در حالی که برنامه هسته‌ای ایران به مسئله‌ای جنجال برانگیز تبدیل شده، بسیاری دیگر از کشورهای خاورمیانه نیز به فکر استفاده از انرژی هسته‌ای افتاده و در این راه گام‌هایی نیز برداشته‌اند.
مقام‌های جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه با تبلیغات فراوان از پیشرفت‌های تازه هسته‌ای این کشور خبر داده و حتی از آزمایش یک نوع دستگاه سانتریوفوژ جدید سخن گفته‌اند. برنامه هسته‌ای ایران به گفته رهبران جمهوری اسلامی اهداف صرفاً صلح آمیز را دنبال می‌کند اما در سوی دیگر کشورهای غربی و به ویژه ایالات متحده و اسرائیل را به شدت نگران کرده است.
تلاش ایران برای ساخت نیروگاه هسته‌ای به عنوان بخشی از برنامه هسته‌ای این کشور پیشینه‌ای چند ده ساله دارد. در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی، ایران با حمایت آمریکا در صدد ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای برآمد. در این راستا شرکت زیمنس آلمان برنده مناقصه بین‌المللی برای ساخت یک نیروگاه اتمی در بوشهر شد و عملیات احداث آن را در سال ۱۳۵۵ آغاز کرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ روند احداث این نیروگاه متوقف و سپس با کمک روسیه ادامه یافت. در حالی که روسیه متعهد شده بود این نیروگاه را تا سال ۲۰۰۰ تکمیل کند، هنوز از برق هسته‌ای در ایران خبری نیست.
اکنون به گفته وزیر امور خارجه ایران نخستین نیروگاه هسته‌ای این کشور در اواسط سال ۲۰۰۹ به بهره‌برداری خواهد رسید. در همین حال مقام‌های ایرانی می‌گویند، نیروگاه ۹۱۵ مگاواتی که توسط روس‌ها در بندر بوشهر ساخته شده است، صرفاً برای تولید برق در چهارمین کشور بزرگ تولید کننده نفت جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که کشورهای غربی ایران را به تلاش برای تولید سلاح‌های هسته‌ای متهم می‌کنند.
در حالی که زمان راه‌اندازی نخستین نیروگاه هسته‌ای در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، کشورهای دیگر منطقه خاورمیانه از مدت‌ها پیش به فکر استفاده از انرژی هسته‌ای افتاده و در این میان حتی از حمایت کشورهای غربی نیز برخوردار هستند.
آنچه در پی می‌آید نگاهی است گذرا به برنامه‌های هسته‌ای برخی از کشورهای خاورمیانه از الجزایر گرفته تا کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس:
الجزایر
این کشور در نظر دارد نخستین نیروگاه هسته‌ای خود را تا سال ۲۰۲۰ میلادی احداث کند. شکیب خلیل وزیر انرژی الجزایر در ماه فوریه سال جاری با اعلام این خبر افزوده بود، پس از تکمیل نخستین نیروگاه این کشور هر پنج سال یک نیروگاه جدید خواهد ساخت.
به گفته وزیر انرژی الجزایر این کشور که از اعضای اوپک هم به شمار می‌آید، با کشورهای آرژانتین، چین، فرانسه و آمریکا قرارداد همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای امضا کرده است و در حال مذاکره با روسیه و آفریقای جنوبی نیز هست.
الجزایر که دارای ذخایر نفت و گاز سرشاری است قصد دارد با استفاده از سایر منابع انرژی بتواند میزان صادرات نفت و گاز خود را افزایش دهد. الجزایر دارای ذخایر فراوان اورانیوم است و نیز دو رآکتور تحقیقاتی دارد. اما این کشور تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در اختیار ندارد. حدود یک سال پیش الجزایر و چین توافقنامه‌ای در زمینه همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز امضا کردند.
اردن
بر اساس اعلام منابع رسمی در اردن این کشور در سال ۲۰۰۸ با شرکت فرانسوی آروا در زمینه احداث یک نیروگاه هسته‌ای مذاکره کرده است.
به گفته مقام‌های رسمی اردن این شرکت فرانسوی تنها یکی از چندین شرکت بین‌المللی بوده است که اردنی‌ها با آنها برای احداث نیروگاه هسته‌ای با هدف تأمین نیاز روزافزون به برق مذاکره کرده‌اند.
اردن همچنین با کشورهای فرانسه، چین و کانادا توافقنامه‌هایی در زمینه همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز امضا کرده‌است.
امارات
دولت جرج بوش رییس جمهور پیشین آمریکا در ماه ژانویه سال جاری قراردادی را در زمینه همکاری‌های هسته‌ای با امارات امضا کرد. این درحالی بود که نمایندگان کنگره آمریکا بر این باور بودند که امارات برای مقابله با برنامه‌های هسته‌ای ایران اقدام کافی صورت نداده است.
یک نیروگاه هسته ای در روسیه
قطر
یک مقام قطری در نوامبر سال ۲۰۰۸ اعلام کرد، به دلیل کاهش شدید بهای نفت و گاز در بازارهای جهانی از تمایل اولیه قطر برای احداث نیروگاه هسته‌ای کاسته شده است.
با این حال بر اساس مطالعات اولیه چنانچه قطر تصمیم به احداث نیروگاه هسته‌ای می‌گرفت، این نیروگاه تا پیش از سال ۲۰۱۸ آماده بهره‌برداری نمی‌شد.
در اوایل سال ۲۰۰۸ غول فرانسوی ای‌دی‌اف تفاهم‌نامه‌ای را با قطر در زمینه همکاری برای احداث نیروگاه‌های هسته‌ای امضا کرده بود.
کویت
مقام‌های کویتی در فوریه سال جاری اعلام کردند، این کشور هم اکنون سرگرم بررسی موضوع احداث نیروگاه هسته‌ای با هدف تامین برق و نیز توسعه تاسیسات آب شیرین‌کنی خود است.
روزنامه کوینی الوطن در همین زمینه به نقل از شیخ صباح الاحمد الصباح امیر کویت نوشت، یک شرکت فرانسوی مأمور انجام مطالعات لازم در این زمینه شده است.
به گفته امیر کویت انرژی هسته‌ای می‌تواند جایگزینی برای نفت باشد که در حال حاضر برای تولید الکتریسیته و نیز در تاسیسات نمک‌زدایی از آب دریا در این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این طریق می‌توان مقدار بیشتری نفت صادر کرد.
لیبی
روسیه و لیبی در نوامبر سال ۲۰۰۸ اعلام کردند، این دو کشور در زمینه ساخت یک رآکتور تحقیقاتی در لیبی و تامین سوخت مورد نیاز توسط روسیه مذاکره کرده‌اند.
بر اساس اعلام منابع رسمی در دیدار معمر قذافی رهبر لیبی و ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه موضوع همکاری دو کشور در زمینه احداث نیروگاه هسته‌ای نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
بر این اساس روسیه به لیبی در زمینه طراحی، توسعه و راه‌اندازی رآکتورهای تحقیقاتی غیر نظامی و تأمین سوخت مورد نیاز کمک خواهد کرد.
مصر
مصر در اکتبر سال ۲۰۰۷ اعلام کرد، این کشور قصد دارد به منظور تامین نیاز روزافزون خود به انرژی چندین نیروگاه هسته‌ای احداث نماید.
در دسامبر سال ۲۰۰۸ مصر یک شرکت معتبر آمریکایی را به عنوان پیمانکار برای طراحی نخستین نیروگاه هسته‌ای این کشور انتخاب کرد. شرکت آمریکایی بچتل اعلام کرد، در ازای دریافت ۱۸۰ میلیون دلار این پروژه را ظرف ۱۰ سال تکمیل خواهد کرد.
در چارچوب مطالعات مکان‌یابی برای احداث نخستین نیروگاه هسته‌ای مصر شرکت بچتل قصد دارد پنج نقطه را در این کشور مورد بررسی قرار دهد که نخستین منطقه در سواحل دریای مدیترانه و در غرب شهر اسکندریه قرار دارد.
مقام‌های جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه با تبلیغات فراوان از پیشرفت‌های تازه هسته‌ای این کشور خبر داده و حتی از آزمایش یک نوع دستگاه سانتریوفوژ جدید سخن گفته‌اند. برنامه هسته‌ای ایران به گفته رهبران جمهوری اسلامی اهداف صرفاً صلح آمیز را دنبال می‌کند اما در سوی دیگر کشورهای غربی و به ویژه ایالات متحده و اسرائیل را به شدت نگران کرده است.
تلاش ایران برای ساخت نیروگاه هسته‌ای به عنوان بخشی از برنامه هسته‌ای این کشور پیشینه‌ای چند ده ساله دارد. در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی، ایران با حمایت آمریکا در صدد ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای برآمد. در این راستا شرکت زیمنس آلمان برنده مناقصه بین‌المللی برای ساخت یک نیروگاه اتمی در بوشهر شد و عملیات احداث آن را در سال ۱۳۵۵ آغاز کرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ روند احداث این نیروگاه متوقف و سپس با کمک روسیه ادامه یافت. در حالی که روسیه متعهد شده بود این نیروگاه را تا سال ۲۰۰۰ تکمیل کند، هنوز از برق هسته‌ای در ایران خبری نیست.
اکنون به گفته وزیر امور خارجه ایران نخستین نیروگاه هسته‌ای این کشور در اواسط سال ۲۰۰۹ به بهره‌برداری خواهد رسید. در همین حال مقام‌های ایرانی می‌گویند، نیروگاه ۹۱۵ مگاواتی که توسط روس‌ها در بندر بوشهر ساخته شده است، صرفاً برای تولید برق در چهارمین کشور بزرگ تولید کننده نفت جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که کشورهای غربی ایران را به تلاش برای تولید سلاح‌های هسته‌ای متهم می‌کنند.
در حالی که زمان راه‌اندازی نخستین نیروگاه هسته‌ای در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، کشورهای دیگر منطقه خاورمیانه از مدت‌ها پیش به فکر استفاده از انرژی هسته‌ای افتاده و در این میان حتی از حمایت کشورهای غربی نیز برخوردار هستند.
آنچه در پی می‌آید نگاهی است گذرا به برنامه‌های هسته‌ای برخی از کشورهای خاورمیانه از الجزایر گرفته تا کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس:
الجزایر
این کشور در نظر دارد نخستین نیروگاه هسته‌ای خود را تا سال ۲۰۲۰ میلادی احداث کند. شکیب خلیل وزیر انرژی الجزایر در ماه فوریه سال جاری با اعلام این خبر افزوده بود، پس از تکمیل نخستین نیروگاه این کشور هر پنج سال یک نیروگاه جدید خواهد ساخت.
به گفته وزیر انرژی الجزایر این کشور که از اعضای اوپک هم به شمار می‌آید، با کشورهای آرژانتین، چین، فرانسه و آمریکا قرارداد همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای امضا کرده است و در حال مذاکره با روسیه و آفریقای جنوبی نیز هست.
الجزایر که دارای ذخایر نفت و گاز سرشاری است قصد دارد با استفاده از سایر منابع انرژی بتواند میزان صادرات نفت و گاز خود را افزایش دهد. الجزایر دارای ذخایر فراوان اورانیوم است و نیز دو رآکتور تحقیقاتی دارد. اما این کشور تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در اختیار ندارد. حدود یک سال پیش الجزایر و چین توافقنامه‌ای در زمینه همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز امضا کردند.
اردن
بر اساس اعلام منابع رسمی در اردن این کشور در سال ۲۰۰۸ با شرکت فرانسوی آروا در زمینه احداث یک نیروگاه هسته‌ای مذاکره کرده است.
به گفته مقام‌های رسمی اردن این شرکت فرانسوی تنها یکی از چندین شرکت بین‌المللی بوده است که اردنی‌ها با آنها برای احداث نیروگاه هسته‌ای با هدف تأمین نیاز روزافزون به برق مذاکره کرده‌اند.
اردن همچنین با کشورهای فرانسه، چین و کانادا توافقنامه‌هایی در زمینه همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز امضا کرده‌است.
امارات
دولت جرج بوش رییس جمهور پیشین آمریکا در ماه ژانویه سال جاری قراردادی را در زمینه همکاری‌های هسته‌ای با امارات امضا کرد. این درحالی بود که نمایندگان کنگره آمریکا بر این باور بودند که امارات برای مقابله با برنامه‌های هسته‌ای ایران اقدام کافی صورت نداده است.
قطر
یک مقام قطری در نوامبر سال ۲۰۰۸ اعلام کرد، به دلیل کاهش شدید بهای نفت و گاز در بازارهای جهانی از تمایل اولیه قطر برای احداث نیروگاه هسته‌ای کاسته شده است.
با این حال بر اساس مطالعات اولیه چنانچه قطر تصمیم به احداث نیروگاه هسته‌ای می‌گرفت، این نیروگاه تا پیش از سال ۲۰۱۸ آماده بهره‌برداری نمی‌شد.
در اوایل سال ۲۰۰۸ غول فرانسوی ای‌دی‌اف تفاهم‌نامه‌ای را با قطر در زمینه همکاری برای احداث نیروگاه‌های هسته‌ای امضا کرده بود.
کویت
مقام‌های کویتی در فوریه سال جاری اعلام کردند، این کشور هم اکنون سرگرم بررسی موضوع احداث نیروگاه هسته‌ای با هدف تامین برق و نیز توسعه تاسیسات آب شیرین‌کنی خود است.
روزنامه کوینی الوطن در همین زمینه به نقل از شیخ صباح الاحمد الصباح امیر کویت نوشت، یک شرکت فرانسوی مأمور انجام مطالعات لازم در این زمینه شده است.
به گفته امیر کویت انرژی هسته‌ای می‌تواند جایگزینی برای نفت باشد که در حال حاضر برای تولید الکتریسیته و نیز در تاسیسات نمک‌زدایی از آب دریا در این کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این طریق می‌توان مقدار بیشتری نفت صادر کرد.
لیبی
روسیه و لیبی در نوامبر سال ۲۰۰۸ اعلام کردند، این دو کشور در زمینه ساخت یک رآکتور تحقیقاتی در لیبی و تامین سوخت مورد نیاز توسط روسیه مذاکره کرده‌اند.
بر اساس اعلام منابع رسمی در دیدار معمر قذافی رهبر لیبی و ولادیمیر پوتین نخست وزیر روسیه موضوع همکاری دو کشور در زمینه احداث نیروگاه هسته‌ای نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
بر این اساس روسیه به لیبی در زمینه طراحی، توسعه و راه‌اندازی رآکتورهای تحقیقاتی غیر نظامی و تأمین سوخت مورد نیاز کمک خواهد کرد.
مصر
مصر در اکتبر سال ۲۰۰۷ اعلام کرد، این کشور قصد دارد به منظور تامین نیاز روزافزون خود به انرژی چندین نیروگاه هسته‌ای احداث نماید.
در دسامبر سال ۲۰۰۸ مصر یک شرکت معتبر آمریکایی را به عنوان پیمانکار برای طراحی نخستین نیروگاه هسته‌ای این کشور انتخاب کرد. شرکت آمریکایی بچتل اعلام کرد، در ازای دریافت ۱۸۰ میلیون دلار این پروژه را ظرف ۱۰ سال تکمیل خواهد کرد.
در چارچوب مطالعات مکان‌یابی برای احداث نخستین نیروگاه هسته‌ای مصر شرکت بچتل قصد دارد پنج نقطه را در این کشور مورد بررسی قرار دهد که نخستین منطقه در سواحل دریای مدیترانه و در غرب شهر اسکندریه قرار دارد.
