خبرگزاری تسنیم روز یک‌شنبه، هفتم شهریور، از افتتاح رسمی فاز نخست «شبکه ملی اطلاعات» ایران «پس از یازده سال انتظار»، با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور، خبر داد.
این خبر در حالی مخابره می‌شود که یکی از اعضای شورای عالی فضای مجازی ایران به تازگی گفته بود که پروژه «شبکه ملی اطلاعات» آن طور که باید و شاید پیگیری نمی‌شود.
این عضو شورای فضای مجازی حتی تأکید کرده بود که «تاکنون طراحی این شبکه به شورای عالی فضای مجازی ارائه نشده است».
خبرگزاری مهر نیز گزارش داده است که «افتتاح فاز نخست» این شبکه همزمان با هفته دولت صورت می‌گیرد و پس از آن قرار است فاز دوم این شبکه در دهه موسوم به «دهه فجر» امسال و فاز سوم و نهایی آن همزمان با روز جهانی ارتباطات در اردیبهشت‌ماه سال ۹۶ «به بهره‌برداری کامل برسد».
این گزارش می‌نویسد که در فاز نخست، اتصال ۶۰ درصد خانوار ایرانی به شبکه پرسرعت، راه‌اندازی مراکز داده و اتصال دسترسی‌های داخلی به شبکه‌های توزیع محتوا بدون مسیریابی خارجی محقق شده است و در فاز دوم قرار است صد درصد کسب و کارها به این شبکه متصل شوند.
روز شنبه ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، با اشاره به راه‌اندازی فاز نخست این شبکه، «کاهش وابستگی به شبکه اینترنت» و «گسترش محتوای ایرانی اسلامی» را در زمره اهداف اصلی این پروژه برشمرد.
خبر «افتتاح رسمی» مرحله یکم این شبکه همزمان با هفته دولت، در حالی منتشر می‌شود که حدود دو هفته پیش محمدحسن انتظاری، عضو شورای عالی فضای مجازی ایران، با انتقاد از اختصاص یافتن «۶۰ درصد» پهنای باند اینترنت ایران به اپلیکیشن «تلگرام» گفته بود که «تشکیل شبکه ملی اطلاعات» در ایران پیگیری نمی‌شود.
وی حدود یک ماه پیش از آن، روز دهم خرداد، در برنامه تیتر شبکه خبر با بیان این‌که «باید در داخل کشور شبکه ملی اطلاعات قوی داشته باشیم و وعده‌ها در این زمینه عملی نشده» گفته بود: «تاکنون طراحی این شبکه به شورای عالی فضای مجازی ارائه نشده است.»
وی افزوده بود: «این در حالی است که راه‌اندازی شبکه‌های پیام‌رسان و اطلاعات نیازمند امکانات بسیاری هستند.»
تأکید مقامات ایرانی بر راه‌اندازی شبکه‌ای جدا از شبکه جهانی اینترنت در حالی صورت می‌گیرد که حسین نجات، معاون فرهنگی سپاه پاسداران، به تازگی ضمن تأکید بر ضرورت راه‌اندازی «شبکه ملی اطلاعات»، اذعان کرد که مسئولان نظام جمهوری اسلامی تنها در جذب «کاربران حزب‌اللهی اینترنت» موفق بوده‌اند و «در مواجهه با قشر خاکستری جامعه» ناموفق بوده‌اند.
حسین نجات همچنین مدعی شد که علت موفق نشدن کودتای اخیر در ترکیه وجود «شبکه اطلاعات در داخل» این کشور بود که «به دست ارتش نیفتاده بود».
طرح شبکه ملی اینترنت در ایران از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح شد و مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری چنین طرحی، کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد.
این طرح در سال ۱۳۸۹ با نام جدید «شبکه ملی اطلاعات» مطرح شد و روز ۱۴ شهریور سال گذشته، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در حکم انتصاب اعضای جدید شورای عالی فضای مجازی، ازجمله مأموریت «تسریع در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات» را برای این شورا تعیین کرد.
وی «سالم‌سازی و حفظ امنیت همه‌جانبه فضای مجازی کشور... و مقابله مؤثر با نفوذ و دست‌اندازی بیگانگان» را از اهداف راه‌اندازی چنین شبکه‌ای نامید.
دولت ایران سال‌هاست طرحی برای جدا کردن اینترنت مورد استفاده کاربران خانگی داخل کشور از شبکه جهانی وب را در دستور کار خود قرار داده، اما منتقدان نگران آن هستند که علاوه بر کیفیت پایین این شبکه، دولت ایران از تسلط خود برای کنترل هر چه بیشتر کاربران پرتعداد اینترنت در ایران استفاده کند.
محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، بارها خواستار تسریع در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات شده است.
