یک روز پس از حادثه انفجار شدید در یکی از پادگان‌های سپاه پاسداران، سپاه اعلام کرد که حسن مقدم، یکی از فرماندهان بلندپایه این نهاد نظامی در میان کشته‌شدگان این حادثه بوده‌است. سپاه، او را پژوهشگر دانشگاه امام حسین و بنیان‌گذار سامانه‌های موشکی زمین به زمین سپاه معرفی کرده‌است.
با این‌همه، سپاه جزئیاتی از چگونگی وقوع این انفجار و دلایل آن بیان نکرده‌است.
پرسش‌هایی را در مورد چند و چون این انفجار با حسین آرین، کارشناس نظامی رادیو فردا در واشینگتن، در میان گذاشته‌ایم.
در آغاز از او پرسیدیم که انفجار چه نوع ماده منفجره‌ای می‌تواند چنین احساس لرزشی بوجود بیاورد که تا کیلومترها دورتر در تهران هم کاملا احساس شود؟
حسین آرین: این انفجار می‌تواند ناشی از انفجار یک زاغه یا انبار مهمات بسیار بزرگی باشد که حاوی مواد منفجره قوی است. یا اینکه می‌تواند ناشی از انفجار موشک‌ها یا به طور کلی سوخت‌های مایع یا جامد مربوط به این نوع موشک‌ها باشد.
به طور کلی ممکن است در موقع جابجایی، اتفاقاتی افتاده باشد یا اینکه اشکالات برقی در آن ناحیه یا نزدیکی زاغه مهمات و یا داخل زاغه وجود داشته‌است.
به هر حال این امر نشان‌دهنده نوع ماده منفجره‌ای است که ماده بسیار قوی‌ای بوده‌است و همچنین نشان‌دهنده حجم مواد منفجره یا به طور کلی سوخت مایع یا جامدی است که در آنجا انبار شده‌است.
یعنی در حالت معمولی و انفجار یک زاغه مهمات معمولی که متعلق به یک پادگان یا پایگاهی باشد، نباید انفجاری به این شدت ایجاد کند که کیلومترها دورتر از مجل انفجار، مردم بتوانند صدای آن را بشنوند و یا لرزش و تکان‌های حاصله از انفجار را حس کنند.
بر اساس عکس‌ها و تصاویر منتشر شده و گفته‌های شاهدان عینی، ساعت‌های متوالی پس از انفجار، دود سفیدی از این محل دیده می‌شده‌است.
اصولا دود سفید از چه نوع انفجارهایی در محل‌های نظامی حاصل می‌شود؟
دود سفید اگر مربوط به گلوله‌های توپخانه باشد، معمولا ناشی از فسفر است که تولید دود سفید می‌کند.
دقیقا در این مورد معلوم و مشخص نیست. چرا که اطلاعات کافی در اختیار افکار عمومی نگذاشته‌اند. ولی ممکن است که این دود، ناشی از سوخت‌های مربوط به موشک‌ها مثل شعله‌ور شدن سوخت موشک شهاب سه باشد. به نظر من باید این دود ناشی از سوخت این ماده باشد.
برای اینکه در حالت معمولی اگر انفجاری رخ بدهد، دودی حاصل نخواهد شد بلکه گرد و خاک و از این قبیل زائده‌ها را مشاهده خواهیم کرد به احتمال قوی این دود ناشی از سوخت فسفر بوده‌است.
در میان کشته‌های این حادثه نام یک فرمانده بلندپایه سپاه که رئیس سازمان خودکفایی و تحقیقات صنعتی این نهاد نظامی معرفی شده‌است به چشم می‌خورد.
آیا مرسوم است که در زمان جابه‌جایی مهمات یا در یک پادگان معمولی نگهداری مهمات، چنین فرماندهان ارشدی حضور داشته باشند؟
در موارد معمولی خیر. دلیلی ندارد که یک فرمانده ارشد آنجا باشد. ولی یکی از احتمالات می‌تواند این باشد که در آن زمان یا در حال آزمایش بوده‌اند و یا در حال وصل کردن قطعات موشک برای انجام نوعی آزمایش بوده‌اند.
یا اینکه به طور کلی برای نقل و انتقال موشک‌ها یا مواد منفجره‌ای که بسیار اهمیت داشته‌است که یک فرمانده ارشد در آن زمان در آنجا حضور داشته باشد.
شاید می‌خواسته‌اند موشک‌ها یا مواد منفجره را از نقطه‌ای به نقطه دیگر ببرند.
در حالت معمولی طبعا دلیلی ندارد که یک چنین فرمانده ارشدی در آنجا حاضر بوده باشد. این مسئله می‌تواند نشانگر این باشد که یک رویداد مهمی داشته‌است در آنجا اتفاق می‌افتاده‌است.
معمولا در برخی موارد وقتی که می‌خواهند مهمات یا به طور کلی موشک‌ها یا تجهیزات خیلی مهمی را حمل و نقل و یا جابه‌جا کنند، اتفاقاتی رخ می‌دهد.
در غرب هم اتفاق افتاده‌است که مثلا یک سلاحی بر اثر نشت مقداری از ماده منفجره که این نشت ناشی از سر کلاهک یا از خود بدنه موشک بوده‌است، در اثر یک جرقه کوچک منفجر شده‌است. این اتفاقات پیش از این هم افتاده‌است.
و شما احتمال انجام نوعی اقدام خرابکارانه و یا حتی تلاشی از سوی کشورهای غربی برای کند کردن برنامه‌های تسلیحاتی–موشکی و یا حتی برنامه‌های هسته‌ای ایران در این حادثه را ممکن می‌دانید؟
فکر نمی‌کنم. به نظر نمی‌رسد. اگر یک فرمانده نظامی در آنجا حضور داشته، بخصوص فرمانده ارشد و در داخل یک پادگان، احتمال اینکه خرابکاری باشد بسیار کم است.
به نظر من این اتفاق یک حادثه بوده، کاری داشته در آنجا صورت می‌گرفته که به هر حال روش‌های ایمنی به طور کامل رعایت نشده و یا اینکه به طور کلی به علت ناآشنایی و یا بروز یک اتفاق غیرمنتظره مثل اختلال در جریان برق و الکتریسیته این حادثه رخ داده‌است.
یا اینکه اتفاق دیگری در آنجا در اثر نشت مواد منفجره رخ داده‌است و به طور کلی این اتفاقات بر اثر عدم رعایت نکات ایمنی است. ولی امکان خرابکاری را بسیار اندک می‌بینم.
با این‌همه، سپاه جزئیاتی از چگونگی وقوع این انفجار و دلایل آن بیان نکرده‌است.
پرسش‌هایی را در مورد چند و چون این انفجار با حسین آرین، کارشناس نظامی رادیو فردا در واشینگتن، در میان گذاشته‌ایم.
گفت‌وگوی بابک غفوری آذر با حسین آرین در مورد انفجار زاغه مهمات ملارد
در آغاز از او پرسیدیم که انفجار چه نوع ماده منفجره‌ای می‌تواند چنین احساس لرزشی بوجود بیاورد که تا کیلومترها دورتر در تهران هم کاملا احساس شود؟
حسین آرین: این انفجار می‌تواند ناشی از انفجار یک زاغه یا انبار مهمات بسیار بزرگی باشد که حاوی مواد منفجره قوی است. یا اینکه می‌تواند ناشی از انفجار موشک‌ها یا به طور کلی سوخت‌های مایع یا جامد مربوط به این نوع موشک‌ها باشد.
به طور کلی ممکن است در موقع جابجایی، اتفاقاتی افتاده باشد یا اینکه اشکالات برقی در آن ناحیه یا نزدیکی زاغه مهمات و یا داخل زاغه وجود داشته‌است.
به هر حال این امر نشان‌دهنده نوع ماده منفجره‌ای است که ماده بسیار قوی‌ای بوده‌است و همچنین نشان‌دهنده حجم مواد منفجره یا به طور کلی سوخت مایع یا جامدی است که در آنجا انبار شده‌است.
یعنی در حالت معمولی و انفجار یک زاغه مهمات معمولی که متعلق به یک پادگان یا پایگاهی باشد، نباید انفجاری به این شدت ایجاد کند که کیلومترها دورتر از مجل انفجار، مردم بتوانند صدای آن را بشنوند و یا لرزش و تکان‌های حاصله از انفجار را حس کنند.
بر اساس عکس‌ها و تصاویر منتشر شده و گفته‌های شاهدان عینی، ساعت‌های متوالی پس از انفجار، دود سفیدی از این محل دیده می‌شده‌است.
اصولا دود سفید از چه نوع انفجارهایی در محل‌های نظامی حاصل می‌شود؟
دود سفید اگر مربوط به گلوله‌های توپخانه باشد، معمولا ناشی از فسفر است که تولید دود سفید می‌کند.
دقیقا در این مورد معلوم و مشخص نیست. چرا که اطلاعات کافی در اختیار افکار عمومی نگذاشته‌اند. ولی ممکن است که این دود، ناشی از سوخت‌های مربوط به موشک‌ها مثل شعله‌ور شدن سوخت موشک شهاب سه باشد. به نظر من باید این دود ناشی از سوخت این ماده باشد.
برای اینکه در حالت معمولی اگر انفجاری رخ بدهد، دودی حاصل نخواهد شد بلکه گرد و خاک و از این قبیل زائده‌ها را مشاهده خواهیم کرد به احتمال قوی این دود ناشی از سوخت فسفر بوده‌است.
در میان کشته‌های این حادثه نام یک فرمانده بلندپایه سپاه که رئیس سازمان خودکفایی و تحقیقات صنعتی این نهاد نظامی معرفی شده‌است به چشم می‌خورد.
آیا مرسوم است که در زمان جابه‌جایی مهمات یا در یک پادگان معمولی نگهداری مهمات، چنین فرماندهان ارشدی حضور داشته باشند؟
در موارد معمولی خیر. دلیلی ندارد که یک فرمانده ارشد آنجا باشد. ولی یکی از احتمالات می‌تواند این باشد که در آن زمان یا در حال آزمایش بوده‌اند و یا در حال وصل کردن قطعات موشک برای انجام نوعی آزمایش بوده‌اند.
یا اینکه به طور کلی برای نقل و انتقال موشک‌ها یا مواد منفجره‌ای که بسیار اهمیت داشته‌است که یک فرمانده ارشد در آن زمان در آنجا حضور داشته باشد.
شاید می‌خواسته‌اند موشک‌ها یا مواد منفجره را از نقطه‌ای به نقطه دیگر ببرند.
در حالت معمولی طبعا دلیلی ندارد که یک چنین فرمانده ارشدی در آنجا حاضر بوده باشد. این مسئله می‌تواند نشانگر این باشد که یک رویداد مهمی داشته‌است در آنجا اتفاق می‌افتاده‌است.
معمولا در برخی موارد وقتی که می‌خواهند مهمات یا به طور کلی موشک‌ها یا تجهیزات خیلی مهمی را حمل و نقل و یا جابه‌جا کنند، اتفاقاتی رخ می‌دهد.
در غرب هم اتفاق افتاده‌است که مثلا یک سلاحی بر اثر نشت مقداری از ماده منفجره که این نشت ناشی از سر کلاهک یا از خود بدنه موشک بوده‌است، در اثر یک جرقه کوچک منفجر شده‌است. این اتفاقات پیش از این هم افتاده‌است.
و شما احتمال انجام نوعی اقدام خرابکارانه و یا حتی تلاشی از سوی کشورهای غربی برای کند کردن برنامه‌های تسلیحاتی–موشکی و یا حتی برنامه‌های هسته‌ای ایران در این حادثه را ممکن می‌دانید؟
فکر نمی‌کنم. به نظر نمی‌رسد. اگر یک فرمانده نظامی در آنجا حضور داشته، بخصوص فرمانده ارشد و در داخل یک پادگان، احتمال اینکه خرابکاری باشد بسیار کم است.
به نظر من این اتفاق یک حادثه بوده، کاری داشته در آنجا صورت می‌گرفته که به هر حال روش‌های ایمنی به طور کامل رعایت نشده و یا اینکه به طور کلی به علت ناآشنایی و یا بروز یک اتفاق غیرمنتظره مثل اختلال در جریان برق و الکتریسیته این حادثه رخ داده‌است.
یا اینکه اتفاق دیگری در آنجا در اثر نشت مواد منفجره رخ داده‌است و به طور کلی این اتفاقات بر اثر عدم رعایت نکات ایمنی است. ولی امکان خرابکاری را بسیار اندک می‌بینم.
