با وجود خشونت‌هایی که در هفت ماه اخیر دوباره زندگی ساکنان سرزمین‌های مورد نزاع اسرائیلی و فلسطینی را دربرگرفته‌است، ده‌ها هزار زائر مسیحی از سراسر جهان این روزها به ارض مقدس رفته‌اند تا آیین‌های فصح، عید پاک، را برگزار کنند.
عید فصح مانند اکثر سال‌های دیگر با عید پسح یهودیان مصادف شده است؛ اسرائیل بخاطر پسح یهودی، در روزهای گذشته تدابیر شدید امنیتی برقرار کرده‌است.
تدابیر امنیتی بویژه در شرق بیت المقدس چشمگیر است؛ اماکن مقدسه یهودی، مسیحی و اسلامی، از جمله «دیوار ندبه»، کلیسای قبر عیسی مسیح، و مسجدالاقصی در فاصله‌ای بسیار نزدیک به هم، در شرق بیت المقدس قرار دارند.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش داده‌است که برای نخستین بار در سال‌های گذشته، هزاران زائر از مسیحیان قبطی نیز برای حضور در آیین‌های عید پاک به سرزمین‌های فلسطینی و اسرائیل آمده‌اند.
همچنین هزاران زائر از کشورهای آمریکای لاتین و آسیای دور، مانند فیلیپین، که مسیحیان آن اعتقادات مستحکم‌تری دارند، برای حضور به ارض مقدس سفر کرده و از کلیساها و اماکن مقدسه مسیحیان دیدار می‌کنند.
امسال آیین‌های فصح در حالی برگزار می‌شود که شمار مسیحیان در سرزمین مقدس به کمتر از هر زمان دیگر در طول تاریخ رسیده‌است.
یکی از اعضای جامعه ارامنه در شرق بیت المقدس که یک راهنمای گردشگران و زائران است، به ما می‌گوید، تنها شش هزار ارمنی در این اراضی باقی مانده‌اند و دو هزار ارمنی دیگر از سایر نقاط جهان نیز برای خدمت به اماکن مقدسه در طول سال، حضوری داوطلبانه دارند.
در پاسخ به پرسش ما می‌گوید، حتی یک ارمنی ایرانی در میان زائران یا خادمان نیست.
به باور مسیحیان، عیسی مسیح در روزی که بخاطر آن آیین عید پاک را برگزار می‌کنند، سه روز پس از مصلوب شدن در بیت المقدس، زنده شد و در پی زندگی کردن چهل روزه در زمین، به آسمان عروج نمود.
آیین‌های هفته عید پاک، آخرین هفته چهل روز روزه‌داری و توبه است.
این آیین‌ها یادآور ورود عیسی به اورشلیم، دستگیری او بدست نیروهای رومی، تحمل مصائب تا به مصلوب شدن و زنده شدن او در پی به صلیب کشیدن است.
عیسی بن یوسف، که عیسی ناصری نیز نامیده می‌شد، در بیت اللحم از مریم زاده شد؛ در ناصره زندگی کرد و توسط رومی‌ها در دوران حکومت رومی پونطیوس پیلاطوس به اتهام «نامیدن خود به عنوان پادشاه یهودیان» که اتهامی در حد شورش علیه حاکمان رومی بود، شکنجه و مصلوب شد.
«هفته مقدس» در آیین‌های فصح با «یکشنبه نخل» به یاد ورود ظفرمندانه مسیح و یارانش به اورشلیم با شاخه‌ای نخل در دست آغاز می‌شود.
«شام آخر» عیسی مسیح و حواریون در «پنجشنبه شب مقدس» آن هفته بود؛ شامی که مسیح عقوبت سخت برای خود را پیش‌بینی کرده بود.
«یهودا» با گرفتن پولی اندک از حاکمان رومی مخفیگاه مسیح را در باغ «گتسمانه» یا «جتسیمانی» در دامنه تپه زیتون در اورشلیم لو داد و در «آدینه پاک» سربازان رومی مسیح را دستگیر کرده و با خود بردند.
صلیبی سنگین بر دوش مسیح برای شکنجه انداخته و او را وادار کردند با عبور از مسیر رنج‌های «ویا دولاروزا» در شرق بیت المقدس، از فراز تپه «جلجتا» در اورشلیم بالا برود.
مسیحیان در «آدینه نیک»، که با امروز مصادف است، سوگواری می‌کنند؛ گوشت نمی‌خورند و با روزه‌داری و توبه، یاد مصائب مسیح را گرامی می‌دارند.
«نیک» در قاموس مسیحیت و انگلیسی قدیمی به مفهوم «مقدس» نیز هست و برای همین است که جمعه در «هفته مقدس» را «آدینه نیک» می‌گویند.
«شنبه نور» یا «شنبه سکوت» در هفته فصح یادآور روزی است که یاران مسیح خود را برای سپردن جسد او به خانه ابدی آماده می‌کردند و سوگوار بودند اما بامداد یکشنبه به سر جسد رفتند؛ پیکر نبود و «نزد خداوند شتافته بود».
امسال روز دوازدهم اردیبهشت که با «شنبه نور» مصادف است، آیین «آتش مقدس» در کلیسای قبر عیسی مسیح در شرق بیت المقدس برگزار می‌شود؛ معمولاً میان پیروان کلیساهای مختلف در این مکان بر سر تعصب‌های خاص، درگیری رخ می‌دهد.
در حالی که رهبران دنیای مسیحی پذیرفته‌اند که آیین‌های «شنبه نور» بر اساس «قرارداد برلین» از سال ۱۸۷۸، توسط اسقف کلیسای ارتدکس یونانی در کلیسای قبر مسیح ضمن هماهنگی با اسقف اعظم اورشلیم برگزار شود، اما تنش شدید حاکم بر فضای محل، موجب شده که نیروهای پلیس اسرائیل نیز در تمامی سال‌های گذشته در این روز، حضوری گسترده در این مکان داشته باشند.
کلیساهای شرقی، مانند ارتدکس یونانی، پراووسلاو، و قبطی‌ها بیشترین اهمیت را برای عید پاک قائل هستند و آن را حتی مهم‌تر از آیین سالروز میلاد مسیح می‌دانند.
در کلیساهای غربی؛ کاتولیک و پروتستان، اهمیتی همتراز با میلاد برای پاک قائل هستند.
در تواریخ آمده‌است که هفته فصح مسیحیان ریشه در پسح یهودیان دارد؛ پسح یادآور خروج بنی اسرائیل از اسارت حکومت فراعنه در مصر باستان و تلاش آنها برای بازگشت به سرزمین کنعان است.
یهودیان در عید پسح به یاد زجرهای فرزندان یعقوب که با رهایی از اسارت فرعون باز چهل سال دیگر در بیابان سرگردان ماندند، نان فطیر می‌خورند و مراسم ویژه برگزار می‌کنند.
عید پسح امسال در یک هفته اخیر در جریان بود و شامگاه آدینه، دهم اردیبهشت، به پایان رسید.
