تا کنون تصور می‌شد که انسان‌های امروزی و پسرعمو‌های ديرين آنها هرگز با يکديگر ملاقات نکردند، اما دانشمندان می‌گويند اين دو گونه «حدود ۲۰۰۰۰ سال» در کنار يکديگر زندگی کرده‌اند.
به نوشته روزنامه «ايندپندنت»، بررسی‌های پژوهشگران نشان داده که آخرين نشان برجای مانده از نئاندرتال‌ها مربوط به ۴۰۰۰۰ سال پيش است و اين گونه احتمالاً در نقطه‌ای در اروپای غربی برای هميشه از صفحه روزگار محو شده است.
يافته اخير اثباتی است بر اين نظريه که نئاندرتال‌ها تا ۲۰۰۰۰ سال در کنار هوموساپين‌ها زندگی کرده‌اند. هوموساپين‌ها به گونه جانوری گفته می‌شود که از لحاظ کالبدشناسی (آناتومی) در دسته «انسان امروزی» طبقه بندی می‌شود.
اما اينکه «چگونه» و «چه زمانی» نئاندرتال‌ها از بين رفتند دو راز بزرگ نظريه فرگشت (تکامل) بوده است. در تلاش برای يافتن پاسخ پرسش دوم پژوهشگران موفق شده‌اند از طريق انجام آزمايش‌های راديوکربن بر روی استخوان‌ها و ابزار برجای‌مانده از نئاندرتال‌ها راز زمان انقراض نئاندرتال‌ها را حل کنند.
دانشمندان ۱۹۶ نمونه استخوان، ذغال سنگ و صدف برجای مانده از ۴۰ محل شناخته شده زندگی نئاندرتال‌ها از اسپانيا تا روسيه را بررسی رده و به اين نتيجه رسيدند که اين گونه حدود ۳۹۰۰۰ سال پيش از ميان رفت.
اين تاريخ بدان معنا است که همزيستی نئاندرتال‌ها و هوموساپين‌ها در اروپا دست کم ۴۰۰۰ سال به طول انجاميد. ممکن است اين زمان در آسيا تا ۲۰۰۰۰ سال به درازا کشيده باشد.
پژوهش‌های قديمی‌تر نشان می‌دهند که نئاندرتال‌ها حدود ۲۵۰۰۰۰ سال پيش نخستين بار در اوراسيا ظاهر شدند و اندکی پس از پيداشدن هوموساپين‌ها از بين رفتند. دانشمندان باور دارند که رقابت احتمالی بر سر منابع و حتی مناقشات خشونت آميز ميان دو گونه در نهايت نئاندرتال‌ها را به جنوب اسپانيا عقب راند.
به رغم اين رقابت‌ها، بررسی‌های جديد نشان می‌دهد که درجه‌ای از اختلاط ژنتيکی و زاد و ولد ميان دو سرشاخه ديرين بشر نوين وجود داشته است. اين ترکيب ژنتيک بيشتر در آسيا به چشم می‌خورد.
روزنامه «گاردين» نيز در مطلبی درباره کشف جديد درباره سرنوشت نئاندرتال‌ها به نقل از «توماس هايم»، استاد باستان شناسی دانشگاه آکسفورد، نوشت که شواهدی يافته شده که حاکی است واپسين نسل‌های نئاندرتال‌ها تحت تأثير فرهنگ انسان‌های امروزی قرار گرفته بودند. نمونه‌های ابزار برجای مانده از مکان زندگی نئاندرتال‌ها شبيه ابزاری است که به ظاهر توسط انسا‌ن‌هايی به اروپا وارد شد که از آفريقا به آنجا کوچ کردند.
بعيد نيست که يافته‌های جديد به معنای آن باشد که همچنان که نئاندرتال‌ها توسط انسان‌های تازه‌وارد از سرزمين‌های خود بيرون رانده می‌شدند برخی از فن‌آوری‌های مورد استفاده آنها را نيز کسب کرده باشند.
به گفته توماس هايم، «در نهايت اين آنها بودند که در رقابت شکست خوردند.»
