منابع روسی اعلام کرده اند که برخی از شرکتهای ایرانی قصد دارند در مجموع ۱۲ فروند هواپیمای سوخو سوپر جت ۱۰۰ بخرند این در حالی است که به دنبال رخ دادن برخی مشکلات فنی برای این هواپیما اعلام شده بود شرکتهای ایرانی درخواست خرید خود را به حالت تعلیق در آورده اند.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز سیزدهم فروردین ماه گفته است:« توافق نهایی بین ایران و روسیه برای خرید ۱۲ فروند هواپیمای مسافربری به دست آمده است. ایران نسبت به خرید ۱۰۰ فروند هواپیمای میان برد سوپرجت ۱۰۰ سوخو ابراز علاقمندی کرده، اما تاکنون تنها در مورد ۱۲ هواپیما توافقنامه منعقد شده است.
ما در حال همکاری با شرکای ایرانی برای عرضه هواپیماهای سوپرجت ۱۰۰ سوخو هستیم. همکاران ما تایید کرده اند که توافق محکمی برای فروش ۱۲ فروند هواپیما به دست آمده است. در کوتاه مدت، ما به دنبال فروش ۳۰هواپیما به ایران هستیم. این تنها آغاز کار است، زیرا به طور کلی، ایرانیها علاقمند به خرید ۱۰۰ فروند هواپیمای سوخوی سوپرجت هستند.
روسیه تمایل دارد تا تاسیسات تولید قطعات برای هواپیماهای روس در ایران احداث کند و در این رابطه، آماده بررسی چنین احتمالی است.»
پیشتر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفته بود مذاکراتی بین دو کشور در مورد فروش هواپیماهای سوپرجت ۱۰۰ سوخو به ایران در جریان است.
به دلیل سابقه نامناسب هواپیماهای روسی درایران ، خرید این هواپیماها در ایران با انتقاداتی همراه شده است . بخصوص آنکه ایران هم اکنون امکان خرید از شرکتهای بزرگ مانند بوئینگ، ایرباس، امبرائر، بمباردیه و میتسوبیشی را دارد.
البته تاکنون شرکت ایران ایر زیر بار خرید هواپیماهای روسی نرفته است و هواپیماهای خریداری شده این شرکت از دو شرکت بوئینگ و ایرباس هستند و مذاکرات در جریان این شرکت هم با شرکت هایای تی آر و میتسوبیشی است.
یکی از شرکت های که احتمالا خریدار سوخو خواهد بود شرکت آسمان است.
حسین علایی مدیر شرکت هواپیمایی آسمان گفته است: پروازهای آزمایشی سوخو ۱۰۰ در سال ۲۰۱۶ در تهران انجام گرفته است.
البته شرکت آسمان به غیر از سوخو قصد خرید هواپیما از میتسوبیشی را هم دارد. این شرکت که بیشتر در خطوط داخلی ایران فعال است. قصد خرید حدود ۲۰ فروند هواپیما ۹۰ نفره از میتسوبیشی ژاپن را دارد. سوخو سوپر جت ۱۰۰ نیز ظرفیت مشابه را داراست.
در دی ماه سال ۹۵ در حالی که اعلام شده بود سه شرکت خصوصی در ایران برای خرید جتهای مسافربری سوخو تمایل دارند و یک شرکت هم با سوخو به توافق رسیده است نقص فنی در این جتها، سبب شد دو شرکت آئروفلوت روسیه و اینترجت مکزیک پرواز این هواپیماها را متوقف کنند. پس از این اتفاق احتمال خرید این هواپیما توسط شرکتهای ایرانی در هالهای از ابهام قرار گرفت.
اداره حمل و نقل هوایی روسیه علت زمینگیر شدن هواپیمای مسافربری سوخو ۱۰۰ را گزارشهایی از اشکلات فنی در بخش دم این هواپیما اعلام کرده است.
در دی ماه سال ۹۵ در حالی که اعلام شده بود سه شرکت خصوصی در ایران برای خرید جتهای مسافربری سوخو تمایل دارند و یک شرکت هم با سوخو به توافق رسیده است نقص فنی در این جتها، سبب شد دو شرکت آئروفلوت روسیه و اینترجت مکزیک پرواز این هواپیماها را متوقف کنند. پس از این اتفاق احتمال خرید این هواپیما توسط شرکتهای ایرانی در هالهای از ابهام قرار گرفت.
مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی پس از زمینگیر شدن این هواپیماها در مکزیک و روسیه گفته بود: «سه شرکت هواپیمایی خصوصی برای اجاره هواپیمای سوخو ۱۰۰ با این شرکت رایزنی کرده اند. در مذاکرات ایرلاینهای ایرانی و شرکت سوخو بحث خرید هواپیما مطرح نیست؛ زیرا این نوع هواپیما هنوز برای شرکتهای هواپیمایی شناخته شده نیست.
ورود هواپیمای سوخو ۱۰۰ به ایران، تنها بهصورت اجاره انجام میشود؛ ضمن اینکه باتوجه به زمینگیر شدن این هواپیما به علت مشکل ایجاد شده در آن، بحث اجاره هم با اما و اگرهایی مواجه است و شرکت سوخو باید ایراد موجود را برطرف کند.
اگر در مدت زمان اجاره، هواپیمای سوخو ۱۰۰ توانست توانمندی خود را ثابت کند میتوان به خرید این نوع هواپیما درآینده امیدوار بود. با وجود تمایل شرکتهای خصوصی، شرکتهای دولتی برای اجاره سوخو ۱۰۰ اعلام آمادگی نکرده اند؛ ضمن اینکه به نظر میرسد زمین گیر شدن این هواپیما در تصمیمگیری ایرلاینها برای اجاره موثر است و اگر ایراد فنی مهمی در سوخو باشد امکان منتفی شدن تصمیم شرکتها وجود دارد.»
سوخو سوپرجت ۱۰۰ از یک موتور غیر آمریکایی استفاده میکند به همین دلیل خطوط هوایی ایران میتوانند بدون هیچ نگرانی از موانع احتمالی دولت آمریکا دست به خرید این هواپیما بزنند.
موتور این هواپیما با نام سام۱۴۶ ساخت یک کنسرسیوم مشترک بین شرکت روسی نپوسترن و شرکت فرانسوی سفران است. نپوسترن توانمندترین سازنده موتورهای هواپیماهای جنگی روسیه است و موتور سوخو ۲۷، ۳۰، ۳۵ و تی ۵۰ را ساخته است.
طراحی بدنه سوپرجت ۱۰۰ توسط شرکت سوخو انجام گرفته، اما مشاور طراحی شرکت بوئینگ بوده است. سامانه کنترل بال توسط شرکت لیبهر آلمان و داخل هواپیما توسط شرکت پنین فارینای ایتالیا طراحی شده و شریک راهبردی سوخو برای ساخت این هواپیما هم شرکت آلنیای ایتالیا است. بیشتر تجهیزات الکترونیک و ناوبری هواپیما هم توسط شرکت تالس فرانسه طراحی و ساخته شدهاند.
هواپیما سوخو میتواند به حداکثر سرعت هشت دهم ماخ برسد واز نظر برد پروازی در بهترین مدل میتواند چهار هزار و ۵۰۰ کیلومتر را با یک بار سوختگیری و با بار کامل طی کند، که این برد پروازی تمام نقاط ایران و کشورهای همسایه ایران را پوشش میدهد.
یکی از مزیتهای سوخو نسبت به همتایان غربی قیمت ارزانتر آن است. هر فروند سوخو ۱۰۰ حدود ۳۵ میلیون دلار قیمت دارد. این در حالی است که هواپیما میتسوبیشی که هم کلاس با سوخو سوپر جت ۱۰۰ است ۴۷ میلیون دلار قیمت دارد.
به غیر از بحث سیاسی با دولت آمریکا و ارزان بودن هواپیما نسبت به مدلهای مشابه غربی، احتمال تولید این هواپیما در ایران هم باعث شده تا مدیران صنعت هوایی ایران از خرید سوپر جت ۱۰۰ در ایران استقبال کنند.
مدیران شرکت سوخو به طرف ایرانی گفتهاند اگر فروش این هواپیما به حدود ۱۰۰ فروند در ایران برسد امکان تولید این هواپیما در ایران وجود دارد.
سوخو سوپر جت ۱۰۰ رقیب اصلی هواپیماهای شرکت امبرائر، بمباردیه و میتسوبیشی است اما بهتازگی روسیه از هواپیما جدیدام سی ۲۱ رو نمایی کرده است. این هواپیما رقیب اصلی دو هواپیمای ایرباس ۳۲۰ و بوئینگ ۷۳۷ است و در صورتی که بر سر تحویل این هواپیماها به ایران مانع ایجاد شود احتمالا ایران به سمت خرید این مدل خواهد رفت.
هم اکنون خرید هواپیما از سوخو با استقبال گسترده رسانههای محافطه کار ایرانی مانند کیهان ، فارس و مهر همراه شده است.
با این وجود نقص فنی این هواپیما در خطوط هوایی مکزیک و سقوط اولین نمونه این هواپیما در اندونزی بحث خرید این هواپیماها را جنجالی کرده است . در سال ۲۰۱۲ یک هواپیمای روسی سوخو ۱۰۰ در یک پرواز آزمایشی با ۳۷ مسافر و ۸ خدمه پرواز، پس از برخاستن از فرودگاه حلیم پرداناکوسوما جاکارتا در اندونزی، سقوط کرد و تمام سرنشینهای آن کشته شدند.