عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، با انتقاد شدید از سیاست خارجی جمهوری اسلامی، گفته که «۳۵ سال تجاوز ایران» به کشور او و متحدانش کافیست.
آقای جبیر در مصاحبه با تلویزیون یورونیوز که پنجشنبه ۳۱ تیر پخش شد، تاکید کرده که «این تجاوز تحمل نخواهد شد».
وزیر امور خارجه عربستان سعودی با حمایت از توافقی هستهای با ایران که «مانع دستیابی ایران به سلاح هستهای شود، برخوردار از مکانیسم قوی بازرسی دقیق و سرزده باشد و در صورت نقض توافق اجازه بازگرداندن تحریمها را بدهد» گفته که «نگرانی» عربستان سعودی از «دسترسی ایران به منابع مالی» است.
عادل الجبیر گفته است: «آنچه که شاهدش هستیم ادامه فعالیتهای خصمانه ایران در حمایت از حزبالله در لبنان، سوریه، عراق و تلاش برای فرستادن اسلحه برای حوثیها در یمن است. به گمانم برای داوری کردن باید دید آیا تغییری در رفتار ایران وجود دارد یا نه. ولی ما شاهد چیز خاصی نیستیم».
این سخنان وزیر امور خارجه عربستان سعودی در حالی بیان شده که مسئولان جمهوری اسلامی، از این کشور به عنوان حامی اصلی تروریسم در منطقه از جمله حامی گروه حکومت اسلامی (داعش) نام میبرند.
اما آقای جبیر از اعضای حکومت اسلامی به عنوان «مجموعهای از تبهکاران، افراد دچار اختلال شخصیت و فاسد» نام برده و گفته که داعش به دنبال «دسترسی به مکه و مدینه» است.
وزیر امور خارجه عربستان سعودی پرسیده «چرا باید از ایدئولوژیای که هدفش کشتن ماست حمایت کنیم؟» و ظاهرا خطاب به کشورهای غربی افزوده است: «اگر شما در گوشهای از کشورتان مشکل دارید، مرکز اسلامی آنجا را تعطیل کنید. دیگران را سرزنش نکنید. اگر افراط گرایی در کشور شما روی میدهد، مشکل شماست».
ابوبکر بغدادی، خلیفه خودخوانده گروه حکومت اسلامی، پیشتر در پیامی هشدار داده بود که حاکمان عربستان سعودی «مشروعيت خود را از دست دادهاند» و «پايان آنها نزديک است».
انتقادات تند وزیر امور خارجه عربستان سعودی از ایران در حالی بیان شده که او هفته گذشته در بروکسل، پایتخت بلژیک نیز پاسخ تندی به انتقادات شدیداللحن یکی از نمایندگان جمهوری اسلامی ایران داده بود.
در ویدئویی که سایت العربیه، پنجشنبه منتشر کرد، آقای جبیر در حال سخنرانی در مرکز پژوهشی ایگمونت وابسته به وزارت امور خارجه بلژیک است که پس از سخنانش، با پرسش یکی از نمایندگان جمهوری اسلامی در نشست مواجه میشود.
سایت العربیه این فرد را «سرکنسول» ایران در بلژیک معرفی کرده اما نامی از او نبرده و منابع ایرانی نیز گزارشی در این رابطه منتشر نکردهاند.
این نماینده جمهوری اسلامی در واکنش به انتقادات وزیر امور خارجه عربستان سعودی از ایران گفت: «متهم کردن ایران به این کارها، امری غیرضروری است و به نفع هیچ کدام از دو کشور نیست».
در حالی که عادل الجبیر، جمهوری اسلامی را به ارتباط با القاعده متهم کرده بود، نماینده ایران گفت: «صحبت کردن درباره رابطه القاعده و ایران بیشتر یک شوخی است. هیچ کس از یاد نمیبرد که اسامه بن لادن شهروند سعودی بود و پیوندهای سیاسی و اقتصادی قوی با سعودی داشت. هیچ کس از یاد نمیبرد از مجموع ۱۹ شخصی که حملات یازده سپتامبر را انجام دادند، ۱۵ نفر شهروند سعودی بودهاند. حاضران در این جلسه میدانند کدام کشور یا کشورها سالها "داعش" را حمایت کرد».
نماینده ایران در بروکسل ادامه داد: «دوست داشتم یادآوری کنم که آنچه وزیر [عادل الجبیر] در اینجا گفت، کاملا با سیاستهای رهبران اتحادیه اروپا و حتی ایالات متحده آمریکا که روابط ویژهای با ایران و علیالخصوص پس از مذاکرات هستهای دارند و همچنین با سیاستهای دیگر کشورهای منطقه در تناقض است. دعوت ایران به ائتلاف حل بحران سوریه نشان میدهد که ایران یک شریک اصلی در حل بحران سوریه است».
وزیر امور خارجه عربستان سعودی در پاسخ به این سخنان گفت: «ابتدا درباره نکته سومی که جناب سرکنسول محترم ایران اشاره کردند، باید بگویم من چیزی جز آنچه مبنی بر حقایق است، نگفتهام. آیا این قانون اساسی ایران نیست که به صادر کردن انقلاب تاکید میکند؟ آیا قانون اساسی ایران به لزوم توجه به شیعیان مستضعف اشاره ندارد؟ آیا این ایران نبود که حزبالله لبنان را تاسیس کرد؟ آیا ایران با زیرپا گذاشتن تمام قوانین بینالمللی به دهها سفارت خارجی در خاک خودش حمله نکرد؟ ما [به سفارتخانهها] حمله نکردیم، این ایران بود که چنین کرد. آیا ایران حملات سال ۱۹۹۶ بر ضد نظامیان آمریکایی در "الخبر" را برنامهریزی و اجرا نکرد؟»
آقای جبیر افزود: «بله آنها چنین کردند و مسئول ناظر عملیات سرلشکر شریفی، وابسته نظامی سفارت آنها در بحرین بود. سازنده بمب لبنانی بود و مواد منفجره از بقاع لبنان آمده بود. سه فرمانده اصلی عملیات فرار کرده و از آن زمان در ایران زندگی میکنند. آیا این پناه دادن به تروریستها به شمار نمیرود؟ سال گذشته یکی از آنها را در لبنان دستگیر کردیم. او علیرغم اینکه شهروند سعودی بود، گذرنامه سعودی نداشت و گذرنامه ایرانی حمل میکرد».
وزیر امور خارجه عربستان سعودی با طرح این پرسش که «آیا این تحریک و حمایت از تروریستها از سوی ایران نیست؟» افزود: «هنگامی که بمبگذاریهای سال ۲۰۰۳ در ریاض رخ داد، "سیف العدل" که مسئول تبلیغات القاعده است، به همراه چهار یا پنج تن از رهبران عالیرتبه القاعده در ایران بودند. از ایران خواستیم آنها را به ما تحویل دهد ولی ایران نپذیرفت. هنوز هم برخی از آنها در ایران هستند».
عادل الجبیر گفت: «ما این اطلاعات و دادهها را درست نکردهایم، اینها حقایقی آشکار هستند».
وزیر امور خارجه عربستان سعودی ادعا کرد که «دستور منفجر کردن سه مجتمع مسکونی در ریاض در سال ۲۰۰۳ را سیف العدل، رهبر عملیات القاعده و در زمانی که در ایران بود، صادر کرد» و افزود: «ما مکالمات تلفنی ضبط شده او را داریم، ما این اطلاعات را درست نکردهایم».
آقای جبیر گفت که «سفارتخانهها خودشان، خودشان را منفجر نمیکنند، باید کسی این کار را بکند. دیپلماتها سه بار به خودشان شلیک نمیکنند تا کشته شوند؛ کس دیگری این کار را کرده است».
او افزود: «ماموران ایران با حملات تروریستی در اروپا و آمریکای جنوبی در ارتباط بودهاند. ما این اطلاعات را درست نکردهایم. اینک این شواهد در اختیار دنیا است».
وزیر امور خارجه عربستان سعودی در عین حال از ایران به عنوان «یک ملت بزرگ» نام برد و گفت: «ما امیدواریم که این ملت بزرگ یک همسایه بزرگ برای ما باشد اما اعتمادسازی باید دوسویه باشد».
عادل الجبیر خطاب به مسئولان جمهوری اسلامی گفت : «اگر میخواهید دنیا با شما ارتباط داشته باشد، باید از سیاستهای توسعهطلبانه و کینهورزانه دست کشیده و به هنجارها و رفتارهای مناسب بینالمللی روی آورید. دستان [دوستی] ما از ۳۵ سال پیش به سوی شما دراز است و در مقابل جز تهدید تروریستها، کشتهشدن دیپلماتهایمان و منفجر کردن سفارتهایمان، چیزی عایدمان نشده است».
ایران و عربستان سعودی در سالهای اخیر به شدت بر سر مسائل منطقهای با یکدیگر اختلاف داشتهاند.
عربستان سعودی در دی ماه ۱۳۹۴ یک روحانی شیعه منتقد حکومت این کشور را همراه با تعدادی دیگر از متهمان به عضویت در القاعده اعدام کرد.
اعدام شیخ نمر باقر النمر، با واکنش شدید جمهوری اسلامی مواجه شد و معترضان در تهران و مشهد، سفارت و کنسولگری عربستان سعودی را به آتش کشیدند.
عادل الجبیر در بروکسل از این رفتار به عنوان «رفتارهای خصمانه غیرقابل قبول» و «مخالف همه هنجارها و قوانین بینالمللی» نام برد.
وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت که «به این دلیل است که ایران نه از سوی ما، بلکه از سوی جامعه جهانی، یک کشور حامی تروریسم محسوب میشود که باید به دلیل حمایت از تروریسم مجازات شود».
دولت آمریکا، جمهوری اسلامی ایران را بزرگترین دولت حامی تروریسم در جهان میداند.
وزیر امور خارجه عربستان سعودی در پایان سخنانش گفت «آیا این منطقی است که همه جهان اشتباه کرده و حق با ایران باشد؟» و خطاب به مقامهای ایران افزود: «اگر از مقامات سعودی میخواهید از رفتار ایران انتقاد نکنند، به نحوی رفتار کنید که شما را با انتقاد مواجه نکند».
عادل الجبیر، پیشتر با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم درگیری لفظی داشت.