لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۱:۵۵

هدف حمله هوایی اسرائیل به سوریه: تضعیف ایران و حزب‌الله لبنان


حمله‌های هوایی روزهای جمعه و یک‌شنبه اسرائیل علیه هدف‌هایی در اطراف دمشق، نشانه تغییر در سیاست شناخته شده آن کشور مبنی بر عدم مداخله در جنگ طرفداران رژیم اسد با مخالفان وی نیست. با اقدام اخیر، اسرائیل ضمن اعلام آمادگی عملی برای مقابله با تهدیدهای بالقوه علیه امنیت ملی خود، به دنبال تضعیف جمهوری اسلامی و کاهش ظرفیت‌های تلافی‌جویانه حزب‌الله لبنان است.

گستردگی حملات هوایی دو روزه اسرائیل نشان داد که رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی این کشور ضمن داشتن نیت بهره‌برداری از وضعیت آشفته کنونی سوریه در جهت تامین هدف‌های راهبردی خود در منطقه، نگران اقدامات تلافی‌جویانه مثلث دمشق، حزب‌الله و تهران نیستند.

اندکی بعد از حمله هوایی روز یک‌شنبه که انعکاس جهانی گسترده‌ای داشت واعتراض‌های تندی را حتی از سوی کشورهای عرب نیز برانگیخت، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، عازم سفری شش روزه به چین شد.

بعد از حمله هوایی اخیر سفر نتانیاهو به چین تنها با دو ساعت تاخیر انجام شد، به این منظور که نخست وزیر در جلسه کابینه امنیتی خود بتواند آخرین تحولات مرتبط با حمله را مورد بررسی قرار دهد.

گرچه در وضعیت کنونی سوریه قادر به انجام اقدام تلافی‌جویانه جدی علیه اسرائیل نیست، تانک‌های اسرائیلی در ارتفاعات اشغالی جولان تحرکات محسوسی بعد از انجام حمله آغاز کردند.

اعتراض به جای تلافی‌جویی

حزب‌الله لبنان بعد از انهدام مراکزی که اسرائیل مدعی است در آنها موشک‌های تولید ایران نگهداری می‌شد تلاش خواهد کرد به جای اقدام فوری ظرفیت‌های موجود خود را برای قرار گرفتن در کنار ایران و انجام اقدامات تلافی‌جویانه به فرمان تهران مورد استفاده قرار دهد.

اسرائیل مدعی است که اماکن مورد حمله قرار گرفته انبار موشک‌های ساخت ایران بوده است. بنا بر ادعای اسرائیل، این موشک‌ها در شرف انتقال به جنوب لبنان و تجهیز حزب‌الله بوده‌اند.

موشک‌های فتح ۱۱۰ دارای سوخت جامد و برد تا ۳۰۰ کیلومتر است. به دلیل داشتن سوخت جامد آماده‌سازی این موشک‌ها برای پرتاب به زمان نسبتا کمی نیازمند است و دفاع هوایی علیه آن را دشوار می‌سازد. تاکنون چهار نمونه از این موشک در ایران تولید شده و به همین نسبت دقت هدف‌گیری آنها افزایش یافته است.

ایران در گذشته گزارش‌های مربوط به ارسال موشک‌های فتح برای سوریه یا حزب‌الله لبنان را تکذیب کرده است. انتقال موشک‌های فتح ۱۱۰ از ایران به خاک سوریه با توجه به تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی و ممنوعیت تهران برای صدور اسلحه ضمن در برداشتن ضریب بالای برملایی نیازمند عملیات لجستیکی قابل ملاحظه‌ای است.

در ماه ژانویه سال جاری اسرائیل یک کاروان حامل موشک‌های دفاع هوایی برد کوتاه موسوم به سام ۷ ساخت روسیه را نیز در نزدیکی مرزهای مشترک سوریه و لبنان مورد حمله هوایی قرار داد و مدعی شد که کاروان یاد شده عازم مناطق تحت نفوذ نیروهای حزب‌الله لبنان بوده است.

اسرائیل دارای سابقه طولانی مبادرت به حملات نظامی غافل‌گیرانه علیه کشورهای عرب است. حمله اخیر را نیز می‌توان در خط این گونه حملات پیش‌گیرانه قرار داد. گرچه دولت اسرائیل رسما انجام حملات غافل‌گیرانه علیه کشورهای عرب را مورد تائید قرار نمی‌دهد، ولی با زبان اشاره آن را می‌پذیرد.

پیام‌های متعدد حمله هوایی

شاید روشن‌ترین پیام حمله هوایی اخیر اسرائیل در حوالی دمشق برای تهران است. جمهوری اسلامی تاکنون به دفعات حمله نظامی علیه سوریه را حمله علیه خود خوانده است. روز ۱۳ فوریه سال جاری مهدی طائب فرمانده قرارگاه عمار که ظاهرا برای تدارک جنگ نرم ایجاد شده است طی یک اظهار نظر جنجالی اعلام داشت که «اهمیت دفاع از سوریه بیش از دفاع از خوزستان است».

به این ترتیب اسرائیل با مبادرت به حمله مخرب هوایی علیه سوریه عملا ظرفیت تلافی‌جویی تهران را مورد آزمایش قرار می‌دهد. پس از انجام حملات روز جمعه و یک‌شنبه، تهران تنها به انتقاد شدید از آن و «تهدید به تلافی» کفایت کرد و دولت سوریه نیز اعلام داشت که «برای تلافی‌جویی، زمان آن را در فرصت مقتضی مشخص خواهد کرد».

با انجام حملاتی از این دست در سوریه، و شاید در آینده نزدیک علیه حزب‌الله لبنان، اسرائیل امکان مبادرت به حمله غافل‌گیرانه علیه ایران را افزایش می‌دهد.

پیام دیگر حمله اخیر اسرائیل را می‌توان برای دولت آمریکا دید. واشینگتن تاکنون در برابر فشارهای خارجی و داخلی برای افزایش میزان مداخله در سوریه مقاومت کرده است. حتی پس از اشاره باراک اوباما به امکان استفاده از سلاح شیمیایی در جنگ داخلی سوریه، و تاکید بر این که «استفاده از سلاح شیمیایی خط قرمزی است که شرایط را تغییر خواهد داد»، نزدیکان رئیس جمهور آمریکا طی گفت‌وگویی با روزنامه نیویورک تایمز، از آن به عنوان «اظهار نظری غیررسمی و نوشته نشده» یاد کردند.

دولت‌های متحد آمریکا من‌جمله فرانسه، بریتانیا، عربستان سعودی، قطر و ترکیه خواستار ایفای نقش نظامی موثرتری از سوی واشینگتن در سوریه‌اند. ارتش آزاد سوریه نیز خواستار اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز بخش‌هایی از این کشور است. ولی دولت آمریکا تاکنون تنها به ارسال «کمک‌های بشردوستانه» به مخالفان اسد بسنده کرده است.

حمله هوایی اخیر اسرائیل علیه سوریه می‌تواند راه را برای اقدامات جدی‌‌تر آمریکا در سوریه هموار سازد. با ضعیف‌تر شدن دولت اسد در نتیجه حملاتی از این دست، شاید بتوان انتظار داشت که دولت روسیه نیز در مورد یافتن راه حل سیاسی قابل قبول از سوی مخالفان اسد انعطاف بیشتری نشان دهد.

میزبان کنونی نخست وزیر اسرائیل دولت چین است که به نظر می‌رسد با ترکیب رهبران تازه مصمم به ایفای نقش سیاسی فعال‌تری در جامعه جهانی است. چین مخالف برکناری اسد از راه تجهیز نظامی ارتش آزاد سوریه است.

دولت اسرائیل با مبادرت به حمله هوایی اخیر علیه سوریه پیش از دیدار نتانیاهو از پکن عملا از چین می‌خواهد که حساب میانجی‌گری در مذاکرات آشتی بین دولت تل‌آویو و فلسطینیان را از موضوع سوریه جدا نگاه دارد. بی‌تردید حمله هوایی اخیر اسرائیل علیه سوریه مقدمه تحولات جدی‌تری در منطقه طی هفته‌های آینده خواهد بود.
XS
SM
MD
LG