در هفتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد نگاهی می‌اندازیم به پیشینه روابط ایران با این سازمان:
ایران از ۵۰ کشوری بود که در کنفرانس سان فرانسیسکو در آوریل ۱۹۴۵ شرکت کرده و منشور ملل متحد را به تصویب رساندند.
جهت تدوین منشور، چهار کمیته عمومی تشکیل شده بود که ایران در سه کمیته عضویت داشت. هیئت نمایندگی ایران، از ۱۱ نماینده، ۷ رایزن و یک منشی تشکیل می‌شد. مصطفی عدل، رئیس هیئت ایرانی در کنفرانس، از طرف ایران این اسناد را امضاء کرد.
منشور ملل متحد در ۱۵ شهریور ۱۳۲۴ (سپتامبر ۱۹۴۵) به تصویب مجلس ایران رسید و ایران در ۱۶ اکتبر همان سال به عضویت سازمان ملل درآمد.
شکایت ایران علیه شوروی سابق در مورد مداخله شوروی در امور داخلی ایران و عدم تخلیه نواحی شمالی ایران از نخستین مسائلی بود که در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شد. نحوه رسیدگی شورا به این شکایت، رضایت ایران را در پی داشت.
«تریگوه لی» نخستین دبیرکل سازمان ملل در کتاب خاطرات خود که پس از پایان ریاستش بر سازمان ملل منتشر کرد می‌نویسد «اولین طوفان هولناکی که در سازمان ملل با آن مواجهه شدم، تنها ۱۷ روز پس از انتخاب من به سمت دبیرکلی سازمان رخ داد و آن شکایت یک سرزمین قدیمی در سر راه هند به نام ایران بود که بیش از یک قرن صحنه رقابت شدید دو امپراطوری انگلیس و روسیه بود.»
در دومین مسئله مربوط به ایران، شورای امنیت در خصوص شکایتی که بریتانیا، پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران، از ایران کرد به سود ایران رأی داد.
ایران از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۵۶ به عضویت شورای امنیت درآمد. مسائل دیگری که در سال‌های پس از آن در روابط ایران و سازمان ملل مطرح شد یکی مسئله مالکیت بحرین و دیگری مسئله جزایر سه‌گانه ایران در خلیج فارس بود.
پس از انقلاب ۵۷ نخستین موضوعی که در رابطه با ایران در شورای امنیت مطرح شد، مسئله گروگان‌های آمریکایی در ایران بود.
کورت والدهایم، چهارمین دبیر کل سازمان ملل، به عنوان یکی از عوامل میانجی برای آزاد کردن گروگان‌های آمریکایی به تهران سفر کرد. وی در گزارش سفر خود که بعدها در نشریه «ساندی تلگراف» لندن به چاپ رسید نوشت: «وقتی در شب سال نو عازم تهران شدم، احساس نامطمئنی داشتم... قطب‌زاده وزیر خارجه ایران که به استقبالم آمده بود، اوضاع کشورش را بی‌ثبات خواند و تصریح کرد نمی‌تواند برنامه‌ای برای دیدارهایم در اختیارم بگذارد. احساس می‌کردم او از خودش مطمئن نیست. انقلابیون به وی اعتماد نداشتند... همزمان با ورودم به تهران، روزنامه‌های ایران عکس مرا در حالی که در برابر اشرف پهلوی تعظیم می‌کردم چاپ کردند و رادیو ایران مرا آلت دست شیطان بزرگ خواند... وقتی به گورستان شهر رسیدم مردم با کوفتن مشت بر اتومبیل و با شعار علیه ما تنفر خود را از ما اعلام کردند...»
یکی دیگر از موارد مطرح شده در شورای امنیت توسط ایران، شکایت ایران به شورا دربارهٔ حمله ناو آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در ۱۲ تیرماه ۱۳۶۷ (۳ ژوئیه ۱۹۸۸) است که باعث کشته شدن ۲۹۰ نفر شد.
پس از آغاز جنگ ایران و عراق، شورای امنیت طی سال‌های این جنگ چندین قطعنامه در این خصوص صادر کرد.
در روز ۲۷ تیر ۱۳۶۷ به دنبال پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل از سوی ایران، جنگ هشت ساله میان ایران و عراق رسماً به پایان رسید.
طی سال‌های پس از انقلاب، رؤسای جمهور ایران سخنرانی‌های متعددی در سازمان ملل داشته‌اند که از آن‌جمله محمود احمدی‌نژاد در سخنان خود همواره بر پشتیبانی از فلسطین، تغییر ساختار فعلی شورای امنیت و سازمان ملل، و پیش‌بینی سقوط نظام کنونی اقتصاد جهانی تأکید داشت.
مطالعه بیشتر
آقایی، داوود؛ ایران و سازمان‌های بین‌المللی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۱.
مسعود، محمدعلی؛ شورای امنیت سازمان ملل متحد، تهران، ابن سینا، ۱۳۵۶.
علی، میر سعید قاضی؛ زندگی‌نامه دبیر کل‌های سازمان ملل متحد و فعالیت‌های سیاسی آنها. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
