اخیرا دو تهیهکننده سینمای ایران در گفتوگوهایی با انتقاد از شرایط سینمای ایران در دهه شصت، به بازگویی ماجرای حبس و شلاق خوردن برخی از اهالی سینما در ساختمان وزارت ارشاد در آن دهه پرداختهاند.
چند روز پیش و پس از رونمایی کتاب مصاحبهها و گفتارهای محمدبهشتی از مدیران پیشین سینمای ایران در دهه ۶۰، حسین فرحبخش، از تهیهکنندگان و کارگردانان سینما، در گفتوگویی ادعا کرد که برخی از سینماگران ایران در سالهای اولیه دهه ۶۰ در وزارت ارشاد حبس شده و شلاق خوردهاند.
اشاره اصلی فرحبخش به دوست و همکار سیساله خود، عبدالله علیخانی بود که به گفته فرحبخش، در آن دهه «به خاطر داشتن فیلمهای خارجی» یک هفته در ساختمان وزارت حبس شده و شلاق هم خورده بود.
حسین فرحبخش در اینباره گفته است: «متأسفانه برخی از مدیران دهه شصت، آقای عبدالله علیخانی را در طبقه بالای حراست وزارت ارشاد فَلک کردند و سند آن موجود است. در حالی که این مدیران مدعیاند ما در آن زمان به کسی کاری نداشتیم.»
اما پس از این گفتوگو، خبرنگار سایت تابناک به سراغ عبدالله علیخانی رفته و در گفتوگویی به جزئیات اتفاقات رخ داده در آن سالها پرداخته است.
این تهیهکننده سینما با اشاره به این که این اتفاقات در زمان معاونت سینمایی فخرالدین انوار در سال ۱۳۶۳ اتفاق افتاده، گفت: «تا چند سال پس از انقلاب، هنوز فیلمهای خارجی در سینماهای ایران پخش میشد و برخی از آن فیلمها نیز در اختیار بنده و دیگر تهیهکنندگان بود. آقای انوار و همکارانشان در سال ۶۳ ضربالاجلی تعیین کردند که مطابق با آن، باید مدارک فیلمهای خارجی را به وزارت ارشاد ارائه میکردیم؛ اما زمان لازم برای این کار بسیار اندک در نظر گرفته شده بود و امکان چنین اقدامی در این زمان کوتاه نبود.»
این پخشکننده سینما با اشاره به این که او و حدود ۲۰ نفر دیگر از سینماگران به ارشاد رفته و به مهلت اندک درنظر گرفته شده، اعتراض کردهاند توضیح داد: «بعد از این یکباره از دفتر مدیرکل وقت حراست وزارت فرهنگ و ارشاد، در دفتر من ریختند و من را به حراست وزارت فرهنگ و ارشاد ـ که یک طبقه پایین دفتر وزیر بود ـ بردند و برای مدت یک هفته حبس کردند. البته تنها من نبودم و اشخاص دیگری را هم گرفتند.»
او درباره وقایعی که در این یک هفته رخ داده، گفت: «در این مدت، بنده را جوجه کبابی (یک روش خاص که فرد را مانند جوجه میبندند تا مضروب نتواند از ضربه بگریزد) کردند. علاوه بر این، کف پایم شلاق میزدند و میگفتند، روی موزاییک راه برو تا خونمردگی به وجود نیاید. باورم نمیشد که در وزارت فرهنگ و ارشاد چنین اتفاقی برای من میافتد.»
آقای علیخانی همچنین در پاسخ به این که آیا ماموران، زمان دستگیری حکم قضایی داشتند، افزوده است: «تا آنجا که میدانم، وزارت ارشاد مسئولیتی برای دستگیری ندارد و ارشاد هم جایی برای بازداشت نیست؛ من هم حکمی ندیدم ولی در آن سالها حراست آنجا اسلحه داشت و با بیسیم و کلاشینکف آمده بودند و طبیعتاً من مجبور بودم که همراهشان بروم.»
در پایان، این تهیهکننده سینما، درباره پیگیری قضایی این ماجرا گفته است: «تا دو سال بعد از آن، به دادگاه میرفتیم و بعد به ما گفتند یک نامه بنویسید و بگویید اشتباه کردید و فیلمها مبتذل بوده، وگرنه زندان میروید؛ ما هم به واسطه جو آن دوران نوشتیم. پس از آن هم چنان زهرچشمی گرفته بودند که دیگر جرأت پیگیری قضایی نداشتیم.»
مسئولیت وزارت ارشاد در سالهای ۵۸ تا ۶۰ با عباس دوزدوزانی، در سالهای ۶۰ و ۶۱ با عبدالمجید معادیخواه و طی سالهای ۶۱ تا ۷۰ با محمد خاتمی بود. ضمنا مسئولیت معاونت سینمایی وزارت ارشاد هم در سالهای ۶۲ تا ۷۲ بر دوش فخرالدین انوار بوده و محمد بهشتی هم طی سالهای ۶۲ تا ۷۳ ریاست بنیاد سینمایی فارابی را برعهده داشت.
تاکنون هیچ یک از مسئولان سابق معاونت سینمایی و وزارت ارشاد، واکنشی به گفتههای عبدالله علیخانی و حسین فرحبخش نداشتهاند و در این باره اظهار نظر نکردهاند.