روزنامههای نزدیک به اصلاحطلبان و دولت یازدهم در شماره دوشنبه خود با انتشار صفحات ویژه و عکسهای تمام صفحه از اکبر هاشمی رفسنجانی، خبر درگذشت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را با تیترهای ستایش برانگیز پوشش داده اند.
در صفحه یک اغلب روزنامههای نزدیک به جناح اصولگرا اما خبری از عکس تمام صفحه اکبر هاشمی رفسنجانی نیست و تیتر خبر درگذشت او نیز در بیشتر این روزنامهها برگرفته از بخشی از پیام تسلیت رهبر جمهوری اسلامی به همین مناسبت است.
روزنامه شهروند با عکسی تمام قد از پشت که اکبر هاشمی رفسنجانی را درحال رفتن نشان می دهد در صفحه یک و با تیتر «انقلابی مصلح» نوشته است: «خبر ناگهانی و بسیار غیرمنتظره بود، بیهیچ مقدمه اي و فاصله زمانی از هنگامی که خبر بیماري آقاى هاشمى و رفتن به بیمارستان منتشـر شد، تا زمانی که خبر فوت قطعی شد، بیش از یک ساعت طول نکشید. اگرچه آقاي هاشمی ۸۲ سال داشتند ولی در هر حال اتفاق غیرمنتظره و شوك آور محسوب می شد.»
روزنامه آرمان در تیتر یک خود نوشته که «ایران در سوگ امیرکبیر زمان» است و روزنامه قانون نوشته است: هاشمی زنده است، چون نهضت زنده است.» روزنامه آرمان با تیتر « رحلت سردارسازندگي» و روزنامه ابتکار با تیتر «بدرود امبر کبیر» خبر درگذشت هاشمی رفسنجانی را منتشر کرده اند.
روزنامه شرق با عکسی تمام صفحه از هاشمی رفسنجانی در تیتر یک خود با «خداحافظ مرد مصلحت»،، درگذشت اکبرهاشمی رفستجانی در گذشت «سیاستمداری» توصیف کرده که «از راست به چپ سیاست ایران کوچید، چهرهای که او را مردی برای همه فصول سیاست ایران، مرد بحران لقب داده بودند.»
شرق نوشته که او بعد از آمدن روحانی گفته بود: «حالا که مملکت به اینجا رسیده و مردم به این سطح از آگاهی رسیدهاند، الحمدلله میتوانم راحت سر بر بالین مرگ بگذارم.»
این روزنامه همچنین نوشته که در اسفند ٩٣، زمان انتخابات هیئترئیسه مجلس خبرگان چهارم، مسئله مهم این بود که آیا هاشمی به ریاست خبرگان میرسد؟ و همان زمان خودش به شرق گفت: «آن لحظه حساس، مهم است. برای آن لحظه حساس حتما لازم نیست رئیس باشم، کافی است عضو خبرگان باشم. انسان در خبرگان میتواند صحبت کند و نظرش را بدهد و اگر بخواهم، تأثیرگذار هم خواهم بود»
«لحظه حساس» مورد اشاره لحظه درگذشت رهبر فعلی جمهوری اسلامی و جلسه مورد اشاره جلسه مجلس خبرگان برای تعیین رهبر آینده بود اما شرق نوشته است: «هاشمی نماند تا آن لحظه حساس را ببیند.»
روزنامه اعتماد عکس تمام صفحه خود را به درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی اختصاص داده و در تیتر یک خود نوشته است: «يار روح الله به خدا پيوست.»
این روزنامه با اشاره به اینکه «ساعت ۷:۳۶» دقیقه غروب یک شنبه ۱۹ دی ماه «با خبر رحلت آیت الله هاشمي، مردم در بهت و اندوه فرو رفتند»، نوشته است: در كمتر از نيم ساعت خبر درگذشت هاشمي تاييد شد و «خيابانهاي منتهي به بيمارستان شهداي تجريش مملو از جمعيت مردم نگراني بود كه مرگ ناگهاني آيت الله را باور نداشتند» اما با انتقال پيكر او به «حسينيه جماران جمعيت مردم، شخصيتها و چهرههاي سياسي خيابانها را به سمت حسينيه جماران ترك كردند» و هنوز ساعتی نگذشته بود که «جمعيت مردم و چهره هاي سياسي خيابانهاي منتهي به حسينيه جماران را مسدود كرد.»
روزنامه اعتماد همچنین در یادداشتی با عنوان«هاشمي و انقلاب، جنگ، سازندگي و اصلاحات»، نوشته است: «نام هاشمی رفسنجاني با فرازهاي تاريخ معاصر و به ويژه نيم قرن اخير ايران در هم تنيده است؛ نامي كه در مهمترين حوادث ۵۰ سال اخير نقش محوري داشته است، نقشي كه بیبديل و تاريخ ساز بوده است.»
الیاس حضرتی نماینده مجلس و مدیر روزنامه اعتماد با تاکید براینکه «نقش هاشمی رفسنجاني در مبارزه پيش از انقلاب و استقرار نظام خلاصه نمی شود. او در تثبيت نظام در بحراني ترين دوران يعني هشت سال جنگ در جايگاه فرماندهي جنگ و رياست قوه مقننه» سرنوشت ساز بود و «پايان جنگ را آغاز سازندگي دانست» و در پایان دولتش «نهال اصلاحات كاشته شد»، اما پس از آن در دولت احمدذی نژاد «دردهاي هشت سالي كه قلب او را شكست و كمر او را خميده كرد نااميدش نكرد و همچنان دست غيرت بر زانوي همت گماشت و قطار خارج از ريل توسعه را با هديه دادن دولت تدبير و اميد به تاريخ و ملت به ريل اميد و آبادي و آزادي برگرداند.»
روزنامه آرمان با تیتر یک «ایران در سوگ امیر کبیر زمان» و عکسی تمام قد از هاشمی رفسنجانی خبر درگذشت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را پوشش داده است.
احمد شیرزاد از چهرههای اصلاح طلب طی یادداشتی در روزنامه آرمان نوشته است: «اكبر هاشمی رفسنجاني را با هر معياري كه بسنجيم شخصيتي بزرگ بود، يك سياستمدار بزرگ، يك روحاني بزرگ، يك خطيب و گوينده بزرگ و يك فعال اجتماعي بزرگ، چه در زماني كه در قدرت بود و چه در زماني كه از قدرت پياده شد. در واقع سواره و پياده، بلند قامت بود. حتي زماني كه از اسب قدرت پایین آمد نيز از بسياري از رقباي سياسي خود بلند قامتتر بود. اين بلند قامتي چنان بود كه همواره در انبوه غبار فتنهها و آشوبهاي اجتماعي و سياسي چهره ايشان ديده ميشد.»
سرمقاله نویس روزنامه آرمان با اشاره به اینکه «هاشمي به عنوان يك نظريهپرداز سياسي و يك صاحب نظر سياسي شجاعت ويژهاي داشت»، نوشته است: «ايشان با مقتضيات روز و با منافع جامعه و مردم زندگي ميكرد» و به عنوان نمونه «بعد از۸ سال جنگ و مديريت مقتدرانه آن وقتي منافع ملي ايران ايجاب كرد از جنگ فاصله بگيرد، با شجاعت تمام پشت سر اين ايده ايستاد» و «زماني كه بعد از دو دوره رياستجمهوري بايد جاي خود را به جانشين بعدي ميداد، با نهايت هوشمندي سياسي و اقتدار از آزادي انتخابات در سال ۷۶ دفاع كرد و محكم بر سر اين موضع خود ايستاد.»
احمد شیرزاد با تاکید براینکه «نزديكي آيتالله هاشمي به جريان اصلاحات در سالهاي اخير قابل كتمان نيست و اين موضع شايد بسياري را نارحت كرده بود»ف نوشته است: همین عامل او را «آماج سيبل بلا ساخته بود اما در هر صورت مشاهده كرديم كه در آخرين ماههاي سال ۹۱ با وجود كهولت سن زماني كه احساس كرد وجودش ميتواند تاثيرگذار باشد پا به صحنه انتخابات رياستجمهوري گذاشت كه متاسفانه رد صلاحيت شد اما اين قامت افراشتگي ايشان تاثيرگذار شد و در صحنه انتخابات، يك بسيج فكري در ميان مردم ايجاد كرد تا دولت روحاني بر اثر همين موضع تشكيل شود.»
نویسنده روزنامه آرمان با اشاره به اینکه «در سالهاي اخير هم شاهد رك گويي و صراحت كم نظير آيتالله هاشمي بوديم»، نوشته است: این رک گویی نشان داد که «هاشمي در دفاع از ارزشهايي كه به آن اعتقاد دارد از هيچ خطري واهمه ندارد. گاهي تصور شد كه به دليل علاقه زياد ايشان به فرزندان خود، از اين موضوع به عنوان نقطه ضعف سياسي استفاده شود. به همين دليل بارها سعي كردند با فشار آوردن روي فرزندان موضع ايشان را تغيير دهند. با اينكه براي دو تن از فرزندان آيتالله هاشمي مشكلات سياسي و حقوقي ايجاد شد، اما در موضعگيري ايشان اثر گذار نبود و افراشتگي و قامت هاشمي را خم نساخت.»
سرمقاله نویس روزنامه آرمان تاکید کرده است که «فقدان آيتالله هاشمي تاثير شگرفي در صحنه سياسي كشور خواهد گذاشت و موج بسيار بلندي ايجاد خواهد كرد. طبيعتا به جريان اصلاحات و اعتدال ضربه بزرگي وارد شده است» و «خلا حضور هاشمی در صحنه سياسي به راحتي پرنخواهد شد، اما موج اجتماعي حمايت از جريان اعتدال و راستين انقلاب اسلامي در روزهاي آينده ديده خواهد شد.»
روزنامه ایران، نزدیک به دولت، با عکسی تمام قد و تیتر «ایران در سوگ» به نقل از پیام حسن روحانی نوشته است: «هاشــمی محبــوب امــام بــود و خادم مردم؛ هرکجا که او مسئولیت آن را بر عهده داشت، مایه آرامش امام و رهبری و مردم بود.»
رضا صالحی امیری در سرمقاله روزنامه ایران با تجلیل اکبر هاشمی رفسنجانی، نوشته است: «اعتقاد راسخ او به مردم سالاري و اصالت رأي ملت، آموزهاي ابدي براي همه كساني است كه دل در گرو آرمانهاي انقالب و استقالل و پيشرفت كشور دارند. در همه اين ايام خود را در معرض رأي مردم قرار داد و الزامات آن را صادقانه پذيرفت و مردم قدرشناس و وفــادار، همواره اين ذخيره انقلاب و اســتوانه نظام را به عنوان پشتيبان و پناهگاه خود حمايت كردند.»
روزنامه نوآوران در سرمقاله خود « ایران بدون حضور آیتالله» نوشته است: « تصور ایران بدون حضرت هاشمى رفسنجانى و آن تبسم کودکانه و شیرینش براى نسل من تلخ، ناگوار و البته مبهم و ناشناس است.»
فیروز نعیم محبوبی، مدیر مسئول نوآوران، با تامید براینکه «مهمترین نکتهاى که چه هواداران و دوستداران آیتالله و چه منتقدین و مخالفین ایشان شدیداً باید به آن توجه داشته و همواره آویزه گوش خود نمایند این است که پس از مقام معظم رهبرى، متنفذترین، خیرخواهترین و صبورترین مقام کشور دیگر در میدان رویارویىها و شاخ و شانه کشیدنهاى شخصیتها، جناحها و جریانهاى سیاسى حضور ندارد و هرگونه رفتار ناسنجیده و برخلاف منافع ملى کشور و ایجاد تنش مىتواند به قیمتى گزاف و چه بسا جبرانناپذیرى براى ایران اسلامى تمام شود.»
سرمقاله نویس این روزنامه با اشاره به آنچه حملات «بىمحابا و گستاخانه بسیار و اغلب سخیف علیه آیتالله» در سالهای اخیر توصیف کرده، نوشته است: «بزرگان کشور و در رأس همه مقام معظم رهبرى به وزن و عیار گرانقدر گوهر دیرین انقلاب ایمان و ایقان داشتند و در هر حال به گونه اى عمل مىشد که شأن و حرمت آیتالله حفظ مىشد و به این سان بسیارى از تنشهاى سیاسى با رویکرد صحیح، کارشناسانه و دلسوزانه آیتالله حداقل تلطیف و به مرور زمان حلوفصل یا فراموش مىشد. این حضور بىنظیر و مغتنم دیگر در میان ما نیست و دو مسأله اصلى پیش روى ما انتخابات ریاستجمهورى بهار ١٣٩٦ و زمامدارى آمریکا توسط دونالد ترامپ، آیندهاى را براى کشورمان ترسیم مىسازد که هر حرکت ناسنجیده مىتواند همه آرامش و امنیت کشورمان را تیرهوتار سازد.»
روزنامه صبح نو، نزدیک به هواداران محمدباقر قالیباف، از جمله معدود روزنامههای جناح اصولگراست که در کنارعکسی تمام صفحه و با تیتر «هاشمی زنده است»، نوشته « هاشمی رفسنجانی زمانی از فضای سیاسی کشور رخت بربست که پس از دورهای حاشیهنشینی به مرکز گفتمان سیاسی کشور بازگشته بود و وداعی خوش هنگام را برای وی رقم زد.»
این روزنامه در سرمقاله خود با اشاره به اینکه «کنش سیاسی» هاشمی رفسنجانی «در بخش اعظم این دوران همراه با گفتمان غالب سیاسی کشور بود و در مقاطع محدودی که در گفتمان مغلوب قرار گرفته بود، نظام سیاسی کشور ظرفیت لازم را برای پذیرش نقشآفرینی وی فراهم ساخت»، نوشته است: «در مقطعی که رویکرد انتقادی بر مواضع سیاسی وی غلبه داشت، برخی به توهم خیرخواهی برای انقلاب اسلامی و دیگرانی از سر کینه توزی، میکوشیدند که هاشمی رفسنجانی را به خارج از چارچوب نظام سیاسی برانند؛ اما هاشمی هوشمندتر از آن بود که سرمایهای را که در سابقه انقلابی خود اندوخته بود، هبط کند و نظام نیز داناتر از آن بود که فرصت انتقادگری وی را به تهدید مخالفت و دشمنی بدل سازد.»
صبح نو تاکید کرده است درباره رابطه «نظام» با اکبر هاشمی رفسنجانی نوشته است: «شاید این اولین تجربه نظام سیاسی ایران بود که موضع انتقادی یکی از همراهان اصلی حاکمیت را تحمل میکرد و آنرا به سوی مخالفت و حذف سوق»نداد.
روزنامه جوان، نزدیک به سپاه پاسداران، عکس نیم صفحهای از اکبر هاشمی رفسنجانی چاپ کرده و نوشته است: « مرد روزهای سخت مبارزه و يار امام و رهبری به ديدار خدا شتافت.»
روزنامه کیهان تیتر یک خود را اختصاص داده است به به دیدار جمعی از مردم قم با رهبر جمهوری اسلامی و اظهارات علی خامنهای مبنی براینکه «نباید مردم دچار بیکاری و رکود باشند و مسئولان فقط حرف بزنند»، و در تیتر دو خبر درگذشت اکبرهاشمی رفسنجانی را منتشر کرده و به نقل از آیت الله خامنهای نوشته است: «هوش وافر و صمیمیت کمنظیر او تکیه گاه مطمئنی برای همه به ویژه اینجانب بود.»
در میان روزنامه نزدیک به جناح اصولگرا روزنامه حمایت، وابسته به سازمان زندانهای قوه قضائیه کمترین توجه را به درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی نشان داده و تنها در یکی از ستونهای صفحه یک خود نوشته است: «آیت الله هاشمی رفسنجانی دار فانی را وداع گفت.»
روزنامه سیاست روز هم با تیتر «قلب یار امام و رهبر انقالب از تپش ایستاد»، خبر درگذشت وی را منتشر کرده اما از به کارگیری نوار سیاه یا هرگونه نشانه و نماد سیاه که در سایر روزنامهها و بر روال معمول در چنین مناسبتهای استفاده می شود، خودداری کرده است.
روزنامه وطن امروز، نزدیک به جبهه پایداری، که در شمار روزنامههای منتقد اکبر هاشمی رفسنجانی قرار می گیرد در شماره دوشنبه خود تمام صفحه یک خود را با تیتر «مرگ ناگهانی آیت الله» به درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی اختصاص داده و نوشته است: «آیت الله هاشمیرفسنجانی یکی از باسابقهترین چهرههای جمهوری اسلامی و از عوامل اصلی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال ۱۳۵۷ بود. هاشمی در دوران مبارزه بارها توسط ساواک دستگیر شد و چندین سال را تحت شکنجههای عوامل رژیم پهلوی در زندان گذراند. او به روایت اسناد ساواک از افراد بسیار معتمد امام خمینی بوده است و در سازماندهی نیروهای انقلابی نقش محوری داشت.»
ابن روزنامه همچنین نوشته که پس از انقلاب «او سوابق متعددی را بر عهده گرفت؛ از حضور در کابینه موقت شورای انقلاب تا فرماندهی جنگ، ریاست بر مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری، ریاست مجلس خبرگان رهبری و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام که هاشمیرفسنجانی را تبدیل به یکی از سیاستمداران باسابقه در تحولات سیاسی کشور کرده بود. سیاستمداری که به دلیل رفتارهای سیاسیاش طرفداران و مخالفانی جدی در تحولات سیاسی کشور داشت با این حال اما بهرغم همه طرفداریها و مخالفتها نقش بیبدیل آیتالله هاشمیرفسنجانی در تاریخ مبارزات ملت ایران علیه رژیم پهلوی غیر قابل انکار است.»
وطن امروز با تاکید براینکه «خطبههای انقلابی آیتالله رفسنجانی در دهه ۶۰ و ۷۰ در نماز جمعه تهران همواره در یادها و خاطرهها خواهد ماند»، نوشته است: «در کنار نقشآفرینی آیتالله رفسنجانی در پیروزی انقلاب اسلامی و نقش او در مدیریت انقلاب در روزهای پرالتهاب دهه ۶۰، تغییرات سیاستورزی او در دو دهه اخیر، از او یک چهره متفاوت سیاسی نسبت به دوران مبارزه و دو دهه اول پس از پیروزی انقلاب ساخته بود» اما « بهرغم مخالفتها و انتقادات، آیتالله رفسنجانی در چشم انقلابیون و وفاداران به انقلاب و دوستداران امام و رهبری، همواره به دیده احترام نگریسته میشد.»