سازمان ملل متحد، سوم ماه مه یا ۱۴ اردیبهشت هر سال را روز جهانی آزادی رسانه‌ها نامگذاری کرده است.
این روز در هر گوشه جهان، طعمی متفاوت دارد. خبرنگاران می‌توانند در فنلاند، هلند، نروژ، سوئد یا حتی جاماییکا، زندگی و کار کنند و از آزادی لذت ببرند یا در سوریه، یمن، اریتره و ایران باشند و با بازداشت، تهدید، فشار، شکنجه، زندان و حتی مرگ دست و پنجه نرم کنند.
سازمان ملل متحد معتقد است که نامگذاری سوم مه به عنوان روز جهانی آزادی رسانه‌ها، وظیفه دولت‌های جهان برای احترام گذاشتن و رعایت آزادی بیان را به آنها یادآوری می‌کند.
اما گزارشگران بدون مرز، نهاد غیردولتی مدافع آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران که در پاریس مستقر است، می‌گوید که وضعیت آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها در جهان رو به وخامت است.
تمایل برخی دولت‌ها به آزادی‌ستیزی، تلاش برای مهار کامل رسانه‌ها حتی در کشوری اروپایی مانند لهستان، شرایط ناگوار امنیتی در مناطقی از جهان و گرایش‌های مذهبی مخالف آزادی بیان، از دید گزارشگران بدون مرز، مهم‌ترین دلایل وخامت شاخص‌های آزادی رسانه‌ها در جهان بوده است.
این سازمان غیردولتی بین‌المللی، ایران را به دلیل زندانی کردن ۳۲ روزنامه‌نگار و شهروندخبرنگار، به عنوان یکی از پنج زندان بزرگ جهان برای فعالان رسانه‌ای درجه‌بندی کرده است. ایران همچنین در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۱۶، در میان ۱۸۰ کشور در رده ۱۶۹ قرار دارد.
احمد احرار، روزنامه‌نگار باسابقه ایرانی در پاریس به رادیو فردا می‌گوید که مطبوعات و رسانه‌ها یکی از قربانیان اصلی انقلاب اسلامی در ایران بودند و او خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایرانی را به خاطر «بازگرداندن مطبوعات به حالت اولیه خود» تحسین می‌کند.
با وجود این، آقای احرار معتقد است که رسانه‌ها و خبرنگاران، همچنان «در محاصره سیستم و تفکر حکومت» قرار دارند.
این روزنامه‌نگار باسابقه ایرانی در عین حال می‌گوید که خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در ایران، به همین دلیل «مجبورند خودشان را در یک محدوده‌ای نگه دارند».
کامبیز غفوری، روزنامه‌نگار در هلسینکی، نکته مورد اشاره آقای احرار را «خودسانسوری» می‌نامد.
آقای غفوری به رادیو فردا می‌گوید: «بزرگترین مشکل در برابر آزادی رسانه‌ها در ایران، وجود حکومت سرکوبگر است. سرکوب باعث سانسور می‌شود و روزنامه‌نگار برای جلوگیری از توقیف رسانه و زندانی شدن، به خودسانسوری دچار می‌شود».
این روزنامه‌نگار، گرایش اکثر خبرنگاران ایرانی به یکی از دو جناح اصلاح‌طلب یا اصولگرا را از دیگر چالش‌های عمده در برابر آزادی رسانه‌ها و مقابله با سانسور در ایران می‌داند و معتقد است که «تعداد روزنامه‌نگاران مستقل» در ایران که به هیچ کدام از دو جناح وابسته نباشند، بسیار اندک است.
سازمان ملل متحد هر سال، جایزه روز جهانی آزادی رسانه‌ها را به یک روزنامه‌نگار تلاشگر در راه آزادی بیان تقدیم کرده است.
احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار ایرانی، برنده این جایزه در سال ۲۰۱۱ بود. آقای زیدآبادی سال پیش در همین روزها و پس از آنکه شش سال را در زندان گذراند، از زندان مستقیم به گناباد فرستاده شد تا دوران پنج ساله تبعیدش را در این شهر بگذراند.
