دولت چين با صدور بيانيه ای، يکی از اصول دين بودايی را که با عنوان «تناسخ بودای زنده» توصيف کرده است، در تبت غير قانونی اعلام کرد.
«بودای زنده»، ترکيبی است که دولت چين برای اشاره به نظام تناسخ برای تعيين رهبری آيين بودايی در تبت به کار می برد و راهبان بودايی از اين ترکيب برای اين قاعده دينی خود استفاده نمی کنند.
اکثريت جمعيت تبت را بوداييانی تشکيل می دهند که به رهبر دينی و سياسی خود، دالايی لاما وفادار هستند.
دالايی لاما که نام اصلی اش، تنزين گياستو است و از سال ۱۹۵۹ ميلادی در تبعيد به سر می برد، در سن دو سالگی، به دليل آنچه از سوی بوداييان، «تناسخ روح دالايی لاما در کالبد وی» خوانده شد، به اين مقام رسيده است.
برخی گزارش ها از تبت حاکی است که دولت چين، دهها تن را اخيرا به دليل برگزاری مراسم نيايش برای بازگشت دالايی لاما، بازداشت کرده است.
اين مراسم نيايش که دهها سال است برگزار می شود، به مرور زمان به يکی از سنت های دينی و مهم بوداييان تبت بدل شده است.
منتقدين می گويند که دولت چين اخيرا فشارهايش را بر بوداييان، به ويژه آن دسته که پيروان دالايی لاما هستند افزايش داده است. چين، دالايی لاما را «جدايی طلب» می خواند.
مخالفت دولت چين با موضوع «تناسخ»، (به معنای بازگشت يک انسان به جهان، پس از مرگ) از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۹۵ ميلادی، نتوانست در معرفی يکی از رهبران مهم بوداييان، مداخله کند.
در آن زمان بوداييان در تلاش بودند تا شش سال بعد از مرگ پانچن لاما (دومين مقام اصلی بوداييان بعد از دالايی لاما)، کودکی که نتيجه «تناسخ» اين رهبر بود را بيابند.
دالايی لاما و دولت چين، هر کدام يک پانچن لامای تازه معرفی کردند و کودک شش ساله ای که از سوی دالايی لاما به عنوان رهبر تازه معرفی شد، به سرعت از انظار عمومی ناپديد شد.
اين کودک از سوی فعالان حقوق بشر، «جوان ترين زندانی سياسی» جهان نيز لقب گرفت. اين باور وجود دارد که چين می خواهد يک پانچن لامای «دست نشانده» را به عنوان دومين رهبر مهم تبت معرفی کند.
همچنين برخی ناظران می گويند، از آنجا که دالايی لامای کنونی نيز هرگز حاکميت چين را بر تبت به رسميت نشناخته است، برخی دولتمردان چين در انتظار مرگ او هستند تا بعد از آنچه بوداییان «تناسخ دالایی لاما» می خوانند نيز، خود يک دالايی لامای تازه معرفی کنند تا بعدها بتوانند با او به توافق برسند.
در روز جمعه، وزارت امور مذهبی چين با انتشار بيانيه ای اعلام کرد که برای موضوع تناسخ در آيين بودايی، مقرراتی وضع کرده است که از روز اول سپتامبر – تفريبا يک ماه ديگر – لازم الاجرا است.
يکی از بندهای مهم مقررات تازه اين است که معابد بودايی، برای بررسی مواردی چون تناسخ بايد «به شکل قانونی» ثبت شوند.
منطقه تبت که صدها سال توسط دالايی لاماهای مختلف اداره شده بود، در سال های دهه پنجا میلادی به آرامی توسط ارتش خلق چين اشغال شد و چهاردهمين دالايی لاما که کنترل تبت را با مرکزيت شهر لهاسا به عهده داشت، به هند گريخت.
از آن سال، چين همواره اعلام کرده که تبت بخشی از خاک اين کشور است، اما اکثريت شاخه های بودايی که در اين منطقه ريشه دارند، رسما از پذيرش حاکميت چين خودداری کرده اند.
چين به دليل تحت فشار قرار دادن بوداييان در تبت بارها از سوی مجامع جهانی و نهادهای معتبر مدافع حقوق بشر و آزادی اديان، با انتقاد رو به رو شده است.
