هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، جمهوری اسلامی ایران را از «اشتباه در محاسبه» پس از خروج نیروهای آمریکایی از عراق برحذر داشته است. معنای این سخن چه می‌تواند باشد و آمریکا از چه چیزی در عراق نگران است؟
خانم کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، همچنین در گفت‌و‌گو با شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته است که «ایران باید به حاکمیت ملی و استقلال عراق احترام بگذارد».
آیا این سخنان خانم کلینتون در آستانه خروج نیروهای آمریکایی از عراق، نشانه نگرانی خاصی در بین مقامات آمریکایی است؟
رضا قاسمی، سفیر اسبق ایران در کویت، پاسخ این پرسش را مثبت می‌داند.
رضا قاسمی: یک دغدغه خاطری برای آمریکایی‌ها وجود دارد که دولت جمهوری اسلامی که همیشه نسبت به عراق بر حسب وضعیت طبیعی، مذهبی و جغرافیایی این کشور نظر خاصی دارد، دخالت‌های ناروا بکند.
در حقیقت این حرفی که خانم کلینتون زده است به این مفهوم است که تصور نکنید که ما عراق را به حال خودش رها کردیم و رفتیم، شما نباید در امور داخلی عراق دخالت کنید و هر گونه دخالتی که در عراق بکنید با عکس‌العمل ما روبه‌رو خواهد شد.
البته این را صراحتا نگفته است، اما مقصودش هم همین است.
با وجود چنین نگرانی‌هایی، برخی دیگر از تحلیل‌گران معتقدند که ایران وعراق از گذشته و به طور طبیعی دارای روابط بسیار گسترده‌ای با یکدیگر بوده‌اند.
موید الحیدری، کار‌شناس مسائل ایران در بخش عراق رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی بر این اعتقاد است و می‌گوید:
ایران قدرت استراتژیکی مهمی در منطقه است. عمق نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در عراق، تا حدودی تابع مرزهای طولانی دو کشور و روابط عمیق و تاریخ مشترک بین این دو کشور است.
آمریکا از چنین تاثیری نگران است. ایران بعد از سقوط صدام و طی هشت سال گذشته نفوذ زیادی در عراق به دست آورده است. سرنگونی صدام خدمت بزرگی به ایران بود، زیرا یکی از دشمنان اصلی‌اش از بین رفت.
برخی نگران هستند که ایران این نفوذ را بعد از خروج نیروهای آمریکایی، بیشتر به کار بگیرد.
با وجود چنین آرا و دیدگاه‌های متفاوتی در مورد آینده روابط ایران و عراق، نقش ایران در عراق آینده به ویژه بعد از خروج نیروهای آمریکایی از عراق چگونه خواهد بود؟
رضا قاسمی: هر دولتی در بغداد بر سر کار بیاید، ناچار است که با ایران یک نوع روابطی داشته باشد؛ یا این که با ایران مماشات کند، یا با ایران مثل زمان صدام حسین در جهت مخالفت و دشمنی بر بیاید.
شق دوم که جهت تقویت دشمنی است، راه به جایی نمی‌برد. برای این که عراق سرزمینی است که عمق جغرافیایی خاصی به آن صورت ندارد. ۹۰ درصد مرز عراق در کنار مرز ایران قرار دارد و بیشتر آب‌های عراق از خاک ایران سرچشمه می‌گیرد.
موقعیت عراق به گونه‌ای است که نمی‌تواند با ایران در نقار و اختلاف و در صف مقابل قرار بگیرد. پس ناچار است که با دولت جمهوری اسلامی ایران یا هر دولتی که در ایران بر سر کار بیاید، مماشات کند.
حالا و در شرایطی که فقط چند ماه به خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق مانده است، سوالی که وجود دارد این است که آیا این فقط ایران است که برای نفوذ بیشتر در عراق تلاش می‌کند؟
موید الحیدری، کار‌شناس مسائل ایران در بخش عراق رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی می‌گوید: ترکیه و عربستان نیز برای افزایش نفوذ خود در عراق تلاش می‌کنند.
موید الحیدری: معتقدم عراق به وسیله سه قدرت مهم و استراتژیک منطقه، یعنی ترکیه، ایران و عربستان سعودی احاطه شده است. این قدرت‌ها منافع متفاوتی دارند. ما نیازمند رابطه معقولی با ایران، عربستان و ترکیه هستیم.
ما باید قدرت اقتصادی خودمان و نیز دیپلماسی منطقه‌ای خود و به ویژه، وضعیت امنیتی خود در داخل کشور را بهبود ببخشیم. در مجموع شرایط و قراین نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نگران هستند که با خروج سربازان‌شان از عراق، نفوذ و دخالت ایران در این کشور افزایش یابد.
اما این که آیا در واقعیت چنین خواهد شد یا نه؟ این امر به مسائل زیادی بستگی دارد. برخی معتقدند که منافع ملی متفاوت ایران و عراق باعث رقابت منطقه‌ای آن‌ها خواهد شد.
و البته برخی دیگر معتقدند که از آنجا که ایران متحد استراتژیک شیعیان عراق است، نفوذ ایران در عراق روز به روز بیشتر خواهد شد.
گفت‌وگوی مراد ویسی با رضا قاسمی
خانم کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، همچنین در گفت‌و‌گو با شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته است که «ایران باید به حاکمیت ملی و استقلال عراق احترام بگذارد».
آیا این سخنان خانم کلینتون در آستانه خروج نیروهای آمریکایی از عراق، نشانه نگرانی خاصی در بین مقامات آمریکایی است؟
رضا قاسمی، سفیر اسبق ایران در کویت، پاسخ این پرسش را مثبت می‌داند.
رضا قاسمی: یک دغدغه خاطری برای آمریکایی‌ها وجود دارد که دولت جمهوری اسلامی که همیشه نسبت به عراق بر حسب وضعیت طبیعی، مذهبی و جغرافیایی این کشور نظر خاصی دارد، دخالت‌های ناروا بکند.
در حقیقت این حرفی که خانم کلینتون زده است به این مفهوم است که تصور نکنید که ما عراق را به حال خودش رها کردیم و رفتیم، شما نباید در امور داخلی عراق دخالت کنید و هر گونه دخالتی که در عراق بکنید با عکس‌العمل ما روبه‌رو خواهد شد.
البته این را صراحتا نگفته است، اما مقصودش هم همین است.
با وجود چنین نگرانی‌هایی، برخی دیگر از تحلیل‌گران معتقدند که ایران وعراق از گذشته و به طور طبیعی دارای روابط بسیار گسترده‌ای با یکدیگر بوده‌اند.
موید الحیدری، کار‌شناس مسائل ایران در بخش عراق رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی بر این اعتقاد است و می‌گوید:
ایران قدرت استراتژیکی مهمی در منطقه است. عمق نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران در عراق، تا حدودی تابع مرزهای طولانی دو کشور و روابط عمیق و تاریخ مشترک بین این دو کشور است.
آمریکا از چنین تاثیری نگران است. ایران بعد از سقوط صدام و طی هشت سال گذشته نفوذ زیادی در عراق به دست آورده است. سرنگونی صدام خدمت بزرگی به ایران بود، زیرا یکی از دشمنان اصلی‌اش از بین رفت.
برخی نگران هستند که ایران این نفوذ را بعد از خروج نیروهای آمریکایی، بیشتر به کار بگیرد.
با وجود چنین آرا و دیدگاه‌های متفاوتی در مورد آینده روابط ایران و عراق، نقش ایران در عراق آینده به ویژه بعد از خروج نیروهای آمریکایی از عراق چگونه خواهد بود؟
رضا قاسمی: هر دولتی در بغداد بر سر کار بیاید، ناچار است که با ایران یک نوع روابطی داشته باشد؛ یا این که با ایران مماشات کند، یا با ایران مثل زمان صدام حسین در جهت مخالفت و دشمنی بر بیاید.
شق دوم که جهت تقویت دشمنی است، راه به جایی نمی‌برد. برای این که عراق سرزمینی است که عمق جغرافیایی خاصی به آن صورت ندارد. ۹۰ درصد مرز عراق در کنار مرز ایران قرار دارد و بیشتر آب‌های عراق از خاک ایران سرچشمه می‌گیرد.
موقعیت عراق به گونه‌ای است که نمی‌تواند با ایران در نقار و اختلاف و در صف مقابل قرار بگیرد. پس ناچار است که با دولت جمهوری اسلامی ایران یا هر دولتی که در ایران بر سر کار بیاید، مماشات کند.
حالا و در شرایطی که فقط چند ماه به خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق مانده است، سوالی که وجود دارد این است که آیا این فقط ایران است که برای نفوذ بیشتر در عراق تلاش می‌کند؟
موید الحیدری، کار‌شناس مسائل ایران در بخش عراق رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی می‌گوید: ترکیه و عربستان نیز برای افزایش نفوذ خود در عراق تلاش می‌کنند.
موید الحیدری: معتقدم عراق به وسیله سه قدرت مهم و استراتژیک منطقه، یعنی ترکیه، ایران و عربستان سعودی احاطه شده است. این قدرت‌ها منافع متفاوتی دارند. ما نیازمند رابطه معقولی با ایران، عربستان و ترکیه هستیم.
ما باید قدرت اقتصادی خودمان و نیز دیپلماسی منطقه‌ای خود و به ویژه، وضعیت امنیتی خود در داخل کشور را بهبود ببخشیم. در مجموع شرایط و قراین نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نگران هستند که با خروج سربازان‌شان از عراق، نفوذ و دخالت ایران در این کشور افزایش یابد.
اما این که آیا در واقعیت چنین خواهد شد یا نه؟ این امر به مسائل زیادی بستگی دارد. برخی معتقدند که منافع ملی متفاوت ایران و عراق باعث رقابت منطقه‌ای آن‌ها خواهد شد.
و البته برخی دیگر معتقدند که از آنجا که ایران متحد استراتژیک شیعیان عراق است، نفوذ ایران در عراق روز به روز بیشتر خواهد شد.
