در حالی که آمریکا بعد از ۴۰ سال ممانعت قانونی، برای اولین بار به فروش نفت مازاد خود به بازارهای آسیایی تلاش می‌کند، نفت فوق سبک ایران به رقیبی برای این کشور تبدیل شده‌است.
خبرگزاری رویترز روز دوشنبه ۶ مردادماه گزارش داد ایران که صادرات نفت خام‌اش به خاطر تحریم‌های غرب نصف شده، به بزرگترین مصرف‌کننده نفت جهان، چین، میعانات گازی با کیفیت بالا و قیمت ارزان صادر می‌کند، موضوعی که عرصه را برای رقابت میعانات گازی آمریکا در بازارهای آسیایی تنگ می‌کند.
میعانات گازی نوعی نفت خام فوق سبک است که از میادین گازی تولید می‌شود و از دیگر انواع نفت با کیفیت‌تر و گران‌تر است. ظرفیت تولید میعانات گازی ایران کمی بیش از ۴۰۰ هزار بشکه در روز است.
این گزارش می‌نویسد که در حالی که کره جنوبی و ژاپن مایل به خرید نفت فوق سبک آمریکا هستند، چین قبلا قراردادهای خرید یک‌ساله میعانات گازی مورد نیاز خود با ایران را امضا کرده‌است و انتظار نمی‌رود حتی میعانات گازی آمریکا را در قالب قراردادهای کوتاه‌مدت وارد کند.
آمریکا که تولید نامتعارف نفت فوق سبک از سنگ‌های رسی (شِیل) را افزایش می‌دهد، برای رقابت با ایران در فروش آن، با تنگناهای کیفیتی و قانونی مواجه است، موضوعی که رویترز می‌گوید حتی چشم‌انداز فروش میعانات گازی آمریکا به دیگر مشتریان نفتی آسیایی را در هاله‌ای از تردید قرار داده است.
این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی پیش از این اعلام کرده‌است که بنا بر پیش‌بینی‌های این آژانس، ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ با به جا گذاشتن عربستان سعودی به بزرگترین تولیدکننده نفت خام در جهان تبدیل خواهد شد.
اخیراً با بهبود فناوری تولید گاز از لایه‌های رسی حاوی گاز، موسوم به «گاز شِیل»، تحول جدیدی در بازار انرژی به‌وجود آمده است. آمریکا از بزرگترین دارندگان ذخایر گاز شیل جهان است و بهره‌برداری از این منابع در کانادا، استرالیا، اروپا و آسیا نیز در حال توسعه است.
فروش «بسیار ارزان» از سوی ایران
یک منبع تجارت نفت در سنگاپور به رویترز گفته‌است که ایران میعانات گازی خود به چین را با قیمتی «بسیار ارزان» می‌فروشد.
موضوع ارزان‌فروشی نفت و میعانات گازی ایران، حتی حمل رایگان نفت توسط خود ایران قبلا نیز در گزارش‌های مختلف بین‌المللی منتشر شده‌است.
رویترز می‌نویسد که ایران نفت فوق سبک و با کیفیت خود را ۵ دلار زیر قیمت دُبی و ۸ دلار زیر قیمت میعانات گازی قطر می‌فروشد. ایران بخش اعظم میعانات گازی خود را از میدان پارس جنوبی تولید می‌کند، میدانی که با قطر مشترک است و این کشور نیز تقریبا تمام میعانات گازی خود را از پارس جنوبی تولید می‌کند و روزانه ۴۵۰ هزار بشکه به کشورهای آسیایی صادر می‌کند.
بر اساس آمار گمرکی ایران، این کشور پیش از تحریم‌های غرب روزانه ۲۷۰ هزار بشکه صادرات میعانات گازی داشت، اما این رقم در سال‌های ۹۱ و اواسط ۹۲ به طور میانگین به روزانه حدود ۱۹۵ هزار بشکه سقوط کرد و از نیمه دوم پارسال دوباره افزایش یافت. آمارهای گمرکی سه‌ماهه اول سال جاری نشان می‌دهد که صادرات میعانات گازی ایران اوج گرفته‌است.
آن‌چنانکه در آمارهای گمرکی ایران قید شده‌است، این کشور طی بهار سال جاری کلا ۵ هزار و ۷۸۴ تن میعانات گازی به قیمت ۳ میلیارد و ۷۹۱ میلیون دلار صادر کرده‌است. با احتساب یک تن معادل ۸٫۴ بشکه که در میعانات گازی معمول است، ایران روزانه حدود ۵۲۰ هزار بشکه صادرات نفت فوق سبک داشته‌است که قیمت خالص هر بشکه آن کمتر از ۸۰ دلار بوده‌است.
بر اساس گزارش گمرک، صادرات میعانات گازی از لحاظ حجم حدود ۲٫۴ برابر مدت مشابه سال گذشته‌است. اما از لحاظ ارزشی، تنها ۱٫۸ برابر افزایش یافته‌است. ایران در بهار سال گذشته ۲ هزار و ۴۰۲ تن صادرات میعانات گازی به ارزش ۲ میلیارد و ۱۲۶ میلیون دلار داشت.
رویترز می‌نویسد که آمریکا ماه گذشته میلادی به صادرات میعانات گازی بعد از دهه‌ها ممانعت قانونی مجوز داد. ژاپن و کره جنوبی از اولین مشتریان میعانات گازی صادراتی آمریکا به میزان اندک بوده‌اند. ظرفیت فرآوری میعانات گازی ژاپن و کره جنوبی روی‌هم‌رفته ۱٫۱ میلیون بشکه در روز است که نیمی از ظرفیت فرآوری میعانات گازی آسیا را تشکیل است.
این گزارش در ادامه می‌گوید که ایران ۵۵ درصد از میعانات گازی خود با حجم ۲۵۰ هزار بشکه در روز را با قیمت «بسیار پایین در چهارچوب قرارداد سالانه» به چین صادر می‌کند.
بر اساس این گزارش، ایران بعد از توافق هسته‌ای شش‌ماهه ژنو که از آخر دی ماه به اجرا گذاشته شد، صادرات نفت خود را با ۳۰ درصد افزایش به ۱٫۲۵ تا ۱٫۳ میلیون بشکه در روز رسانده‌است که بخش بزرگی از آن نفت بارگیری شده از پارس جنوبی (میعانات گازی) به مقصد چین بوده‌است.
