شصت و نهمین دوره جشنواره جهانی فیلم لوکارنو که از قدیمی‌ترین جشنواره‌های سینمایی جهان محسوب می شود، چهارشنبه شب، سوم اوت(سیزدهم مرداد) با نمایش فیلم «دختری با همه هدایا» ساخته کولم مک کارتی در پیاتزا گرانده، میدان بزرگ این شهر زیبا، افتتاح شد.
کارلو شاتریان، مدیر هنری جشنواره لوکارنو، جشنواره امسال را به عباس کیارستمی تقدیم کرده است. شاتریان در یادداشتی که در جدول برنامه‌ها منتشر شده، نوشته است:«جشنواره امسال را به عباس کیارستمی و مایکل چیمینو تقدیم می کنم. نه فقط به دلیل احساساتی که به ما بخشیدند، بلکه به این دلیل که هر دو نماینده سینمایی هستند که لوکارنو خانه آن بود؛ سینمایی که روایتگر و تغییر شکل دهنده واقعیت است و سینمایی که نمی ترسد درباره چیزهای بزرگ فکر کند حتی وقتی که داستان‌های کوچک روایت می کند.... سینمایی که به مانند تندباد شما را با خود می برد.»
اشاره‌های شاتریان بیشتر به فیلم‌های کیارستمی می خورد تا مایکل چیمینو، سینماگر برجسته آمریکایی که سبک و سیاق دیگری را دنبال می کرد و حدود یک ماه پیش درگذشت.
اما لوکارنو را می توان واقعاً خانه عباس کیارستمی دانست: «خانه دوست کجاست؟ »برای اولین بار در سال ۱۹۸۹ در این جشنواره به نمایش درآمد و جایزه یوزپلنگ برنزی این جشنواره را از آن خود کرد. در واقع لوکارنو با نمایش فیلم‌های کیارستمی و همین طور دونده و آب، باد، خاک ( بر پرده پیاتزا گرانده؛ بزرگ‌ترین پرده سینمای اروپا که گاه هشت هزار نفر تماشاگر در فضای باز دارد) راه را برای حضور سینمای پس از انقلاب ایران در جشنواره‌های جهانی هموار کرد.
از طرفی این جشنواره در سال ۱۹۹۵، مرور آثار عباس کیارستمی برگزار کرد؛ زمانی که هنوز کیارستمی نخل طلای جشنواره کن را نبرده و چندان تحسین نشده بود. این مرور شامل اولین فیلم بلند او، «گزارش»، و چندین فیلم کوتاه و مستندش در سال‌های پیش از انقلاب بود.
در جشنواره امسال به یاد کیارستمی، فیلم «خانه دوست کجاست؟»، باز به نمایش درخواهد آمد و در کنار آن فیلم‌های کوتاهی که در کارگاه آموزشی کیارستمی در کوبا ساخته شده اند، در یک سانس نمایش ویژه‌ای خواهند داشت. کیارستمی در سال‌های مختلف و در جشنواره‌های گوناگون، کارگاه آموزشی فیلمسازی برپا کرده بود و کوبا میزبان یکی از آخرین آنها بود که حالا حاصل این کارگاه که چندین فیلم کوتاه با نظارت کیارستمی و یک فیلم کوتاه ساخته خود اوست، در لوکارنو به نمایش درخواهد آمد.
اما داستان عاشقانه علاقه چهل ساله لوکارنو به سینمای ایران، در سال‌های اخیر سرانجام خوشی نداشته است: حضور سینمای ایران در این جشنواره بسیار محدود شده و از سال ۲۰۰۹ تاکنون، تنها یک فیلم ایرانی در بخش مسابقه این جشنواره پذیرفته شده است.
پس از سال‌ها بی‌توجهی لوکارنو به سینمای ایران، سال گذشته فیلم «ما در بهشت» ساخته سینا عطائیان دنا در بخش مسابقه به نمایش درآمد، اما امسال ، بجز نمایش مجدد خانه دوست کجاست؟، لوکارنو هیچ فیلمی از سینمای ایران نمایش نمی دهد( فیلم کوتاهی به نام چاندرا توسط فاطمه احمدی- فیلمساز ایرانی ساکن لندن- و آسمیتا شریش به عنوان محصول مشترک بریتانیا، نپال و چین در بخش درهای باز نمایش خواهد داشت).
شاتریان در گفت و گو با نگارنده پیشتر گفته بود که گمان می کند که دوران طلایی سینمای ایران افول کرده است:« فکر می کنم سینمای ایران استعدادهای بزرگی دارد اما شاید در طول این چند سال اخیر برای ساخت فیلم‌شان مشکل داشتند یا نیازی به یک دوره استراحت دارند، اما به هر حال من در ایران زندگی نمی کنم و دلیل واقعی‌اش را نمی دانم. در حقیقت باید بگویم دوران طلایی سینمایی ایران نه تنها در لوکارنو بلکه در جشنواره‌های دیگر هم افت کرده است.»
با آن که سینمای ایران به تازگی موفقیت بزرگی در جشنواره کن داشت و حضور نسبتاً چشمگیری از سینماگران ایران هم در جشنواره ماه آینده ونیز در پیش است، با این حال جشنواره لوکارنوی بدون فیلم ایرانی نشان می دهد که شاتریان هنوز بر این باور چند سال قبل خود استوار است.
اما امسال یک سینماگر ایرانی، به عنوان داور بخش اصلی جشنواره حضور دارد: رفیع پیتز که با آخرین ساخته‌اش «من اسمم نرو است» در جشنواره برلین حضور داشت.
شهربانو سادات، فیلمساز افغان هم که با فیلم «گرگ و میش» در بخش دو هفته کارگردانان جشنواره کن امسال حضور داشت، به عنوان داور بخش فیلم‌های کوتاه در لوکارنو حضور دارد.
