تازهترین نتایج نظرسنجی موسسه «آیپز» نشان میدهد مردم ایران معتقدند «فساد» در کشور «گسترش» یافته و بانکها٬ دادگاهها و شهرداریها «فاسدترین» نهادها در جمهوری اسلامی هستند.
نتایج این نظرسنجی که طی روزهای چهارم تا ۱۶ مهر ۱۳۹۴ انجام شده٬ روز چهارشنبه ۳۰ دیماه در سایت موسسه «آیپز» در دسترس قرار گرفته است.
۷۷ درصد شرکتکنندگان در این نظرسنجی گفتهاند بانکها را «به مقدار خیلی زیاد، زیاد یا تا حدی فاسد» میدانند.
این نظرسنجی همچنین مشخص کرده که پس از بانکها٬ دادگاهها و دادگستریها به همراه شهرداریها از نظر ۶۳ درصد شرکت کنندگان جزء «فاسدترین» نهادها در ایران هستند.
پلیس ایران در این نظرسنجی با کسب ۵۵ درصد در رده سوم قرار گرفته و پس از آن سازمان ثبت احوال با ۵۳ درصد در رده چهارم قرار دارد.
بیمارستانها از نظر ۵۲ درصد و شوراهای شهر از نظر ۵۰ درصد شرکتکنندگان در این نظرسنجی به عنوان پنجمین و ششمین نهاد فاسد در ایران شناخته شدهاند.
یکی دیگر از نتایج جالب توجه این نظرسنجی مربوط به پلیس راهنمایی و رانندگی است که با کسب ۴۸ درصد آراء٬ هشتمین نهاد «فاسد» در ایران معرفی شده است.
دانشگاهها با ۴۶ درصد آراء٬ سازمان محیط زیست است با ۲۲ درصد٬ بنیاد مستضعفان با ۲۴ درصد، سپاه با ۳۰ درصد، آموزش و پرورش با ۳۰ درصد و کمیته امداد با ۳۲ درصد در رتبههای بعدی فاسدترینها قرار دارند.
این نظرسنجی همچنین نشان میدهد ۷۱ درصد پاسخگویان معتقدند فساد در ایران «فراگیر یا تا حدی فراگیر» شده است.
۶۸ درصد از این افراد تاکید کردهاند که فساد «در ایران طی ۵ سال گذشته بیشتر یا خیلی بیشتر شده است.»
آنها همچنین معتقدند که میزان فساد در جامعه به طور متوسط ۶۰ از ۱۰۰ است.
بخش دیگر این نظرسنجی مربوط به ارزیابی ایرانیها نسبت به پنج سال آینده است که ۸۳ درصد افراد بالای ۶۰ سال اعتقاد دارند فساد طی پنج سال آینده کاهش پیدا خواهد کرد.
در مقابل افراد بین ۱۸ تا ۲۹ سال از سایر گروههای سنی نسبت به آینده بدبینتر هستند٬ به طوری که ۵۷ درصد آز آنها میگویند فساد در ایران طی پنج سال آینده بیشتر میشود.
این نظرسنجی همچنین نشان میدهد حدود ۵۴ درصد ایرانیها اعتقاد دارند بعد از توافق هستهای، مسئولان کشور توجه بیشتری بر مبارزه با فساد خواهد داشت.
عوامل بازدارنده از فساد در ایران یکی از دیگر محورهای این نظرسنجی را تشکیل داده که ۹۶ درصد از شرکتکنندگان گفتهاند «مجازاتهای سنگین و مناسب» را مهمترین عامل بازدارنده میدانند.
در این نظرسنجی پس از مجازات٬ عوامل بازدارنده دیگری چون اخلاقیات (۹۱ درصد)، اجرای قوانین موجود (۹۰ درصد)، وجود قوانین مناسب (۸۹ درصد)، شرایط مناسب اقتصادی (۸۹ درصد) و نظارت رسانهها (۷۹ درصد) قرار دارند.
این نظرسنجی همچنین رتبه ایران از نظر فساد در میان ۱۵۰ کشور جهان را ۸۰ دانسته است که بالاتر از حد میانی این رتبهبندی (از لحاظ نظری معادل ۷۵) است.
مطابق نتایج این نظرسنجی، تنها حدود ۱۴ درصد پاسخگویان اخبار و اطلاعات مربوط به فساد را در حد زیاد و خیلی زیاد دنبال میکنند و حدود دو سوم (۶۸ درصد) این نوع اخبار را اصلاً دنبال نمیکنند.
در میان کسانی که اخبار مرتبط با فساد را در حد خیلی کم تا خیلی زیاد دنبال میکنند، صدا و سیما با ۳۵ درصد اصلیترین مرجع خبری است.
بعد از صدا و سیما، ارتباطات شفاهی (۲۷ درصد) و اینترنت (۱۹ درصد) از دیگر مراجع خبری برای پیگیری اخبار مرتبط با فساد است.
روزنامهها (۱۲ درصد) و ماهواره (۷ درصد) هم در ردههای بعدی قرار دارند.
نتایج کلی این نظرسنجی که بازتاب دهنده نظرات بیش از هزار و ۵۰۰ نفر از مردم ایران است با اظهارنظرها٬ گزارشها و اسناد رسمی و نیمه رسمی مقامهای حکومتی و دولتی درباره میزان فساد در ایران ارتباط نزدیکی دارد.
برخی نمایندگان مجلس مثل احمد توکلی در یک سال گذشته بارها از «سیستماتیک» شدن فساد در جمهوری اسلامی و «فاسد» شدن سیستمهای نظارتی سخن به میان آوردهاند.
مصطفی پورمحمدی٬ وزیر دادگستری از دیگر مقامهای قضایی و نظارتی است که در سالهای اخیر از وجود تعداد زیادی از پروندههای «فساد مالی» در ایران خبر داده که خبری از آنها در رسانهها منتشر نشده است.
آمار فساد در ایران و میزان آلودگی دستگاهها و نهادهای دولتی در این کشور هیچگاه منتشر نمیشود و نتایج بسیاری از طرحهای تحقیق و تفحص از این نهادها از سوی مجلس در اختیار عموم قرار نمیگیرد.
سازمان بازرسی کل کشور یکی از مهمترین نهادهای نظارتی در ایران است که تاکنون گزارشها و اسناد خود درباره میزان فساد در ایران به خصوص نهادهای رسمی را منتشر نکرده است.
نظرسنجی موسسه «آیپز» یکی از معدود نظرسنجیهای صورت گرفته درباره میزان فساد در نهادهای حاکمیتی و دولتی است که در سالهای اخیر منتشر شده است.
