شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح دیگری را برای تفکیک جنیستی در مدارس در دست بررسی دارد.
خبرگزاری مهر به نقل از علی لطیفی عضو کارگروه تحول نظام آموزشی در این شورا خبر از طرحی دادهاست که در آن جزئیات آموزشهای مختلف در مدارس بر اساس جنسیت تعیین شدهاست. به گفته او تفکیک جنسیتی تنها شامل کتابهای درسی نمیشود بلکه فضای مدرسه و امکانات آموزشی هم جزو آن است.
پیش از این حمیدرضا حاجیبابایی وزیر آموزش و پرورش نیز از «متناسبسازی» فضاهای آموزشی، آموزش، تربیت و کتابهای درسی براساس جنسیت دانشآموزان خبر داده بود.
در گفتوگو با سعید پیوندی کارشناس مسائل آموزشی ایران و استاد دانشگاه در پاریس از او پرسیدهایم منظور از تغییر روشهای آموزشی بر اساس جنسیت چیست؟
سعید پیوندی: این طرح میخواهد به تدریج یک نوع آموزش جدید متفاوت برای دختران به وجود آورد که در آن برخی از مطالب و محتوای کتابهای درسی بیشتر به دختران مربوط باشد و یک بخشی هم بیشتر به پسران.
مثالی که خودشان در گذشته زدهاند این است که لازم نیست یک پسر از بدن دختر چیزی بداند و فقط در مورد بدن پسران برای آنها صحبت کنیم و در واقع دختران و پسران در این زمینه آموزش متفاوت خواهند داشت. چون به نظر اینها صلاح نیست خیلی چیزها را دختران در مورد بدن پسران بدانند و بالعکس.
یا مثلا در مورد وظایف زنانه و مردانه اینها فکر میکنند میتوان هر کدام را به طور جداگانه با وظایفشان آشنا کرد، درست مانند این که فکر کنیم زنان و مردان ما در دو جامعه متفاوت زندگی میکنند و هرگز با هم ارتباط ندارند، پس لازم است چیزهایی را بدانند که فقط مربوط به خودشان است.
هدفهای اصلی این طرح چیست؟
هر کدام از پدیدههایی که در جامعه ما رشد کرده از جمله طلاق، ازدواج در سنین بالا، مجرد بودن به خصوص در مناطق شهری، مشارکت شانه به شانه زنان در فعالیتهای اجتماعی و تمام شرایط فرهنگی که امروز زنان در جامعه ایران تجربه میکنند چیزهای مطلوبی برای مسئولان نیست و همه را از چشم آموزش میبینند. بنابراین برای جلوگیری از چنین روندی میخواهند آموزش در ایران را مهندسی کنند و به زنان آموزشهایی بدهند که متناسب با نقشهایی باشد که اینها میخواهند زنان داشته باشند.
یعنی نقشهای زنانه محدود در حوزههای محدود و در جاهایی که نمیتوان بدون زنان کار کرد، مثل دکتر زن یا معلم زن. اینها میخواهند زنان را در همین رشتهها محدود کنند و کاری کنند که فعالیت زن و حضور او در جامعه ثانوی باشد و میخواهند از پایه با این موضع برخورد کنند و به همین دلیل به سراغ آموزش در این سطح میآیند.
با توجه به فضای فعلی ایران، چنین طرحهایی چقدر میتواند عملی باشد؟
نمیتوان گفت فقط نظام آموزشی بوده که سبب تحول در زنان و ایجاد نقش جدید برای آنها شدهاست. زنان در دنیای امروز زندگی میکنند و از هزاران راه با این دنیا ارتباط دارند که آموزش یکی از آنها است.
زنان در خانواده از طریق رسانهها، زندگی اجتماعی و تجربههای شخصی روزمره به آگاهی جدید اجتماعی و خودآگاهی نسبت به نقش خود در جامعه میرسند و آموزش هم به آنان کمک میکند.
بنابراین فقط با عوض کردن نظام آموزشی نمیتوانند چرخ تحول جامعه را به عقب برگردانند و زنان را در جایگاهی بگذارند که مطلوبشان است. پروژه ذهنی آنها این است که زن فقط نقشهای محدودی باید داشته باشد.
البته این چیزی است که در ذهن نیروهای سنتی وجود دارد و در واقعیت جامعه مصداق چندانی ندارد و جز زیاد کردن تشنج در جامعه، افزایش مشکلات نظام آموزشی و افزایش درگیریهای داخل جامعه ایران نتیجه دیگری نخواهد داشت. چون این طرح با روح زمانه و فرهنگ فعلی زنان و خواستها و ذهنیت آنان تناقض و فاصله آشکاری دارد و بعید است چنین طرحهایی بتواند موفقیت داشته باشد.
خبرگزاری مهر به نقل از علی لطیفی عضو کارگروه تحول نظام آموزشی در این شورا خبر از طرحی دادهاست که در آن جزئیات آموزشهای مختلف در مدارس بر اساس جنسیت تعیین شدهاست. به گفته او تفکیک جنسیتی تنها شامل کتابهای درسی نمیشود بلکه فضای مدرسه و امکانات آموزشی هم جزو آن است.
پیش از این حمیدرضا حاجیبابایی وزیر آموزش و پرورش نیز از «متناسبسازی» فضاهای آموزشی، آموزش، تربیت و کتابهای درسی براساس جنسیت دانشآموزان خبر داده بود.
در گفتوگو با سعید پیوندی کارشناس مسائل آموزشی ایران و استاد دانشگاه در پاریس از او پرسیدهایم منظور از تغییر روشهای آموزشی بر اساس جنسیت چیست؟
سعید پیوندی: این طرح میخواهد به تدریج یک نوع آموزش جدید متفاوت برای دختران به وجود آورد که در آن برخی از مطالب و محتوای کتابهای درسی بیشتر به دختران مربوط باشد و یک بخشی هم بیشتر به پسران.
مثالی که خودشان در گذشته زدهاند این است که لازم نیست یک پسر از بدن دختر چیزی بداند و فقط در مورد بدن پسران برای آنها صحبت کنیم و در واقع دختران و پسران در این زمینه آموزش متفاوت خواهند داشت. چون به نظر اینها صلاح نیست خیلی چیزها را دختران در مورد بدن پسران بدانند و بالعکس.
یا مثلا در مورد وظایف زنانه و مردانه اینها فکر میکنند میتوان هر کدام را به طور جداگانه با وظایفشان آشنا کرد، درست مانند این که فکر کنیم زنان و مردان ما در دو جامعه متفاوت زندگی میکنند و هرگز با هم ارتباط ندارند، پس لازم است چیزهایی را بدانند که فقط مربوط به خودشان است.
هدفهای اصلی این طرح چیست؟
هر کدام از پدیدههایی که در جامعه ما رشد کرده از جمله طلاق، ازدواج در سنین بالا، مجرد بودن به خصوص در مناطق شهری، مشارکت شانه به شانه زنان در فعالیتهای اجتماعی و تمام شرایط فرهنگی که امروز زنان در جامعه ایران تجربه میکنند چیزهای مطلوبی برای مسئولان نیست و همه را از چشم آموزش میبینند. بنابراین برای جلوگیری از چنین روندی میخواهند آموزش در ایران را مهندسی کنند و به زنان آموزشهایی بدهند که متناسب با نقشهایی باشد که اینها میخواهند زنان داشته باشند.
یعنی نقشهای زنانه محدود در حوزههای محدود و در جاهایی که نمیتوان بدون زنان کار کرد، مثل دکتر زن یا معلم زن. اینها میخواهند زنان را در همین رشتهها محدود کنند و کاری کنند که فعالیت زن و حضور او در جامعه ثانوی باشد و میخواهند از پایه با این موضع برخورد کنند و به همین دلیل به سراغ آموزش در این سطح میآیند.
با توجه به فضای فعلی ایران، چنین طرحهایی چقدر میتواند عملی باشد؟
نمیتوان گفت فقط نظام آموزشی بوده که سبب تحول در زنان و ایجاد نقش جدید برای آنها شدهاست. زنان در دنیای امروز زندگی میکنند و از هزاران راه با این دنیا ارتباط دارند که آموزش یکی از آنها است.
زنان در خانواده از طریق رسانهها، زندگی اجتماعی و تجربههای شخصی روزمره به آگاهی جدید اجتماعی و خودآگاهی نسبت به نقش خود در جامعه میرسند و آموزش هم به آنان کمک میکند.
بنابراین فقط با عوض کردن نظام آموزشی نمیتوانند چرخ تحول جامعه را به عقب برگردانند و زنان را در جایگاهی بگذارند که مطلوبشان است. پروژه ذهنی آنها این است که زن فقط نقشهای محدودی باید داشته باشد.
البته این چیزی است که در ذهن نیروهای سنتی وجود دارد و در واقعیت جامعه مصداق چندانی ندارد و جز زیاد کردن تشنج در جامعه، افزایش مشکلات نظام آموزشی و افزایش درگیریهای داخل جامعه ایران نتیجه دیگری نخواهد داشت. چون این طرح با روح زمانه و فرهنگ فعلی زنان و خواستها و ذهنیت آنان تناقض و فاصله آشکاری دارد و بعید است چنین طرحهایی بتواند موفقیت داشته باشد.