سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه، ۲۰ آبانماه، در پاسخ به سوال خبرنگاری تایید کرد که قانونی نیست که جلو کنار کشیدن از برجام را بگیرد، اما در عین حال هشدار داد که این اقدام «عواقبی بسیار جدی» برای انسجام توافق اتمی با ایران خواهد داشت.
خبرگزاری فرانسه به نقل از مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، خبر داد که توافق اتمی جمهوری اسلامی با گروه ۵+۱ موسوم به برجام «پیمانی نیست که قانونا لازمالاجرا باشد».
به گفته آقای تونر که تاکید کرد درباره «موقعیتی بسیار فرضی» حرف میزند، «هر یک» از طرفهای برجام میتواند به آن پشت کند.
او همچنین تاکید کرد که اگر ایالات متحده حمایتش را از این توافق دریغ کند، این احتمال هست که ایران «برنامه ساخت سلاح اتمی را آغاز کند»؛ به گفته آقای تونر، «این واقعیت ماجراست».
حدسها و گمانهها درباره ادامه برجام یا نقض آن از سوی آمریکا از زمانی بالا گرفته است که خبر پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا منتشر شد.
آقای ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود بارها به باراک اوباما به دلیل توافق برجام تاخت، آن را «فاجعه» و «بدترین قرارداد دنیا» خواند و وعده داد که اگر رئیس جمهور شود همان روز اول برجام را پاره خواهد کرد.
علی خامنهای هم در واکنش به این اظهارنظر ترامپ هشدار داد که «ما برجام را نقض نمیکنیم٬ لکن اگر طرف مقابل نقض کند که الان نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا دارند تهدید میکنند که برجام را پاره میکنیم؛ اگر آنها برجام را پاره کردند، ما آن را آتش میزنیم».
مارک تونر بر همین اساس تاکید کرد: «به باور ما، به نفع همه، به نفع دنیاست که ایران و تمام طرفها توافق را رعایت کنند، به این شکل میتوانیم مسیر ایران به سمت سلاح اتمی را ببندیم.»
اظهار نظر روز پنجشنبه سخنگوی وزارت خارجه باراک اوباما نشان میدهد که ابراز نگرانی مستقیم و غیرمستقیم از سوی مقامات جمهوری اسلامی بلافاصله پس از انتشار خبر پیروزی دونالد ترامپ موجه بوده است.
در نخستین واکنش رسمی یک مقام جمهوری اسلامی به پیروزی دونالد ترامپ، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز چهارشنبه، ۱۹ آبانماه، به آقای ترامپ گوشزد کرد که آمریکا «موظف به اجرای برجام خواهد بود».
حسن روحانی، رئیس جمهور، نیز در همان روز تاکید کرد که «هوشمندی ایران در توافق هستهای این بود که برجام را نه به عنوان توافق با یک کشور یا یک دولت، بلکه به عنوان یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تثبیت کرد که با تصمیم یک دولت قابل تغییر نیست».
این نکتهای است که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز بر آن تاکید کرده، نکتهای که احتمالا از این پس زیاد خواهیم شنید و مذاکرهکنندگان در برابر مقامات دولت ترامپ زیاد به آن متوسل خواهند شد.
به گفته خانم موگرینی، توافق هستهای با ایران، توافقی دوجانبه میان تهران و واشینگتن نیست که دونالد ترامپ در مقام رئیس جمهور آمریکا بتواند آن را برهم بزند.
خانم موگرینی روز چهارشنبه، ۱۹ آبانماه، در گفتوگو با کریستین امانپور از شبکه سیانان اظهار داشت: «توافق با ایران توافقی دوجانیه میان آمریکا و ایران نیست، این توافقی چندجانبه است که از راه مذاکره به دست آمده و خود من هم شخصا مسئولیت مستقیم در آن دارم و هماکنون رئیس کمیسیون مشترکی هستم که بر اجرای آن نظارت دارد تا اجرای این توافق از سوی همه طرفها را تضمین کند. و این توافق در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته است.»
توافق اتمی ایران با گروه ۵+۱ در دیماه سال ۹۴ اجرایی شد و از آن زمان تاکنون جمهوری اسلامی در ازای لغو بخش بزرگی از تحریمهای بینالمللی، تعداد زیادی از سانتریفیوژهای خود را خاموش کرده است.