در نظام جمهوری اسلامی هر روز تصمیماتی گرفته می‌شود که موجب شگفتی است یا رکوردهای تازهای در انواع و میزان فساد، آمارسازی، و دروغگویی زده می‌شود یا پدیده‌های تازهٔ سیاسی ظهور می‌کنند.
این شگفتی و تازگی علی رغم بالا رفتن آستانهٔ شگفت زده نشدن ناظران و شهروندان ایرانی به علت میزان بالای این شگفتی‌هاست. در عین حال، در فرایند آماده شدن برای انتخابات دهم مجلس و انتخابات پنجم خبرگان شاهد رویدادهایی بودیم که باز هم ناظران جمهوری اسلامی را که به اعمال عجیب و غریب عادت دارند شگفت زده کرد یا برای آن‌ها تازگی داشت.
توزیع و جابحایی نامزد‌ها به عنوان یک روال
تعدادی از نامزدهای مجلس شورا و مجلس خبرگان حوزهٔ انتخابیهٔ خود را بعد از تایید صلاحیت تغییر دادند و این امر مورد تایید شورای نگهبان بود. (فارس ۲۷ بهمن ۱۳۹۴) این کار در مورد مجلس خبرگان برای جلوگیری از فکاهی یک کرسی- یک نامزد در برخی از حوزه‌های انتخابی مجلس خبرگان و درست کردن فهرست نامزدهای گروه‌های اقتدارگرا در شهرستان‌ها در انتخابات مجلس انجام گرفت. تنها در کشوری که نامزد‌ها از بالا به مردم معرفی می‌شوند نیازی نیست نامزد‌ها ساکن حوزهٔ انتخابیه باشند.
رد صلاحیت عضو سابق شورای نگهبان
صلاحیت محمدرضاعباسی فرد از حقوقدانان سابق شورای نگهبان و عضوسابق مجلس خبرگان به استناد بند ب ماده سوم قانون انتخابات خبرگان رهبری یعنی عدم شرکت در امتحان به تائید فقهای شورای نگهبان نرسید. وی ۱۲ سال عضو شورا بوده است. به گفتهٔ خود وی به‌علت سابقه امتحان کتبی و شفاهی و کسب نمره خوب با تائید فقهای شورا عضو این مجلس در دوره سوم از خوزستان بوده است. (اطلاعات، ۲۵ بهمن ۱۳۰۴)
رد صلاحیت تایید شده‌ها
عباس حسینی قائم مقامی و مهدی هادوی تهرانی که صلاحیتشان در دوره‌های پیشین انتخابات خبرگان و نیز در همین دوره تأیید شده بود در آخرین ساعات با رد شورای نگهبان مواجه شدند. نام قائم مقامی روز ۲۱ بهمن و تنها ساعاتی پس از ضبط سخنرانی تبلیغاتی او در رادیو و تلویزیون دولتی از فهرست تأیید صلاحیت‌شدگان حذف شد. قائم‌مقامی در مصاحبه‌ای که پس از تأیید صلاحیت او در رسانه‌ها منتشر شد، درخصوص اجتهاد حسن خمینی گفته بود: «به نظر بنده و با‌شناختی که از آسید حسن آقا دارم ایشان حتما درجه اجتهاد دارد. نه فقط برای من، بلکه برای هر کسی که ایشان را می‌شناسد و آثار او را دیده و با ایشان نشست و برخاست مختصری هم داشته است تردیدی در این باقی نمی‌نماند.» (تابناک ۲۴ بهمن ۱۳۹۴)
نامزدهای جناح رقیب در فهرست اصلاح طلبان
بعد از شگفتی رای عضو شورای شهر تهران (که با فهرست اصلاح طلبان انتخاب شده بود) به قالیباف اکنون در شهرهای مختلف اصلاح طلبان اعضای جناح مقابل را در فهرست خود می‌گذارند. عضو هیأت رئیسه شورای مشورتی اصلاح طلبان قم می‌گوید «دو نامزد لیست جامعه مدرسین حوزه علمیه برای حوزه انتخابیه قم مورد حمایت اصلاح طلبان قم است.» او در توجیه این کار می‌گوید: «گاهی منافع و مصالح ملی کشور اقتضا می‌کند که از خود گذشتگی کنیم و فهرست مشترک ما با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بر اساس منافع ملی و مصالح کشور است. البته ما هرگز از تابلو اصلاح طلبی خود دست برنخواهیم داشت.» (مهدی فراهانی تابناک، ۲۵ بهمن ۱۳۹۴)
احمد شیرزاد -عضو سابق مجلس- نیز می‌گوید: «باید اذعان داشت که اصلاح‌طلبان باید در این دوره عاقلانه‌تر رفتار کنند. در همین راستا قرار دادن چهره‌هایی از اصولگرایان در لیست‌های اصلاح‌طلبان که دارای مقبولیت هستند و در جامعه به عنوان حامیان دولت شناخته می‌شوند مطلوب است. (آرمان ۲۵ بهمن ۱۳۹۴) این استراتژی برای کم کردن زاویهٔ اصلاح طلبان با حاکمیت و به طور خاص نهادهای نظامی و امنیتی و بیت رهبری است:» زاویه‌ای بین جریان اصلاحات و بخش‌هایی از حاکمیت پیش آمده است. بخشی از تریبون‌ها در اختیار رقیب بود و هر اتهامی که خواستند زدند. امروز راهبرد اصلی ما این است که این زاویه را کم کنیم «. (محمدرضا عارف، ایلنا ۲۵ بهمن ۱۳۹۴)
اصلاح طلبان برای توجیه گذاشتن نامزدهای جناح مقابل (سه تن از اعضای فراکسیون روهروان یعنی علی مطهری، بهروز نعمتی و داوود محمدی) در فهرست خود به میثاق نامه‌ای اشاره می‌کنند که مشخص است نامزدهای جناح اقتدارگرا آن را امضا نمی‌کنند یا مشروط امضا می‌کنند:» در این چیزی که اسمش را میثاق‌نامه گذاشته‌اند، اطلاعات شخصی مثل میزان تحصیلات و سوابق پژوهشی و آموزشی و سوابق اجرایی و فعالیت رسانه‌ای را خواسته‌اند و در پایان آن هم آمده است که کاندیدا در صورت پیروزی در انتخابات، عضو فعال فراکسیون اصلاح‌طلبان شود، که این بند را بنده نپذیرفتم. «(علی مطهری، ایسنا ۲۶ بهمن ۱۳۹۴) بنا به این شرط غیر عملی آن دسته از اقتدارگرایانی که هشت سال در مجلس بوده و بار‌ها هم مدح احمدی‌نژاد را کرده‌اند باید تعهد دهند در صورت رای آوردن باید رنگ عوض کرده، در فراکسیون اصلاحات در مجلس عضو شده و به اصلاحات متعهد شوند.
برخی از اصلاح طلبان فرا‌تر از این رفته و با نامزدهای طرف مقابل ائتلاف کرده‌اند. مسعود پزشکیان مجلس از تبریز با همراهی کاندیداهای اصولگرای تبریز قصد ایجاد ائتلافی جدید را دارند. پزشکیان با همراهی محمد حسین فرهنگی کاندیدای مورد حمایت اقتدارگرایان و جبهه پایداری و علیرضا منادی دیگر عضو مجلس از تبریز خبر ائتلاف خود را رسانه‌ای کرد. (تابناک ۲۶ بهمن ۱۳۹۴) در آخرین فهرست مورد حمایت ائتلاف اصلاح طلبان آذربایجان شرقی چهره‌های نزدیک به اصلاح طلبان همچون نظام الدین برزگری (مشاور دولت و رئیس سابق استاندارد کشور) و سعید نیکوخصلت (رئیس دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تبریز) حذف و به جای آن‌ها از چهره‌های جناح مقابل جای گرفته‌اند (خبر آنلاین، ۲۵ بهمن ۱۳۹۴).
نامزدهای مطمئن
سه نامزد مجلس خبرگان آن چنان از انتخاب خود در تهران اطمینان دارند که از زمان نطق انتخاباتی خود در رادیو و تلویزیون دولتی استفاده نکردند. محمد باقرکنی، محمد یزدی و محمدتقی مصباح‌یزدی از زمان ۲۰ دقیقه‌ای نطق خود صرف نظر کردند و تلویزوین دولتی در مدت ۲ دقیقه این برنامه به معرفی زندگی‌نامه این افراد پرداخت. (تسنیم ۲۸ بهمن ۱۳۹۴) در سال ۱۳۵۸ که رقابت میان نامزدهای انواع انتخابات شدید بود نامزد‌ها بر سر ثانیه با هم جدال داشتند اما ۳۶ سال انتخابات چنان برگزار می‌شود که بسیاری از نامزد‌ها اصولا نیازی به تبلیغات انتخاباتی نمی‌بینند. این سه نامزد هیچ مشکل سیاسی خاصی با رسانه‌های دولتی نداشته‌اند تا بدین سبب با آن‌ها فاصله گرفته باشند.
احکام فقهی انتخابات
از تازه‌های دیگر انتخابات ۹۴ فتاوای خامنه‌ای است که توسط فارس، خبرگزاری نزدیک به سپاه منتشر شده است. محتوای همهٔ احکام ارائه شده آن است که همهٔ ایرانیان باید بدون هیچ قید و شرطی در انتخابات شرکت کنند و اگر نکنند مرتکب خلاف شرع و گناه شده‌اند. خامنه‌ای آن چنان با حربهٔ ترس مذهبی بر شرکت افراد در انتخابات اصرار دارد که اجازهٔ مرد برای بیرون رفتن زن را از خانه برای رای دادن لغو می‌کند، غیبت پشت سر نامزد‌ها را مجاز می‌شمرد (و اسم آن را می‌گذارد مشاوره)، در مورد دخالت بسیج در انتخابات سکوت می‌کند، و شرکت در انتخابات را واجب عینی می‌شمرد. نشستن در مقام ولی فقیه و صغیر فرض کردن شهروندان تا اندازه وی را رهزنی کرده که بدون توجه به خلاف عقل بودن شرکت در انتخاباتی که تداوم بخش استبداد دینی است آن را واجب شرعی معرفی می‌کند.
تاریکی کامل هزینه‌ها، مثل همیشه
علی رغم تحولات فوق یک چیز در انتخابات مهندسی شده در ایران تغییر پیدا نمی‌کند و آن مشخص نبودن منبع هزینه‌هاست. هزاران میلیارد تومان در انتخابات هزینه می‌شود اما در نظام مقدس کسی نباید از منبع این هزینه‌ها خبر داشته باشد ؛منابع به دست آمده از فعالیت‌های اقتصادی سپاه و دستگاه‌های امنیتی، و سهم سیاسی جناح‌ها از رانت‌ها و امتیازات حکومتی.
----------------------------------------------------------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست و نه بازتاب دیدگاهی از رادیو فردا
