لایحه بودجه ۱۳۸۸ کل کشور، که سهشنبه گذشته از سوی محمود احمدینژاد، رئیس جمهوری اسلامی، به مجلس تقدیم شد، انتقاد شدید محافل کارشناسی و سیاسی را، از جمله در طیف هواداران دولت نهم در دستگاه مقننه، برانگیخته است.
منتقدان، همانگونه که پیشبینی میشد، شکاف چشمگیر میان بودجه و واقعیتهای اقتصادی کشور را هدف گرفتهاند.
در حالی که رحیم ممبینی، معاون بودجه معاونت برنامهریزی ریاست جمهوری و طراح اصلی لایحه دولت، از صفر بودن کسری بودجه در سال آینده خبر میدهد، محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس، این کسری را دستکم ۳۰ هزار میلیارد تومان پیشبینی میکند.
عامل اصلی کسری، از دیدگاه منتقدان لایحه دولت، سقوط شدید امکانات ارزی دولت از محل صدور نفت است، و در آمدهای جانشین که برای جبران این کاهش در نظر گرفته شده، قانع کننده به نظر نمیرسند.
بر پایه عملکرد بودجه در سال جاری خورشیدی، دولت از محل صادرات نفت (۷۰ میلیارد دلار) و برداشت از حساب ذخیره ارزی (۳۶ میلیارد دلار)، روی هم رفته ۱۰۶ میلیارد دلار هزینه کرده است.
بر اساس ارقام مندرج در لایحه بودجه ۱۳۸۸، کل درآمد دولت از صادرات نفت و برداشت از حساب ذخیره در سال آینده خورشیدی جمعا ۳۷ میلیارد دلار خواهد بود.
دولت در لایحه بودجه خود میخواهد این تفاوت ۶۹ میلیارد دلاری را از محل درآمدهای غیرنفتی تأمین کند، از جمله درآمدهای مالیاتی که قرار است سال آینده نسبت به سال جاری یک برابر و نیم بشود.
در گفتوگویی با سایت «انتخاب»، دکتر محمد طبیبیان، معاون پیشین سازمان برنامه و بودجه، میگوید: «محلهای درآمدی که دولت برای جبران کاهش درآمد ناشی از فروش نفت خام پیشبینی کرده چنان خوشبینانه است که در بعضی موارد لبخند بر لب انسان میآورد.»
در شرایطی که اقتصاد ایران زیر فشار سیاستهای داخلی و بحران بینالمللی با یکی از سختترین رکودهای ۳۰ سال گذشته دست به گریبان است، امید بستن طراحان لایحه بودجه ۱۳۸۸ به افزایش درآمدهای مالیاتی، آن هم در این سطح، شگفتی صاحبنظران اقتصادی را برانگیخته است.
به گفته دکتر طبیبیان، رشدی این چنین در درآمدهای مالیاتی نه پیش از انقلاب سابقه داشته است و نه بعد از آن.
به نوشته رسانههای تهران، در نشست علنی روز یکشنبه مجلس شماری از نمایندگان بانفوذ، از جمله رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و رئیس کمیسیون عمران از غیرواقعی بودن ارقام در لایحه بودجه ۱۳۸۸ انتقاد کرده و گفتهاند که بدون مراقبت دستگاه مقننه، کسریهای آشکار و غیرآشکار آن بارها بیشتر از سال جاری خواهد بود.