در سناريويی که به گوش شهروندان بسياری از کشورهای اتحاد جماهير شوروی سابق بسيار آشنا می نمايد، هوگو چاوز رئيس جمهوری ونزوئلا درخواست يک رفراندوم عمومی برای ايجاد اصلاحات در قانون اساسی کشور کرده است.
رای گيری برای اين رفراندوم قراراست در روز يکشنبه دوم دسامبر برگزار شود. چنانچه نتيجه اين رفراندوم رای «آری» باشد، قانون اساسی ونزوئلا به گونه ای تغيير پيدا می کند که تقريبا تمامی قدرت در اختيار رييس جمهوری قرار خواهد گرفت.
بنا به گفته هوگو چاوز رئيس جمهوری ونزوئلا، رفراندوم روز يکشنبه اوج موفقيت هايش در دوره هشت ساله رياست جمهوری او خواهد بود.
وی می گويد اين لحظه تاريخی خواهد بود که مردم ونزوئلا برای سوق دادن کشور به سوی «سوسياليسم واقعی» به پای صندوق های رای خواهند رفت و اضافه می کند که اين همچنين لحظه ای خواهد بود که مردم رويه حکمرانی گذشته را، که «بر اساس اختلافات طبقاتی بنا شده و بخش عمده اقتصاد کشور را در دست عده معدودی» قرار داده بود، مغلوب خواهند ساخت.
چاوز از رای دهندگان می خواهد تا با شصت و نه لايحه پيشنهادی او برای ايجاد تغيير در قانون اساسی موافقت کنند.
اين لايحه ها شامل تغييرات عمده، ازجمله برطرف کردن محدوديت زمانی برای رياست جمهوری، جايگزين کردن مقامات محلی با افراد منتسب توسط رئيس جمهوری، اجازه سانسور در رسانه ها در زمان های فوق العاده، دادن حق کنترل کامل بانک مرکزی به دولت و ضبط و مصادره املاک خصوصی خواهد شد.
چاوز در ازای ايجاد اين تغييرات وعده می دهد که شرايط برای طبقه کارگر بهتر خواهد شد، روزهای کاری از هشت ساعت به شش ساعت کاهش خواهد يافت و برنامه های رفاه و امکانات اجتماعی با استفاده از ثروت نفت کشور گسترش پيدا خواهد کرد.
اما چاوز که با شخصيت نافذ خود به نقاط مختلف کشور سفر کرده و مردم را ترغيب می کند تا قدرت بيشتری را دراختيار او قرار دهند، درعين حال با مخالفت های روز افزونی مواجه بوده است.
اين هفته بيش از يکصدهزار تظاهر کننده به خيابانهای کاراکاس آمدند و خواستار دادن رای منفی به رفراندوم روز يکشنبه شدند. اين هفته بيش از يکصدهزار تظاهر کننده به خيابانهای کاراکاس آمدند و خواستار دادن رای منفی به رفراندوم روز يکشنبه شدند. در اين ميان نيروهای پليس بر روی تظاهرکنندگان گاز اشک آور باز کردند.
ميکائل شيفتر از مرکز گفت و گوهای داخلی آمريکا، يک مرکز مطالعاتی آمريکای لاتين می گويد که تا کنون نيروهای اوپوزيسيون در ونزوئلا با يکديگر متحد نبوده اند. اما مسئله رفراندوم مانند يک «عصای جادويی» کار کرده و باعث شده است که چاوز نتواند به راحتی تمامی مخالفين خود را به عنوان يک مشت بورژوای عقب مانده به يک چوب ببندد.
آقای شيفتر می گويد: «نيروهای اپوزيسيون همچنان از هم گسسته اند، بنابراين من فکر می کنم داشتن يک جنبش قوی در ونزوئلا همچنان آرمانی دور دست به نظر می رسد. اما من احساس می کنم صداهايی جدا از قشر حاکم قديمی ونزوئلا هستند به وضوح شنيده می شوند، و اين مسئله کار را برای چاوز بسيار دشوار خواهد کرد.»
فعالان دانشجويی نيز در اين تظاهرات ضد رفراندوم نقش موثری را ايفا می کنند و کليسای کاتوليک که يکی از موسسات معتبر و قابل اعتنای کشور به شمار می آيد نيز صراحتا با چاوز مخالفت کرده است.
کليسای کاتوليک در يک نامه سرگشاده از رای دهندگان خواسته است تا در رابطه با آرای خود با شناخت و احتياط کامل تصميم گيری کنند و گفته است که لايحه های پيشنهادی می تواند «قدرت را تنها در دست رئيس جمهور محدود کند.»
اويديو پرز، يک کشيش از شهر کاراکاس شرايط را اينگونه ترسيم می کند: «ما بايد بر اساس کتاب مقدس به مقامات خود احترام بگذاريم و اين کار را نيز می کنيم. ما برای آن افرادی که در مسند قدرت هستند دعا می کنيم. اما اين قدرت است که بايد درخدمت مردم باشد و نه مردم در خدمت قدرت.»
وی می افزايد: «دولت برای فرد و جامعه مردمی تشکيل می شود و نه مردم و جامعه برای دولت، و چاوز چنين احساس را به وجود آورده است که گويا دولت در تعهدات و اختيارات خود نظير يک گروه فرماندهان نظامی عمل می کند. او می خواهد ما دستورات رئيس جمهوری را مانند يک سرباز در قبال فرمانده اش اطاعت کنيم.»
سرنوشت رفراندوم چاوز در سراسر جهان به ويژه در ايالات متحده آمريکا با دقت دنبال خواهد شد. ونزوئلا پنجمين بزرگترين صادرکننده نفت جهان و يکی از اعضای اصلی سازمان اوپک به شمار می آيد.
هم اکنون چاوز به خاطر ارتباط نزديک خود با فيدل کاسترو و سفرهای پی درپی که به ايران انجام داده است، به يکی از رقبای دولت آمريکا در منطقه تبديل شده است.
