خبرگزاری آسوشيتدپرس در گزارشی اختصاصی میگويد که آمريکا احتمالاً به ايران اجازه خواهد داد صدها سانتريفيوژ فعال در سايت غنیسازی زيرزمينی فردو داشته باشد و در برابر، فعاليت سانتريفيوژهای آن در ديگر تأسيسات هستهايش محدود شود.
اين خبرگزاری، پنجشنبه شش فروردين، به نقل از «مقامهای غربی نزديک به جزئيات مذاکرات هستهای» گزارش داد که در صورت توافق نهايی بر سر اين موضوع، ايران میتواند صدها سانتريفيوژ فعال در فردو داشته باشد اگرچه اين سانتريفيوژها مجاز به غنیسازی اورانيوم نخواهند بود و تأسيسات فردو نيز تحت بازرسیهای بينالمللی قرار خواهد داشت.
در مقابل، ايران بايد تعداد سانتريفيوژهای خود در تأسيسات نطنز را کاهش دهد و محدوديتهای ديگری را بر روی فعاليتهای مرتبط هستهای بپذيرد.
بر اساس این گزارش سانتريفيوژهای فعال در فردو به جای اورانيوم، با عناصر ديگری مانند روی، گزنون يا ژرمانيوم به منظور جداسازی ايزوتوپها برای مصارف پزشکی يا علمی تغذيه میشوند. عناصری که بر خلاف اورانيوم، قابليت استفاده در ساخت تسليحات هستهای را ندارند.
با وجود اين، تعداد سانتريفيوژهای فعال نبايد به اندازهای باشد که بتواند ميزان مورد نياز اورانيوم غنیشده برای ساخت تسليحات اتمی در طول يک سال را توليد کند.
يک سال، حداقل زمانی است که آمريکا و ديگر قدرتهای جهانی به عنوان «زمان گريز» احتمالی ايران به سوی ساخت تسليحات هستهای در نظر دارند تا بتوانند در صورت وقوع چنين مسئلهای، مانع آن شوند.
يک مقام ارشد آمريکا گفته که هدف مذاکرات از آغاز اين بوده که «کاربری [تأسيسات] فردو تغيير کند به گونهای که نتواند برای غنیسازی اورانيوم استفاده شود.»
با وجود اين، مقامهای رسمی به آسوشيتدپرس گفتند که فردو تنها يکی از موضوعات فنی مذاکرات است و تمام گزينهها طراحی شدهاند تا ايران را حداقل يک سال از ساخت سلاح هستهای دور نگه دارند.
فردو تأسیساتی است که در اعماق زمین و در اطراف شهر قم ساخته شده تا امکان نابودی آن بر اثر حملات احتمالی به حداقل برسد.
گزارش آسوشیتدپرس در واپسين روزهای باقی مانده به ضربالاجل ۳۱ ماه مارس منتشر شده که ايران، آمريکا، بريتانيا، فرانسه، چين، روسيه و آلمان، برای رسيدن به تفاهمی سياسی بر سر برنامه هستهای جمهوری اسلامی تعيين کردهاند.
پايان ماه ژوئن (۱۰ تير)، ضربالاجل دومی است که تا آن هنگام طرفها بايد به توافقی جامع و نهايی بر سر کليات و جزئيات برنامه هستهای ايران رسيده باشند.