- رادیوفردا: رهبران بیست و هفت کشور عضو اتحادیه اروپا روزهای پنجشنبه و جمعه (شانزدهم و هفدهم دسامبر) در بروکسل اجتماع میکنند و به نظر میرسد که وضعیت بحرانی این اتحادیه، و بهخصوص آینده یورو، بهشدت بر این نشست سنگینی میکند. چه مسائلی، به صورت مشخص، در دستور کار نشست رهبران اروپا قرار دارد؟
فریدون خاوند: آن چه که به گردهمایی امروز و فردای رهبران اتحادیه اروپا اهمیت میدهد دستور کار رسمی آن نیست، بلکه فضایی است که این گردهمایی در آن برگزار میشود.
موضوع بحث رسمی در این گردهمایی سیاست اقتصادی اتحادیه اروپا و روابط بینالمللی آن است. قرار است آنها عمدتا بپردازند به چگونگی تقویت حکمرانی اقتصادی اتحادیه اروپا، تصمیمهای تازهای بگیرند درباره چگونگی تامین ثبات مالی در منطقه یورو و مدیریت بحران در این منطقه.
ولی فضای عمومی حاکم بر اقتصاد اروپا به این نشست ابعاد تازهای میدهد.
اتحادیه اروپا بیست و هفت عضو دارد که شانزده عضو آن یورو را به عنوان پول واحد انتخاب کردهاند. دو عضو منطقه یورو، یونان و ایرلند، به دلیل روبهرو شدن با بحران شدید مالی ناچار دست کمک دراز کردند به طرف متحدان خودشان در منطقه و همین طور صندوق بینالمللی پول. این خطر وجود دارد که پرتغال و اسپانیا و حتی ایتالیا در همان وضعیت قرار بگیرند.
از طرف دیگر بخشی از شهروندان اروپا بهشدت نسبت به اصلاحات متکی بر ریاضتکشی اقتصادی واکنش منفی نشان میدهند که آخرین نشانه آن تظاهرات خشونتآمیز چهارشنبه پانزدهم دسامبر در آتن بود.
خلاصه این که منطقه یورو، و حتی اتحادیه اروپا، با سختترین بحران در تاریخ خودشان روبهرو هستند.
- رسانههای اقتصادی بینالمللی این روزها از امکان فروپاشی منطقه پولی اروپا صحبت میکنند و حتی این احتمال را پیش میکشند که یورو اصولا از میان برود یا دایره نفوذ آن بهشدت محدود شود. چنین سناریویی تا چه اندازه جدی به نظر میرسد؟
امکان فروپاشی منطقه یورو در رسانههای آنگلوساکسون مدتهاست که مطرح شده و در چند هفته گذشته هم رسانههای بسیار جدی، در خود منطقه یورو، به این موضوع پرداختهاند.
البته در قراردادهای ناظر بر ایجاد اتحادیه پولی اروپا خروج یک کشور از منطقه یورو پیشبینی نشده. ولی چنین چیزی غیرممکن هم نیست.
میتوان تصور کرد که یک کشور کوچک عضو منطقه، مثلا یونان یا ایرلند، یورو را کنار بگذارد و برگردد به پول قدیمی خودش.
حتی این سناریو که مهمترین کشور منطقه پولی اروپا، یعنی آلمان، یک بار برای همیشه تصمیم بگیرد که یورو را ترک کند و برگردد به مارک، غیرممکن نیست.
و بالاخره سناریوی سومی را میتوان در نظر گرفت و آن این که کشورهای عضو منطقه پولی اروپا، دستهجمعی، تصمیم بگیرند به زندگی یورو پایان بدهند.
ولی همه اینها فعلا سناریوهایی هستند کم و بیش تخیلی و در وضعیت فعلی به نظر میرسد که قدرتهای اصلی اتحادیه اروپا، بهویژه آلمان، مصمم به حفظ یورو هستند، چون رها کردن پول واحد هزینههای بسیار سنگینی خواهد داشت...
- برای نجات یورو چه باید کرد؟
تنها سیاست ممکن پیشروی در راه تقویت وحدت اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه پولی اروپاست. کشورهایی که پول مشترک دارند، نمیتوانند در بعضی از عرصههای کلیدی از سیاستهای اقتصادی متفاوتی پیروی کنند.