشاورزی و به طور کلی برای جوامع بشری خطرناک است».
او افزود این پژوهش نشان می‌دهد که تداوم گرمای شدید در تابستان پنج سال اخیر به خصوص روی اروپای مرکزی تاثیر خارق‌العاده‌ای گذاشته است.
پژوهشگران مشخصات تنه ۱۴۷ درخت بلوط ۲۱ قرن اخیر را در جمهوری چک و ایالت بایرن آلمان بررسی و مقایسه کرده‌اند که برخی زنده و برخی نیز مصالح ساختمانی بناهای بسيار قدیمی بوده‌اند.
با بررسی ترکیب ایزوتوپ اکسیژن و کربن در لایه‌های درونی تنه این درختان شرایط رشد و واکنش آن‌ها به میزان آب موجود در طبیعت و شدت گرمای محیط مشخص می‌شود.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اروپا به مرور خشک‌تر شده است. البته موارد استثنایی از تابستان‌های پر باران در حوالی سال‌های ۲۰۰، ۷۲۰ و ۱۱۰۰ میلادی و یا تابستان بسیار خشک در حوالی سال‌های ۴۰، ۵۹۰، ۹۵۰ و ۱۵۱۰ میلادی وجود داشته است.
اما نمونه‌برداری‌های مربوط به سال‌های ۲۰۰۳، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ نشان‌دهنده حدی از خشکی فصل تابستان است که در تمامی ۲۱ قرن گذشته بی‌سابقه بوده است.
میرک ترنکا، یکی دیگر از تنظیم‌کنندگان این پژوهش از مرکز تحقیقاتی «چک گلوب» در جمهوری چک، گفت: «نتایج این پژوهش بخصوص برای جنگل‌ها و کشاورزی اروپا هشدار دهنده است. تشدید روند نابودی جنگل‌های اروپای مرکزی در سال‌های اخیر به دليل خشک شدن درختان نتایج پژوهش ما را تایید می‌کند».
تحت تاثیر یک درجه گرمایش جو زمین در مقایسه با دوران ماقبل صنعتی، وقوع حوادث جوی شدید به یک روند عادی بدل شده است. نمونه برجسته آن موج شدید گرما در تابستان سال ۲۰۰۳ بود که بر اثر آن فقط در اروپا مرگ‌ومیرعادی سالانه حدود ۷۰ هزار نفر افزایش یافت.
از زمان امضای توافق اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ کره زمین شاهد گرم‌ترین سال‌های ثبت شده است.
سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد بارها هشدار داده که تولید مواد غذایی در برابر پیامدهای گرمایش زمین به شدت آسیب‌پذیر است.
مجله علمی «نیچر» در سال ۲۰۱۹ هشدار داد که تغییر در «جریان جتی» خطر وزش توده‌های هوای گرم در غرب آمریکای شمالی، اروپای غربی، غرب روسیه و اوکراین را افزایش خواهد داد. این مناطق محل تولید یک چهارم مواد غذایی جهان هستند.
