بر پایه ارزیابی جدید پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا، جمهوری اسلامی در دو سال آینده، به شرط برخورداری از کمک‌های خارجی، می‌تواند اولین موشک قاره‌پیمای بالیستیک خود را آزمایش کند و آمریکا را در تیررس خود قرار دهد.
موشک قاره‌پیما معمولا بُردی فرا‌تر از ۵۵۰۰ کیلومتر دارد و فاصله آمریکا تا ایران ده هزار کیلومتر است.
نقطه عطف
پنتاگون بر پایه بخش ۱۲۴۵ «قانون اختیارات دفاع ملی» ملزم است هر سال گزارشی را درباره توان نظامی ایران و بودجه تخمینی نیروهای مسلح این کشور به کنگره ارائه دهد.
یک بخش طبقه‌بندی نشده از آخرین ارزیابی پنتاگون که ژانویه سال جاری میلادی، سه ماه پیش، تهیه شده بود روز پنج‌شنبه، پنج اردیبهشت، ۲۵ آوریل، در وب‌سایت «این‌ساید دیفِنس دات کام» چاپ شد.
این گزارش خاطرنشان می‌کند که ایران با کمک کشورهایی مانند کره شمالی، چین یا روسیه می‌تواند تا سال ۲۰۱۵ میلادی به این توانایی دست یابد، سالی که اغلب سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در سیزده سال گذشته به درجات مختلف بر آن تاکید کرده‌اند.
به‌رغم این، شماری از مقام‌های آمریکایی در مورد سال ۲۰۱۵ به عنوان نقطه عطفی در تکنولوژی موشکی ایران ابراز تردید کرده‌اند. در همین راستا «مرکز پژوهش‌های کنگره آمریکا» یا «سی آر اِس» در گزارش ویژه‌ای که در دسامبر ۲۰۱۲ برای اعضا و کمیته‌های کنگره تهیه کرد با به چالش کشیدن ارزیابی‌های پیشین می‌گوید: زمان دستیابی ایران به موشک قاره‌پیما اصلاً قطعی نیست و این کشور، با توجه به دشواری‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، برای تهیه اجزا و مواد اولیه حیاتی مورد نیاز برای ساختن موشک با مسائل جدی روبه‌رو است.
کمک‌های خارجی
کره شمالی و جمهوری اسلامی روابط دیرینه و تنگاتنگی در زمینه انتقال تکنولوژی موشکی و هسته‌ای دارند و هر دو کشور بر آنند تا به توانایی لازم برای تولید سلاح‌های هسته‌ای دست یابند. بر خلاف سال‌های اول بعد ازانقلاب، از جمله در زمان جنگ ایران و عراق که جمهوری اسلامی مشتری سلاح‌های کره شمالی بود، اینک نشانه‌ها حکایت از آن دارد که ایران از نظر توانایی‌های فنی، آزمایش و ساختن موشک‌های بالیستیک از کره شمالی پیشی گرفته است. با این همه امکان دارد که ایران در برخی زمینه‌ها از جمله تهیه برخی از مواد اولیه مورد نیاز برای تولید موشک‌ها به کره شمالی نیاز داشته باشد.
کره شمالی یک سال پیش موشک قاره‌پیمای «کی اِن ۰۸» یا «هُوا سونگ ۱۳» را به نمایش گذاشت که ظاهراً ده هزار کیلومتر برد دارد و می‌تواند بخش عمده‌ای از ایالات متحده را در تیررس خود قرار دهد، گو این که این موشک تاکنون آزمایش نشده است و برخی از کار‌شناسان نظامی معتقدند که موشک رونمایی شده چیزی جز ماکت نبود.
با این حال کار‌شناسان آمریکایی بر این باورند که ایران و کره شمالی می‌توانند موشک‌های بالیستیک بین‌قاره‌ای را با به کارگیری سوخت مایع آزمایش کنند، ولی احتمال نمی‌دهند که آزمایش این گونه موشک‌ها با سوخت جامد در این برهه زمانی امکان‌پذیر باشد.
از آنجا که برخلاف موشک‌های با برد کوتاه، آماده کردن و رَوَند طولانی تغذیه موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما با سوخت مایع وقت‌گیر است، آمریکا و هر کشوری که هدف این موشک‌ها باشد فرصت کافی برای پاسخ‌گویی یا حمله پیش‌دستانه خواهند داشت.
در رابطه با روسیه، این کشور در اوایل دهه ۹۰ میلادی به برنامه‌های موشکی ایران کمک کرد، ولی این همکاری‌ها در سال‌های اخیر فروکش کرده و انتقال سلاح به ایران از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ میلادی از ۱۰۰ میلیون دلار تجاوز نکرده است.
چین کمک‌های قابل ملاحظه‌ای را در زمینه تولید سلاح و موشک به ایران ارزانی داشته است، ولی در چند سال گذشته با توجه به تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و فشار آمریکا در راستای گسترش دامنه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، چین برای حفظ روابطش با آمریکا همکاری‌های هسته‌ای خود را با ایران محدود کرده است.
موشک‌های بالیستیک، کلاهک هسته‌ای
با وجود محدودیت‌ها، مشکلات و فشار‌های فزاینده‌ای که جمهوری اسلامی با آنها روبه‌رو است، گزارش پنتاگون می‌گوید در سال گذشته هیج تغییری در استراتژی نظامی و امنیت ملی این کشور آشکار نشده است.
همین گزارش تاکید دارد که ایران برای توسعه تکنولوژی خود در زمینه هسته‌ای تلاش می‌کند و در عین حال قصد دارد موشک‌هایی از نوع بالیستیک بسازد که قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای را داشته باشند. در عین حال ایران با نادیده گرفتن قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل کماکان برنامه‌های خود را در زمینه غنی‌سازی اورانیوم و رآکتور آب سنگین اراک ادامه می‌دهد.
گزارش یاد شده در ادامه می‌گوید که ایران در اولین سال‌های ۲۰۰۰ میلادی تحت پروژه کوثر به تلاش خود برای تولید موشک‌های با برد ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کیلومتر ادامه داد، موشک‌هایی که گاهً از آنها به نام شهاب ۵ یا شهاب ۶ یاد می‌شد. در چهارچوب این پروژه ایران قصد داشت با مهندسی معکوس یک موتور روسی به نام «آر دی ۲۱۶» را که احتمالا در اواخر دهه ۹۰ از روسیه دریافت کرده بود، تولید کند و پروژه کوثر را به پیش ببرد. روسیه از این موتور در ماهواره کوسموس ۱ و موشک میان‌برد «اس اس ۵» یا «آر ۱۴» در اوایل دهه ۶۰ میلادی استفاده کرده بود. این پروژه و ساختن شهاب ۵ و ۶ احتمالا در سال‌های بعد در دیگر برنامه‌های موشکی ایران تلفیق شد که یک بخش آن به تولید موشک‌های بالیستیک عاشورا و سجیل انجامید و بخش دیگر آن به ساختن راکت ماهواره‌بر سفیر منتهی گردید.
حمایت گروه‌های تندرو، گسترش نفوذ
گزارش وزارت دفاع آمریکا با ارزیابی نیروهای عملیات ویژه ایران، از جمله نیروی قدس می‌گوید که جمهوری اسلامی با دادن آموزش و در اختیار گذاردن اسلحه و پول به گروه‌های تندرو از آنان حمایت می‌کند و این که با «اطمینان زیاد» می‌توان گفت که این کشور شبکه‌های تروریستی را برای اقدام علیه هدف‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، از جمله اسرائیل و ایالات متحده آمریکا، سازمان می‌دهد.
در همین رابطه، گزارش پنتاگون با اشاره به تلاش ایران برای تقویت نفوذش در آمریکای لاتین و آفریقا می‌گوید که این کشور «نقش فزاینده‌ای» را کشورهای شرق مدیترانه و فرا‌تر بازی می‌کند و «توانایی همه‌جانبه نظامی در اختیار بازیگران غیر دولتی مانند حزب‌الله لبنان، شیعیان عراق و طالبان قرار داده است».
تصمیم به ساختن سلاح هسته‌ای؟
ماه گذشته جیمز کلاپر، مدیر سازمان اطلاعات ملی آمریکا، به کمیته انتصابی سنای این کشورگفت: «تصمیم‌گیری هسته‌ای ایران بر پایه یک رویکرد هزینه‌ـ‌‌فایده است و این رویکرد به جامعه بین‌المللی فرصت می‌دهد که تهران را تحت تاثیر قرار دهد». او همچنین اظهار داشت: «ما نمی‌دانیم که آیا ایران در نهایت تصمیم به ساختن سلاح هسته‌ای خواهد گرفت یا نه... [و این که] به برداشت ۱۷ سازمان اطلاعاتی آمریکا ایران در صورت ساختن سلاح هسته‌ای موشک بالیستیک را برای به کارگیری آن ترجیح خواهد داد.»
گام‌های فنی و توانایی جمهوری اسلامی چه در زمینه پرتاب ماهواره‌های کوچک و چه در ساختن موشک این برداشت را در غرب تقویت کرده است که ایران قصد دارد موشک‌های قاره‌پیما بسازد و روابط نزدیک ایران و کره شمالی نیز مزید برعلت شده است.
دقیقا معلوم نیست که کره شمالی در آخرین آزمایش هسته‌ای خود از اورانیوم بسیارغنی‌شده استفاده کرده یا پلوتونیوم، ولی احتمال استفاده مشترک دو کشور از اطلاعات به دست آمده از این آزمایش بر شدت نگرانی‌های آمریکا افزوده است. چنین اتقاقی، به‌ویژه اگر آزمایش با یک دستگاه حاوی اورانیوم غنی‌شده صورت گرفته باشد، برای جمهوری اسلامی بسیار ارزشمند خواهد بود.
به هر صورت تا زمانی که دور باطل گفت‌وگو‌های هسته‌ای ایران با کشورهای گروه ۱+۵ و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شکسته نشود و راه حل‌های بنیادین برای شکستن دیوار بلند بی‌اعتمادی بین دو طرف پیدا نشود، برداشت‌ها و نگرانی‌هایی از این دست، به‌جا یا نا‌به‌جا، می‌تواند راه را برای گزینه نظامی و درگیری فاجعه بار هموار کند.
موشک قاره‌پیما معمولا بُردی فرا‌تر از ۵۵۰۰ کیلومتر دارد و فاصله آمریکا تا ایران ده هزار کیلومتر است.
نقطه عطف
پنتاگون بر پایه بخش ۱۲۴۵ «قانون اختیارات دفاع ملی» ملزم است هر سال گزارشی را درباره توان نظامی ایران و بودجه تخمینی نیروهای مسلح این کشور به کنگره ارائه دهد.
یک بخش طبقه‌بندی نشده از آخرین ارزیابی پنتاگون که ژانویه سال جاری میلادی، سه ماه پیش، تهیه شده بود روز پنج‌شنبه، پنج اردیبهشت، ۲۵ آوریل، در وب‌سایت «این‌ساید دیفِنس دات کام» چاپ شد.
این گزارش خاطرنشان می‌کند که ایران با کمک کشورهایی مانند کره شمالی، چین یا روسیه می‌تواند تا سال ۲۰۱۵ میلادی به این توانایی دست یابد، سالی که اغلب سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در سیزده سال گذشته به درجات مختلف بر آن تاکید کرده‌اند.
به‌رغم این، شماری از مقام‌های آمریکایی در مورد سال ۲۰۱۵ به عنوان نقطه عطفی در تکنولوژی موشکی ایران ابراز تردید کرده‌اند. در همین راستا «مرکز پژوهش‌های کنگره آمریکا» یا «سی آر اِس» در گزارش ویژه‌ای که در دسامبر ۲۰۱۲ برای اعضا و کمیته‌های کنگره تهیه کرد با به چالش کشیدن ارزیابی‌های پیشین می‌گوید: زمان دستیابی ایران به موشک قاره‌پیما اصلاً قطعی نیست و این کشور، با توجه به دشواری‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی، برای تهیه اجزا و مواد اولیه حیاتی مورد نیاز برای ساختن موشک با مسائل جدی روبه‌رو است.
کمک‌های خارجی
کره شمالی و جمهوری اسلامی روابط دیرینه و تنگاتنگی در زمینه انتقال تکنولوژی موشکی و هسته‌ای دارند و هر دو کشور بر آنند تا به توانایی لازم برای تولید سلاح‌های هسته‌ای دست یابند. بر خلاف سال‌های اول بعد ازانقلاب، از جمله در زمان جنگ ایران و عراق که جمهوری اسلامی مشتری سلاح‌های کره شمالی بود، اینک نشانه‌ها حکایت از آن دارد که ایران از نظر توانایی‌های فنی، آزمایش و ساختن موشک‌های بالیستیک از کره شمالی پیشی گرفته است. با این همه امکان دارد که ایران در برخی زمینه‌ها از جمله تهیه برخی از مواد اولیه مورد نیاز برای تولید موشک‌ها به کره شمالی نیاز داشته باشد.
کره شمالی یک سال پیش موشک قاره‌پیمای «کی اِن ۰۸» یا «هُوا سونگ ۱۳» را به نمایش گذاشت که ظاهراً ده هزار کیلومتر برد دارد و می‌تواند بخش عمده‌ای از ایالات متحده را در تیررس خود قرار دهد، گو این که این موشک تاکنون آزمایش نشده است و برخی از کار‌شناسان نظامی معتقدند که موشک رونمایی شده چیزی جز ماکت نبود.
با این حال کار‌شناسان آمریکایی بر این باورند که ایران و کره شمالی می‌توانند موشک‌های بالیستیک بین‌قاره‌ای را با به کارگیری سوخت مایع آزمایش کنند، ولی احتمال نمی‌دهند که آزمایش این گونه موشک‌ها با سوخت جامد در این برهه زمانی امکان‌پذیر باشد.
از آنجا که برخلاف موشک‌های با برد کوتاه، آماده کردن و رَوَند طولانی تغذیه موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما با سوخت مایع وقت‌گیر است، آمریکا و هر کشوری که هدف این موشک‌ها باشد فرصت کافی برای پاسخ‌گویی یا حمله پیش‌دستانه خواهند داشت.
در رابطه با روسیه، این کشور در اوایل دهه ۹۰ میلادی به برنامه‌های موشکی ایران کمک کرد، ولی این همکاری‌ها در سال‌های اخیر فروکش کرده و انتقال سلاح به ایران از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ میلادی از ۱۰۰ میلیون دلار تجاوز نکرده است.
چین کمک‌های قابل ملاحظه‌ای را در زمینه تولید سلاح و موشک به ایران ارزانی داشته است، ولی در چند سال گذشته با توجه به تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران و فشار آمریکا در راستای گسترش دامنه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، چین برای حفظ روابطش با آمریکا همکاری‌های هسته‌ای خود را با ایران محدود کرده است.
موشک‌های بالیستیک، کلاهک هسته‌ای
با وجود محدودیت‌ها، مشکلات و فشار‌های فزاینده‌ای که جمهوری اسلامی با آنها روبه‌رو است، گزارش پنتاگون می‌گوید در سال گذشته هیج تغییری در استراتژی نظامی و امنیت ملی این کشور آشکار نشده است.
همین گزارش تاکید دارد که ایران برای توسعه تکنولوژی خود در زمینه هسته‌ای تلاش می‌کند و در عین حال قصد دارد موشک‌هایی از نوع بالیستیک بسازد که قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای را داشته باشند. در عین حال ایران با نادیده گرفتن قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل کماکان برنامه‌های خود را در زمینه غنی‌سازی اورانیوم و رآکتور آب سنگین اراک ادامه می‌دهد.
گزارش یاد شده در ادامه می‌گوید که ایران در اولین سال‌های ۲۰۰۰ میلادی تحت پروژه کوثر به تلاش خود برای تولید موشک‌های با برد ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کیلومتر ادامه داد، موشک‌هایی که گاهً از آنها به نام شهاب ۵ یا شهاب ۶ یاد می‌شد. در چهارچوب این پروژه ایران قصد داشت با مهندسی معکوس یک موتور روسی به نام «آر دی ۲۱۶» را که احتمالا در اواخر دهه ۹۰ از روسیه دریافت کرده بود، تولید کند و پروژه کوثر را به پیش ببرد. روسیه از این موتور در ماهواره کوسموس ۱ و موشک میان‌برد «اس اس ۵» یا «آر ۱۴» در اوایل دهه ۶۰ میلادی استفاده کرده بود. این پروژه و ساختن شهاب ۵ و ۶ احتمالا در سال‌های بعد در دیگر برنامه‌های موشکی ایران تلفیق شد که یک بخش آن به تولید موشک‌های بالیستیک عاشورا و سجیل انجامید و بخش دیگر آن به ساختن راکت ماهواره‌بر سفیر منتهی گردید.
حمایت گروه‌های تندرو، گسترش نفوذ
گزارش وزارت دفاع آمریکا با ارزیابی نیروهای عملیات ویژه ایران، از جمله نیروی قدس می‌گوید که جمهوری اسلامی با دادن آموزش و در اختیار گذاردن اسلحه و پول به گروه‌های تندرو از آنان حمایت می‌کند و این که با «اطمینان زیاد» می‌توان گفت که این کشور شبکه‌های تروریستی را برای اقدام علیه هدف‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، از جمله اسرائیل و ایالات متحده آمریکا، سازمان می‌دهد.
در همین رابطه، گزارش پنتاگون با اشاره به تلاش ایران برای تقویت نفوذش در آمریکای لاتین و آفریقا می‌گوید که این کشور «نقش فزاینده‌ای» را کشورهای شرق مدیترانه و فرا‌تر بازی می‌کند و «توانایی همه‌جانبه نظامی در اختیار بازیگران غیر دولتی مانند حزب‌الله لبنان، شیعیان عراق و طالبان قرار داده است».
تصمیم به ساختن سلاح هسته‌ای؟
ماه گذشته جیمز کلاپر، مدیر سازمان اطلاعات ملی آمریکا، به کمیته انتصابی سنای این کشورگفت: «تصمیم‌گیری هسته‌ای ایران بر پایه یک رویکرد هزینه‌ـ‌‌فایده است و این رویکرد به جامعه بین‌المللی فرصت می‌دهد که تهران را تحت تاثیر قرار دهد». او همچنین اظهار داشت: «ما نمی‌دانیم که آیا ایران در نهایت تصمیم به ساختن سلاح هسته‌ای خواهد گرفت یا نه... [و این که] به برداشت ۱۷ سازمان اطلاعاتی آمریکا ایران در صورت ساختن سلاح هسته‌ای موشک بالیستیک را برای به کارگیری آن ترجیح خواهد داد.»
گام‌های فنی و توانایی جمهوری اسلامی چه در زمینه پرتاب ماهواره‌های کوچک و چه در ساختن موشک این برداشت را در غرب تقویت کرده است که ایران قصد دارد موشک‌های قاره‌پیما بسازد و روابط نزدیک ایران و کره شمالی نیز مزید برعلت شده است.
دقیقا معلوم نیست که کره شمالی در آخرین آزمایش هسته‌ای خود از اورانیوم بسیارغنی‌شده استفاده کرده یا پلوتونیوم، ولی احتمال استفاده مشترک دو کشور از اطلاعات به دست آمده از این آزمایش بر شدت نگرانی‌های آمریکا افزوده است. چنین اتقاقی، به‌ویژه اگر آزمایش با یک دستگاه حاوی اورانیوم غنی‌شده صورت گرفته باشد، برای جمهوری اسلامی بسیار ارزشمند خواهد بود.
به هر صورت تا زمانی که دور باطل گفت‌وگو‌های هسته‌ای ایران با کشورهای گروه ۱+۵ و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شکسته نشود و راه حل‌های بنیادین برای شکستن دیوار بلند بی‌اعتمادی بین دو طرف پیدا نشود، برداشت‌ها و نگرانی‌هایی از این دست، به‌جا یا نا‌به‌جا، می‌تواند راه را برای گزینه نظامی و درگیری فاجعه بار هموار کند.
