در نخستین روز پس از تلاش تعدادی از نیروهای مسلح ترکیه برای کودتا علیه دولت این کشور، رسانه‌ها و فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه کاملاً تحت تأثیر حوادث شامگاه جمعه و بامداد شنبه قرار داشت. روایت رسانه‌های ترکیه را از شنبه پس از کودتا بخوانید:
جمهوریت:
- احمد شیک، روزنامه‌نگار سرشناس ترکیه یکی از کسانی است که دلایل وقوع کودتا در شب ۱۵ ژوییه را بررسی کرده است. به عقیده آقای شیک، تشکیل شورای عالی نظامی و احتمال تصفیه برخی از مقامات نظامی عالیرتبه که مرتبط با جریان مشهور به گولن تشخیص داده شده بودند، احتمال اخراج و پاکسازی آنها از ارتش را افزایش داده بود. این مسئله باعث شد تا تعدادی از این نظامیان، برای کودتا اقدام کنند.
- به دنبال تلاش نافرجام برای کودتا در ترکیه، پایگاه نظامی اینجرلیک بسته شد و تمامی نیروهای خارجی مستقر در این پایگاه، آن را ترک کرده‌اند. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا به نیروهای نظامی ایالات متحده مستقر در اینجرلیک اعلام کرده که از خروج از این پایگاه خودداری کنند. برق پایگاه اینجرلیک در صبح شنبه قطع بود و ورود و خروج به آن تحت تدابیر شدید امنیتی قرار دارد.
- تعدادی از نیروهای خواستار سرنگونی دولت که در مقر ستاد فرماندهی نیروهای مسلح مقاومت می‌کردند، سرانجام تسلیم شدند.
- در پشت پرده حادثه کودتا، فرمانده سابق نیروی هوایی ژنرال آکین اوزترک قرار دارد. او در سال ۲۰۱۳ به فرماندهی نیروی هوایی انتخاب شد و در سال ۲۰۱۵ به عضویت در شورای عالی نظامی منصوب شد. در یکسال گذشته شبهاتی درباره وجود ارتباطاتی میان او با جریان گولن پدید آمده و قرار بود که ژنرال اوزترک نیز در تصفیه نیروهای نظامی از کار برکنار شود. او با مدیریت دامادش کنترل نیروی هوایی بخش اسکی شهیر را در اختیار گرفت و بعد از آغاز عملیات با هلیکوپتر به استانبول پرواز کرده و در آنجا افسران عالیرتبه نیروی هوایی را که در یک مراسم عروسی بودند، سوار هلیکوپتر کرده و در محل نامعلومی نگهداشته بود تا امکان اخذ دستور از سوی فرماندهان را نداشته باشند.
- سرگرد هاکان کاراکوش، داماد ژنرال آکین اوزترک، فرماندهی جنگنده‌ها و هلیکوپترهای حاضر در عملیات کودتا را بر عهده داشته است.
- اردوغان از ساعات اولیه صبحگاهی که در فرودگاه آتاترک حضور داشت و بعد از آن از وی خبری نشده بود سرانجام شنبه عصر در اتومبیلی در استانبول دیده شد.
- عکسی از سر بریده شده یک سرباز ارتش در دستان حامیان اردوغان بر روی پل بسفر استانبول، بازتاب وسیعی در شبکه‌های اجتماعی داشته است.
- دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری هشدار داده که علیرغم بازگشت کنترل دولت بر ترکیه، همچنان احتمال خرابکاری وجود دارد. از این رو از مردم درخواست کرده است که امشب در خیابان‌ها و جلوی نهادهای دولتی برای پیشگیری از هر نوع بحران حاضر باشند.
- بعد از دستگیری عاملان کودتا در ترکیه، فرماندهان مختلف ژاندارمری در شهرهای مختلف نیز دستگیر شده‌اند. بن‌علی یلدیریم، نخست‌وزیر اعلام کرده است که تاکنون بیش از دو هزار و ۸۳۹ وابسته نظامی دستگیر شده‌اند.
- سرلشکر امید دوندار که به عنوان فرمانده موقت نیروهای مسلح ترکیه منصوب شده است اعلام کرد که ۱۰۴ افسر عالیرتبه نظامی را که بر علیه منافع ملی و دولتی و بر خلاف مصالح قانون اساسی و بر هم زدن نظم جامعه عمل کرده‌اند، بعد از دستگیری به مکان نامعلومی فرستاده شده‌اند تا از آنها بازجویی و درباره‌شان تصمیم گرفته شود.
- حسین آونی جوش استاندار ساکاریا بعد از دستگیری عاملان قیام نظامی در آن استان که تعدادشان به ۱۱۲ نفر می‌رسد، اعلام کرد که برای جلوگیری از بروز مجدد این نوع اتفاقات و عبرت برای همه باید شدیدترین مجازات یعنی اعدام برای متهمان در نظر گرفته شود.
- سخنرانی کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق در مجلس در حمایت از دولت و حاکمیت دمکراسی از سوی تمامی نمایندگان مورد تشویق قرار گرفت. صحنه استثنایی و بی‌نظیر وحدت میان احزاب و نمایندگان در مجلس برای نخستین بار در کنار هم پدید آمد.
- جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به ادعاهای بینالی ییلدیریم، نخست وزیر ترکیه اعلام کرده است که از سوی دولت ترکیه درخواستی مبنی بر دستگیری فتح‌اله گولن و استرداد او به ترکیه نرسیده است. این در حالی است که نخست وزیر ترکیه شنبه در مجلس اعلام کرد که هر کشوری در پشت سر فتح‌اله گولن باشد و از او حمایت کند، دوست ما نیست.
- شبکه خبری ان‌تی‌وی ترکیه اعلام کرد که بینالی ییلدیریم شامگاه جمعه هنگام عزیمت به آنکارا از سوی نیروهای ژاندارمری مورد تعرض واقع شده است.
حریت:
- ژنرال آدم حدودی، فرمانده سپاه دوم نیروی زمینی در استان مالاتیا به دلیل مسامحه در جلوگیری از همبستگی نیروهای تحت فرمانش دستگیر شده است.
- در جریان اقدام نظامی بر علیه دولت مهمترین مکانی که مورد هدف هلیکوپترهای سکورسکی شد، پایگاه آموزشی نیروهای یگان ویژه پلیس در منطقه گول باشی آنکارا بوده است. دو بار انفجار و پرتاب موشک موجب کشته شدن ۴۲ پلیس شده است.
- بعد از پایان عملیات شناسایی و نت برداری از سوی سازمان اطلاعات ترکیه موسوم به میت و دستگیری نظامیان و سربازان دست اندرکار در اقدام به کودتا، تمامی نفرات در مکانی نامعلوم نگهداری می‌شوند. آنها ظاهراً در یک سالن ورزشی به صورت نیمه عریان هستند.
- با دستگیری فرمانده منطقه‌ای ژاندارمری استان بورسا، از کیف وی فهرست بیش از ۴۰۰ نفر از فرماندهان که اغلب آنان از نیروی هوایی و ژاندارمری بوده‌اند، کشف شد که بعد از موفقیت کودتا مسئولیت آنان بر شمرده شده است. در این میان فهرست برخی از نفرات نظامی خارج از ترکیه نیز دیده می‌شود.
- آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در میان سایر روسای کشورهای خارجی شدیداللحن‌ترین عبارات را در محکومیت کودتا در ترکیه بکار برده است. او با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده که به نام دولت آلمان، اقدام ناشایست و کودتای نظامیان ترکیه را که بر علیه حکومت و رئیس‌جمهور منتخب و قانونی آن انجام گرفته شدیداً محکوم می‌کنم.
- هشت نظامی که سوار بر هلیکوپتر به یونان فرار کرده بودند و از دولت یونان درخواست پناهندگی داشتند، درخواست آنان رد شده و بر اساس خواسته وزیر امور خارجه ترکیه، بازگرداندن آنها به ترکیه انجام خواهد شد.
- دستگیری‌ها در دادستانی جمهوری آنکارا نیز آغاز شده است. در این راستا ۱۰ دادستان، ۳۸ قاضی و ۱۴۰ دادیار و پنج وابسته و عضو دیوان عالی تحت نظارت و بازجویی قرار گرفتند.
- سربازان و درجه داران تسلیم شده در کاخ ریاست جمهوری و فرودگاه آتاترک ادعا کرده‌اند که آنان را به بهانه اینکه رزمایش انجام می‌شود وادار به حرکت و اقدام کرده‌اند. بعد از آنکه مردم به خیابان‌ها ریخته و جلوی تانک‌ها را گرفتند تازه متوجه شده‌اند که در کودتا مشارکت داشته‌اند.
- بعد از تسلیم شدن نیروهای موجود در پل بسفر، طرفداران دولت به شدت آنها را مضروب کرده‌اند. تصاویر جنازه سربازان در شبکه‌های اجتماعی پوشش گسترده‌ای داشته است. نیروهای پلیس گرچه موفق به نجات جان برخی از نیروهای نظامی از دست طرفداران حکومت شدند ولی باز در این میان ۴۸ نفر کشته و تعدادی زخمی شده‌اند.
