با انتشار ترجمه فارسی کتاب «نامه های ايرانی» در هفته گذشته يکی از اثرگذارترين و مهم ترين آثار فرهنگ و ادب فرانسه و اروپا در عرصه رمان و فلسفه سياسی در دسترس فارسی زبانان قرار گرفت.
منتسکيو، خالق کتاب، برای گريز از سانسور حاکم بر فرانسه روزگار خود «نامه های ايرانی» را در سال ۱۷۲۱ با نام مستعار در هلند منتشر کرد، اما کتاب با سرعتی شگفت انگيز راه خود را در محافل فلسفی، سياسی و ادبی اروپای غربی باز کرد و منتسکيو به عضويت فرهنگستان فرانسه درآمد.
نامه های ايرانی که چون ديگر آثار منتسکيو بر انقلاب فرانسه و پيدائی دموکراسی های ليبرال اروپای غربی تاثيری جدی داشت، در قالب رمانی مکاتبه ای تدوين شده است.
دو اشراف زاده ايرانی برای آموختن فرهنگ غرب به فرانسه سفر می کنند و نويسنده از چشم ناظر بيرونی جامعه استبدادی فرانسه آن روزگار را تصوير و نقد می کند.
شارل لوئی منتسکيو در سال ۱۶۸۹ در بوردوی فرانسه چشم به جهان گشود. در دانشگاه حقوق تحصيل کرد و مدتی در دادگاه های فرانسه قاضی و وکيل بود.
منتسکيو پس از آن که با نوشتن نامه های ايرانی به شهرت و اعتبار رسيد اثر بزرگ خود روح القوانين را در سال ۱۷۳۱ تاليف کرد.
مفهوم جدائی ۳ قوه قضائيه، مقننه و مجريه، يکی از مفاهيم پايه ای قوانين اساسی همه حکومت های پارلمانی اروپا و جهان، نخستين بار در کتاب روح القوانين تدوين و تنظيم شد.
روح القوانين نه فقط بر جمهوری فرانسه که بر همه جنبش های دموکراتيک و ليبرال جهان آن روزگار تاثيری ژرف بر جای نهاد و به مهم ترين منبع تدوين قانون اساسی آمريکا و اغلب دموکراسی های اروپائی بدل شد.
منتسکيو پس از روح القوانين کتاب مشهور ملاحضاتی در بارهٔ علل عظمت و انحطاط روميان را در سال ۱۷۳۴ تاليف کرد و باقی مانده عمر خود را تا سال ۱۷۵۶ در جدال فکری و قلمی با روحانيون و گرايش های استبدادی روزگار خود به سر آورد.
نامه های ايرانی را ، که از نخستين آثار داستانی چند صدائی به شمار می رود، محمد مجلسی ترجمه کرده است.
سرباز گمشده با ترجمه نجفی
سرباز گمشده اثر ژيل پرو دومين اثر اين نويسنده نامدار فرانسوی است که با ترجمه روان، دقيق ، درست و زيبای ابوالحسن نجفی به زبان فارسی منتشر می شود. نجفی پيش از اين وعده گاه شير بلفور اين نويسنده را ترجمه و منتشر کرده است.
از دهه چهل تا کنون اغلب ترجمه های نجفی در ايران رخدادی فرهنگی تلقی می شوند. نجفی که در سال ۱۳۰۸ در اصفهان متولد شد و پس از اخذ مدرک ليسانس زبان های خارجی از دانشسرای عالی تهران در دانشگاه سوربن فرانسه زبان شناسی آموخت، تا کنون بيش از ۲۰ اثر جدی و مطرح تاليف يا ترجمه کرده است.
در دهه چهل به دورانی که شعر و داستان معاصر فارسی شکوفائی خود را در چشم اندازهای مدرن و تازه تجربه می کرد و به آشنائی با دستاوردهای ادبيات آمريکا و اروپای غربی نيازمند بود، دانش نجفی در زمينه های زبان شناسی و نقد و نظريه ادبی و ترجمه های او در حلقه جنگ اصفهان و در محافل فرهنگی ايران راهگشا بود و بر نويسندگانی چون بهرام صادقی و هوشنگ گلشيری و نيز بر نقد ادبی و داستان نويسی فارسی تاثيری کارساز داشت.
نجفی در دهه چهل آثاری چون بچه های کوچک اين قرن اثر کريستين روشفورد، شيطان و خدا، گوشه نشينان آلتونا و ادبيات چيست؟ نوشته ژان پل سارتر، شنبه و يکشنبه در کنار دريا اثر روبرمرل و کاليگولا نوشته آلبرکامو و در دهه های بعدی آثاری چون عيش و نيستی نوشته تيری مونيه، شازده کوچولو اثر سنت دو اگزوپری، خانواده تيبو نوشته روژه مارتن دوگار، نژاد و تاريخ تاليف لوی استروس و ضدخاطرات اثر آندره مالرو را به فارسی ترجمه کرد.
نجفی در ترجمه های خود علاوه بر معرفی بزرگان فرهنگ غرب به فارسی زبانان افق های تازه ای را در ترجمه درست ، دقيق ، زيبا و روان آثار بزرگ و دشوار خلق کرده است.
نجفی از چهره های مطرح نسل اول زبان شناسان ايرانی است و در اين عرصه آثاری چون غلط ننويسيم، مبانی زبان شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، فرهنگ فارسی عاميانه و وزن شعر فارسی را تاليف کرده است.
رنج های ورتر جوان گوته
رنج های ورتر جوان، اثر يوهان ولفانگ فون گوته، که در هفته گذشته با ترجمه محمود حدادی منتشر شد، يکی از مطرح ترين ، مهم ترين و اثرگذارترين آثار رمانتيسيزم آلمانی را به فارسی زبانان معرفی می کند.
گوته که در ۱۷۹۴ در فرانکفورت متولد و در ۱۸۳۲ در وايمار در گذشت ، در جوانی خلاق ترين چهره محفل «طوفان و طغيان» بود که اعضای آن در خلق رمانتيسيزم آلمانی نقش مهمی داشتند.
رمانتسيسزم آلمانی که در فرهنگ و انديشه اروپای آن روزگار تحولی ژرف را زمينه ساز شد، طغيانی بود عليه کلاسيسمی که قرن ها بر فرهنگ اروپائی سلط داشت.
رنج های ورتر جوان، که در قالب نامه های ورتر دلداده در دو کتاب، تصويری شاعرانه از ذهنيت جنبش انقلابی آن روزگار اروپا را به دست می دهد، چند سالی پس از انتشار به يکی از محبوب ترين و پرخواننده ترين کتاب های اروپا بدل و برای انقلابيون آن روزگار و چهره های نوآوری چون ناپلئون بناپارت به کتاب بالينی تبديل شد.
در ورتر جوان بسياری از شاخصه های مهم رمانتيسيزم چون شور و شوق و سودازدگی، انزوا و تنهائی، تلخکامی و سرخوردگی ، نقد وضع موجود و ميل سرکش شکستن قوالب مسلط، فردگرائی و طبعيت گرائی در بافتی خلاقانه تصوير شده اند.