شورای امنیت سازمان ملل متحد، روز دوشنبه ۲۹ تیر، با صدور قطعنامهای از توافق نهایی حاصلشده بین ایران و گروه ۱+۵ اعلام حمایت کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، تمامی ۱۵ عضو شورای امنیت از این توافق اعلام حمایت کردهاند.
این اعلام حمایت، شش روز پس از دستیابی جمهوری اسلامی ایران و گروه کشورهای ۱+۵ به توافق هستهای صورت میگیرد.
بنا بر قطعنامهای که روز دوشنبه از سوی شورای امنیت صادر شده در ازای برچیده شدن تحریمها، ایران به طور درازمدت با مهار برنامه هستهای خود مواجه خواهد بود.
بر پایه توافق، قدرتهای جهانی تا ۹۰ روز نیازی به اقدام ندارند و پس از این مدت، با دریافت تأیید از آژانس بینالمللی انرژی اتمی، باید آماده برچیدن تحریمها علیه ایران شوند.
در توافق اعلام شده روز ۲۳ تیر در وین میان ایران و قدرتهای جهانی، تصویب قطعنامهای در شورای امنیت درخواست شد که باید تحریمهای تنبیهی علیه ایران را بر اساس هفت قطعنامه پیشین شورای امنیت لغو کند.
قطعنامههای شورای امنیت اساس تحریمهای بینالمللی برقرار شده در ده سال اخیر علیه ایران بودهاست.
تمامی مفاد قطعنامه جدید تا ۱۰ سال اعتبار خواهند داشت که این امر شامل موضوع بازگشت تحریمها در صورت نقض تعهدات هم میشود.
پیشنویس این قطعنامه از سوی سامانتا پاور، نماینده آمریکا در سازمان ملل به شورای امنیت ارائه شدهبود.
محتوای قطعنامه
در بندی از این قطعنامه آمدهاست که هیچ تحریمی علیه ایران لغو نخواهد شد مگر آنکه آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارشی به شورای امنیت ارسال کند و در آن تأیید کند که ایران تعهدات توافق نهایی را به اجرا گذاشته است.
قطعنامه شورای امنیت، اجازه تحویل فناوری موشک بالیستیک و سلاح سنگین را به ایران، با تأیید اعضای شورای امنیت، میدهد اما ایالات متحده اعلام کرده که چنین امری را وتو خواهد کرد.
محدودیتها در زمینه فناوری موشک بالیستیک برای هشت سال و محدودیت سلاح سنگین برای پنج سال باقی خواهد ماند. قطعنامه شورای امنیت تحریم سلاحهای متعارف علیه ایران را نیز برای پنج سال باقی میگذارد.
این قطعنامه در عین حال اجازه میدهد که تحریمهای سازمان ملل، در صورت نقض تعهدات توافق نهایی از سوی ایران طی ۱۰ سال پیش رو، به حالت قبلی خود برگردد.
از سوی دیگر، در چنین حالتی، اگر شورای امنیت موفق به رأیگیری برای قطعنامهای در این ارتباط نشود، تحریمها به صورت خودبخود با حالت قبلی بازخواهند گشت. این رویه، باعث میشود تا هیچ یک از قدرتهای دارای حق وتو، ازجمله روسیه و چین، نتوانند از بازگشت تحریمها جلوگیری کنند.
سخنان سفیر آمریکا در سازمان ملل
سامانتا پاور سفیر آمریکا در سازمان ملل پس از تصویب این قطعنامه، در جلسه شورای امنیت، با اشاره به هفتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل و درسهایی که از جنگهای دهههای اخیر گرفته شده، بر اهمیت قدرت دیپلماسی تأکید کرد.
وی با اشاره به گفته جان اف کندی، سی و پنجمین رئیس جمهور آمریکا، و نقل قول دوباره آن از سوی باراک اوباما، گفت «بیایید هرگز از روی ترس مذاکره نکنیم اما هرگز از مذاکره نترسیم.»
سفیر آمریکا در سازمان ملل، با اشاره به جنگ و خونریزی در خاورمیانه و شمال آفریقا بر اهمیت حل بحران اتمی ایران با توسل به دموکراسی تأکید کرد.
وی در عین حال گفت که حلوفصل مناقشه اتمی ایران به معنای نادیده گرفتن «کارنامه حقوق بشری تهران» یا اقدامات ایران در حمایت از به گفته او «تروریسم» نیست.
سامانتا پاور همچنین از ایران خواست که شهروندان آمریکایی زندانی، جیسون رضاییان، امیر حکمتی و کشیش سعید عابدینی را آزاد کند و پیگیر وضعیت رابرت لوینسون مفقود شده نیز باشد.
اما غلامعلی خوشرو، نماينده ايران در سازمان ملل متحد، با رد اتهامات خانم پاور، آنها را «بیاساس و مضحک» توصيف کرد.
آقای خوشرو خطاب به شورای امنيت گفت: «کشوری که به دو کشور در منطقه ما حمله و زمينه را برای رشد افراط گرايی و تروريسم فراهم کرده، در موقعيتی نيست که چنين اتهاماتی را به کشور من وارد کند.»
ويتالی چورکين، نماينده روسيه در ازمان ملل متحد نيز ابراز اميدواری کرد تا از «تجربه فوقالعاده» گفتوگوها بر سر پرونده اتمی ايران، برای حل و فصل ديگر اختلافات در سطح جامعه بينالملل نيز استفاده شود.
فرمانده سپاه پاسداران: مواردی از این قطعنامه هیچگاه مورد پذیرش نخواهد بود
در حالیکه عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره اتمی ایران قطعنامه روز دوشنبه شورای امنیت را «منحصر به فرد» خواندهاست، فرمانده سپاه پاسداران میگوید، مواردی از پیشنویس این قطعنامه «هیچگاه مورد پذیرش نخواهد بود» و «اعتبار ندارد.»
محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، روز دوشنبه گفت که برخی از موارد پیشنویس منتشر شده از این قطعنامه «در تناقض با خطوط قرمز مهم جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در مورد توانمندیهای تسلیحاتی است و هیچگاه مورد پذیرش نخواهد بود.»
به گزارش خبرگزاری تسنیم وی اضافه کرد: «هر قطعنامهای که در تضاد با خطوط قرمز کشورمان باشند، هیچ اعتباری ندارد و امیدواریم شورای امنیت سازمان ملل وقت خود را برای تصویب چنین پیشنویسی به بطالت نگذراند.»
دو روز پیش از سخنان آقای جعفری، رسول سنایی راد، رئیس اداره سیاسی سپاه پاسداران، با اشاره به پیشنویس قطعنامه آمریکا گفته بود که توان نظامی ایران از جمله دسترسی به موشکهای بالیستیک «قابل چانهزنی نیست».
گفتههای این فرماندهان نظامی درحالی بیان میشود که به گفته عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره اتمی ایران، کلیات قطعنامه روز دوشنبه شورای امنیت «تحت ماده ۴۱ و فصل هفتم منشور سازمان ملل نیست... و از نظر حقوقی الزامآور نخواهد بود.»
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما وی درعین حال اضافه کرد: «شورای امنیت در این قطعنامه از ایران میخواهد تا فعالیتهای موشکی که طراحی حمل کلاهک هستهای را دارند انجام ندهد که ما در این زمینه هیچ گونه برنامهای نداریم.»
به گفته آقای عراقچی، بر اساس بند ۹ قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت که آخرین قطعنامه صادر شده علیه ایران است، فعالیتهای موشکی ایران «به طور کامل ممنوع بود» و اجازه میداد تا کشورها علیه ایران «متوسل به زور شوند.»
وی همچنین تأکید کرد که قطعنامه روز دوشنبه شورای امنیت «در تاریخ این شورا منحصر به فرد و بیسابقه» است.
آیت الله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز شنبه۲۷ تیر، تأکید کرده بود که پس از توافق اتمی با گروه ۱+۵ «قابلیتهای دفاعی و حریم امنیتی» جمهوری اسلامی «حفظ خواهد شد» و ایران در این زمینه «هرگز تسلیم» به گفته او «زیادهخواهیهای دشمن» نخواهد شد.
وی با اشاره به «مسیر قانونی» برای تصویب توافق ایران و گروه ۱+۵ گفته بود: «انتظار داریم که دستاندرکاران با دقت مسئله ملی و کشور را در نظر بگیرند و آنچه را تحویل ملت میدهند بتوانند آن را با گردن افراشته در برابر خدای متعال ارائه کنند.»
بر اساس قانونی با عنوان «الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هستهای» که در مجلس ایران تصویب شد و روز چهارشنبه، سوم تیر، نیز به تصویب شورای نگهبان رسید، «نتیجه مذاکرات» دربارهٔ برنامه اتمی ایران «باید جهت تطبیق با قانون اساسی و مصوبات قانونی به مجلس ارائه شود».
آقای عراقچی در سخنان روز دوشنبه خود تأکید کرد که امکان تأیید یا رد بخشی از این توافق یا اصلاحات در آن وجود ندارد و مجلس و شورایعالی امنیت ملی ایران «فقط میتوانند کلیت این توافق را یا تأیید و یا رد کنند.»
