مناسبات ايران و روسيه در سالی که گذشت، اگر چه با امضای دو قطعنامه تحريم های سازمان ملل از سوی روسيه عليه ايران همراه بود و اگرچه مساله تعيين سهم ايران در دريای خزر در نشست سران در تهران به جايی ترسيد، اما جز اين دو مورد، دو طرف همواره از گسترش مناسبات سياسی و از دو برابر شدن حجم مبادلات اقتصادی سخن گفتند.
افزون بر اين، روسيه در هشت مرحله و و در ماه های آذر و دی، سوخت مورد نياز برای راه اندازی نيروگاه بوشهر را به ايران تحويل داد.
آلکسی آلکسيويچ مخين، مدير «مرکز اطلاعات سياسی» در مسکو که يک بنگاه گردآوری و پردازش اطلاعات سياسی و اقتصادی است، در گفت وگو با راديو فردا، از زمينه هايی که دو طرف را به هم نزديک کرده است و نيز از چالش ها سخن می گويد.
راديو فردا: آيا ايران برای روسيه، يک کارت برنده است در بازی مسکو با جهان غرب؟
آلکسی مخين: بيشتر اين گونه به نظر می رسد که روسيه در مناسبات ايران با غرب، تبديل به يک کارت برنده برای تهران شده است؛ زيرا سياست خارجی ايران برپايه چند جانبه گرايی تنظيم شده است و ايران تصميم ندارد تنها با روسيه روابط گسترده داشته باشد.
از نگاه شما، اگر ايران همچنان به غنی سازی اورانيوم و برخلاف قطعنامه های سازمان ملل ادامه بدهد، آيا ممکن است اين مسئله به فاصله گيری مسکو از تهران بينجامد؟
آلکسی مخين: آنچه روشن است اين است که ايران برنامه هستهای خود را متوقف نخواهد کرد. برای توقف برنامه های ايران، همه سازمان ها و نهادهای بين المللی بايد تلاش کنند تا اثرگذار باشند.
- پرتاب موشک ماهواره بر ايرانی به فضا، تا اندازه ای موضع روسيه را در مخالفت با طرح سپر موشکی آمريکا در شرق اروپا دشوارتر کرده است؛ زيرا ايران ثابت کرده است که توان ساخت موشک های با برد بالا را دارد و اين امر، نمی تواند به آسان ساختن روابط روسيه با ايران کمک کند.
روسيه در آينده کوشش های خود را بر اين پايه تنظيم خواهد کرد که به گسترش برنامه های نظامی ايران نينجامد.
در اين ميان، اما گزارش نهادهای اطلاعاتی آمريکا که از توقف برنامه های نظامی هسته ای ايران خبر می داد، به روسيه کمک کرد تا بتواند سوخت هسته ای نيروگاه بوشهر را به ايران منتقل کند.
به نظر شما مسايل بالقوه چالش برانگيز در مناسبات آينده مسکو با تهران کدام هستند؟
آلکسی مخين: ميان ايران و روسيه، موضوع های بحث برانگيز بسيار است؛ به عنوان نمونه، برای روسيه چندان خوشايند نيست که در مناسبات سه جانبه ايران، روسيه، اتحاديه اروپا، تهران مواضع مبهمی را دنبال می کند.
همچنين مسئله دريای خزر نيز از ديگر مسايل چالش برانگيز است و همان طور که روشن است، در موضوع تقسيم دريای خزر، تهران موضعی در برابر موضع مسکو دارد.
اما با همه اينها، روسيه درک می کند که ايران در آينده بازيگر اصلی در اين منطقه خواهد بود.
در مجموع، روسيه شرايط عدم همکاری با ايران را در اختيار ندارد و برای ادامه اين همکاری ها، نه تنها عوامل سياسی، بلکه دلايل اقتصادی نيز در ميان است.
نيروگاه بوشهر تنها بخشی از پروژه بزرگ ايران برای توسعه بخش انرژی است و ايران تصميم دارد در ده تا پانزده سال آينده، حدود ۲۰ نيروگاه هسته ای ديگر راه اندازی کند.
در زمينه احداث نيروگاه های هسته ای در ايران، رقيب اصلی روسيه نه آمريکا بلکه چين خواهد بود.
از سوی ديگر در بخش استخراج نفت و گاز، شرکت گازپروم روسيه می تواند در طرح های ايران مشارکت کند.
گازپروم علاقه مندی خود را برای مشارکت در طرح های حوزه نفتی پارس جنوبی اعلام کرده است و گازپروم مايل است در اين حوزه با شرکت فرانسوی توتال همکاری کند.
اما در اين ميان، پرتاب موشک ماهواره بر ايرانی به فضا، تا اندازه ای موضع روسيه را در مخالفت با طرح سپر موشکی آمريکا در شرق اروپا دشوارتر کرده است؛ زيرا ايران ثابت کرده است که توان ساخت موشک های با برد بالا را دارد و اين امر، نمی تواند به آسان ساختن روابط روسيه با ايران کمک کند.
