اجلاس بازنگری ان پی تی، پيمان منع گسترش سلاح های استراتژيک، هر ۵ سال يکبار تشکيل ميشه، تا نمايندگان کشورهای امضاکننده پيمان، به بررسی کارکرد آن بپردازند.
در اجلاس سال ۱۹۹۵ ميلادی، يعنی ۱۰ سال پيش، نشست نمايندگان برای چند روز بيشتر از زمان معين شده، تمديد شد و طی آن کشورهای عضو اعتبار قانونی اين پيمان را نامحدود و بازنگری آن را هر ۵ سال قرار دادند.
اعضای پيمان، در آن هنگام تاکيد کردند که بايد تعهد خود را برای تقويت مبانی اساسی و به عبارتی ۳ ستون اصلی پيمان تجديد کنند:
۱ – خلع سلاح هسته ای،
۲ – دستيابی اعضا به انرژی صلح آميز هسته ای و،
۳ – عدم گسترش سلاح های ويرانگر هسته ای.
نخستين پيمان ان پی تی در اول ژوييه ۱۹۶۸ ميلادی، برابر با ۱۰ تيرماه ۱۳۴۷ خورشيدی بوسيله ۶۱ کشور امضا شد. امروزه، ۱۸۶ کشور از جمله ايران، عضو اين پيمان هستند.
پروتکل الحاقی: قرارداد جداگانه ای است که در سال ۱۹۹۳ ميلادی، ۱۳۷۱ خورشيدی از جانب آژانس بين المللی انرژی اتمی، برای استحکام رژيم پادمانهای آژانس و گسترش آن تدوين شد و چهار سال بعد، سرانجام به تاييد و تصويب شورای حکام آژانس رسيد.
براساس اين پروتکل، بازرسان آژانس، از اجاره قانونی برای بازرسی های سرزده از تاسيسات کشورهای عضو پيمان برخوردارند. اعضای پيمان ان پی تی بايد پروتکل الحاقی را به عنوان پيوست توافق جامع پادمان بپذيرند.
دولت ايران، در سال ۱۳۸۲ خورشيدی پروتکل الحاقی را پذيرفت ولی بين مجلس و دولت برسر پذيرش آن اختلافهايی وجود دارد.
تعهدات اصلی پروتکل الحاقی:
کشورهای عضو آژانس پس از پذيرش پروتکل الحاقی موظفند اطلاعات بيشتری در مورد فعاليت‌های هسته‌ای و هرگونه فعاليت مرتبط با آن از جمله اطلاعات مربوط به پژوهش و گسترش برنامه هسته‌ای، توليد اورانيوم و پلوتونيوم و هرگونه واردات و صادرات مرتبط با برنامه هسته‌ای را، به آژانس ارائه کنند. همينطور پيش از آغاز ايجاد تاسيسات جديد، آژآنس را از چگونگی آن، جزييات فنی و محل و گستره و وسعت آن، آگاه کنند.
بازرسی های سرزده و عميق، نمونه برداری، نصب دوربين ها برای نظارت آنلاين از جمله شرايط پروتکل الحاقی است.
بيانيه ۵ فوريه گروه ۵ در لندن
در کنفرانس لندن که در روزهای چهارم و پنجم فوريه امسال، برابر با ۱۵ و ۱۶ بهمن ماه پارسال (۱۳۹۳ خورشيدی) با شرکت پنج عضو دايمی شورای امنيت سازمان ملل متحد، ايالات متحده، بريتانيا، چين فرانسه و روسيه موسوم به گروه پنج (۵) برپا شد، يک بيانيه مشترک منتشر شد که در آن نقشه راه کنفرانس جاری نيويورک ارايه شده بود.
در بند ۱۲ اين بيانيه، ضمن استقبال از گفتگوهای هسته ای ايران با قدرتهای بزرگ جهان، بر يافتن راه حل ديپلماتيک و توافق همه جانبه ای که تضمين کننده سرشت و ماهيت صلح آميز برنامه هسته ای ايران باشد، تاکيد شده.
در ادامه اين فصل مربوط با ايران، در مورد روابط متقابل جمهوری اسلامی و آژانس بين المللی انرژی اتمی هم نکته ديگری هم مورد تاکيد قرار گرفته مبنی بر لزوم همکاری فوری و کامل دولت ايران برای حل مسايل حل ناشده با آژانس که شامل ابعاد احتمالی نظامی فعاليت های پيشين اتمی می شود.
البته بايد اضافه کنم که اين بند دوازدهم در بيانيه ۵ عضو دايمی شورای امنيت، تنها ويژه ايران نيست و در آن، عبارتی هم به کره شمالی اختصاص يافته، بطور خلاصه، با اين مضمون که اعضای گروه پنج، همچنين عزم خود برای حل مسايل اتمی شبه جزيره کره از راههای ديپلماتيک را يکبار ديگر اعلام می کنند.
به اين ترتيب می توان چنين تعبير کرد که اعضای گروه ۵ در مورد کنفرانس نيويورک، پيشاپيش، جبهه يگانه و سياست واحدی را اتخاذ کرده اند.
