روزنامه «تایمز آسیا» در شماره روز جمعه (۲۸ نوامبر) به خطر انقراض کافه ـ رستوران‌های ایرانی (پارسی) شهر بمبئی پرداخته و با یادآوری پیشینه آنها، محو شدن این کافه‌ها از چهره چندفرهنگه بمبئی را ضایعه‌ای بزرگ، هم‌ردیف سقوط بازار سهام در مرکز مالی این شهر، قلمداد کرده است.
به نوشته تایمز آسیا، این کافه ـ رستوران‌ها با مهاجرت جمعیتی از پارسیيان (زرتشتیان ایرانی) به نقاط مختلف هند و سپس اسکان گروهی از آنان در شهر بمبئی در اواخر قرن نوزدهم پدیدار شدند.
این کافه‌ها از اوایل قرن بیستم، به دلیل کیفیت اعلای غذا و نوشیدنی‌ها و همچنین محیط پاکیزه و رفتار مؤدبانه کارکنان آنها، به پاتوق شهروندانی بدل شد که در جست‌وجوی محلی دنج و متفاوت بودند.
از کارکنان و نظامیان امپراتوری بریتانیا در اوایل قرن بیستم، تا دلالان بازار بورس و سهام و بعدها نویسندگان و هنرمندان، همگی مشتریان این کافه‌ها بوده‌اند.
روزنامه تایمز آسیا می‌نویسد: اکنون اما به دلایل گوناگون از شمار این کافه ـ رستوران‌ها بشدت کاسته شده است.
اگر در دهه ۱۹۵۰ شمار آنها بالغ بر ۳۵۰ کافه می‌شد، اکنون شاید بیش از ۲۰ تا ۲۵ کافه ـ رستوران ایرانی در این شهر باقی نمانده باشد.
به نوشته تایمز آسیا، دلایل رو به انقراض رفتن این کافه‌ها بی‌علاقگی نسل‌های جدید خانواده مالکان این رستوان‌ها به ادامه این کار است.
علاوه بر این، افزایش قیمت مستغلات در نقاط مرکزی شهر بمبئی نیز صاحبان این کافه‌ها را تشویق می‌کند تا ملک خود را بفروشند و این کار را برای همیشه کنار بگذارند.
گزارشگر روزنامه تایمز آسیا از هجوم شرکت‌های بزرگ و چندملیتی به این محلات در شهر بمبئی شکایت می‌کند و می‌نویسد که به جای هر کافه ـ رستوران ایرانی، اکنون شعبه‌ای از مک‌دونالد یا پیتزا فروشی‌های زنجیره‌ای سبز شده است «که نه هویتی دارند و نه جذابیتی به این محلات می افزایند.»
به نوشته روزنامه تایمز آسیا، در این کافه ـ رستوران‌های قدیمی تابلوهایی روی دیوارها نصب شده است که مروج تربیتی به شمار می‌روند.
این تابلوها، به عنوان مثال، به مشتریان هشدار می‌دهد: «لطفا دست خود را توی بشقاب نشویید»، «به افراد مست غذا فروخته نمی‌شود»، «لطفا برای مدت طولانی ننشینید»، «با پیشخدمت‌ها جر و بحث نکنید» و «افرادی که با پیشخدمت‌ها و مشتریان بدرفتاری کنند به پلیس تحویل داده خواهند شد.»
در بخش دیگری از مقاله تایمز آسیا، در توصیف محبوبیت این کافه ـ رستوران‌ها در بین ساکنان اهل ذوق و فرهیخته شهر بمبئی، به شعری اشاره می‌شود که نیزیم ایزیکیل (Nizzim Ezekiel)، شاعر یهودی اهل بمبئی، در وصف آداب و دستور العمل‌های این کافه‌ها نوشته است:
لطفا
تف نکنید!
زیادی ننشینید!
به موقع بپردازید! چون وقت طلاست
نامه‌نگاری نکنید!
بدون آنکه نوشیدنی خریده باشید،
مو شانه نکنید!
که مو کف مغازه را کثیف می‌کند.
از رفتار بد بپرهیزید!
که پیشخدمت ما دو چشمی مراقب شماست.
بازهم به ما سر بزنید!
از هر کاست [طبقه] و مرامی که هستید.
اگر راضی نیستید به ما بگویید!
در غیر این صورت، از ما به دیگران بگویید!
خداوند بزرگ است.
مقاله تایمز آسیا در پایان، نقل قولی از یک سینماگر سرشناس هندی آورده که گفته است: «اگر از من بپرسید سه مشخصه اصلی شهر بمبئی چیست، خواهم گفت: تاکسی‌های فیات سیاه، ساختمان بازار بورس و کافه ـ رستوران‌های ایرانی. از میان این سه نماد، آنچه به تاریخ معاصر بمبئی خصلتی چندفرهنگی می‌دهد همین گوشه ایرانی شهر است.»
