سخنگوی وزارت خارجه ایران تصمیم برای برگزاری رفراندوم استقلال در اقلیم کردستان عراق را اقدامی «خارج از موازین ملی و قانونی، به‌ویژه قانون اساسی عراق» خواند و اعلام کرد که این اقدام «در شرایط پیچیده» فعلی «صرفا به ایجاد مشکلات جدید» در این کشور دامن می‌زند.
به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه، روز شنبه، ۲۰ خرداد، گفت که «موضع اصولی» جمهوری اسلامی ایران، حمایت از «تمامیت ارضی و یکپارچگی عراق» است.
وی اعلام کرد که اقلیم کردستان بخشی از عراق است و اختلافات اربیل با بغداد نیز باید «در چهارچوب گفت‌وگو و تفاهم ملی و منطبق با قانون اساسی» این کشور حل و فصل شود.
آقای قاسمی تاکید کرد که «تصمیمات یک‌جانبه و خارج از موازین و چهارچوب ملی و قانونی، به ویژه قانون اساسی عراق، آن هم در شرایط پیچیده عراق و منطقه... صرفا به ایجاد مشکلات جدید در این کشور خواهد انجامید».
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین گفت که «عراق یکپارچه، باثبات و دموکراتیک» ضامن منافع همه مردم این کشور از تمام اقوام و مذاهب آن خواهد بود.
علاوه بر دولت مرکزی عراق و ایران، ترکیه و سوریه نیز مخالف استقلال کردستان عراق هستند.
بر اساس گفته‌های برخی از تحلیل‌گران، این کشورها نگرانند، در صورت استقلال کردستان عراق، کردها در این کشورها نیز خواهان استقلال شوند.
مسعود بارزانی، رئیس دولت اقلیم کردستان عراق، روز چهارشنبه، ۱۷ خرداد، اعلام کرد که همه‌پرسی استقلال در این اقلیم در ۲۵ سپتامبر امسال (سوم مهر) برگزار خواهد شد.
بر اساس گزارش‌ها، در برگه همه‌پرسی از رای‌دهندگان این سوال پرسیده می‌شود: آیا خواهان استقلال کردستان هستید؟
هوشیار زیباری، وزیر اسبق امور خارجه عراق و از مقام‌های بلندپایه کردستان، پیشتر به رویترز گفته بود که «رای آری» به این همه‌پرسی موضع دولت اقلیم کردستان را در مذاکره با دولت مرکزی برای خودمختاری تقویت خواهد کرد.
هیمن هورامی، یک مشاور مسعود بارزانی، نیز اعلام کرده که این همه‌پرسی در مناطق مورد مناقشه با حکومت مرکزی یعنی کرکوک، خانقین، مخمور و سنجار نیز برگزار خواهد شد.
کرکوک منطقه‌ای نفت‌خیز است و سال‌هاست که دولت مرکزی و اقلیم کردستان بر سر آن اختلاف دارند. ترکیب جمعیتی کرکوک شامل کرد، عرب، ترکمان و اقلیت آسوری است.
پارلمان عراق روز ۱۲ فروردین با نصب پرچم اقلیم کردستان در کرکوک مخالفت کرد.
ترکیه هم با نصب پرچم اقلیم کردستان در کرکوک مخالفت کرده بود.
