در آمریکا هنوز رقابت‌های درون حزبی دموکراتها و جمهوریخواهان برای تعیین نامزد نهایی هر حزب در انتخابات آبان‌ماه امسال ریاست جمهوری این کشور ادامه دارد.
اما هفته گذشته در حزب جمهوریخواه این رقابت‌ها به سرفصل تازه‌ای رسید.
به این ترتیب که رقیبان دونالد ترامپ داوطلب نامزدی حزب جمهوریخواه شکست خود را پذیرفتند. اما دونالد ترامپ هنوز هم با مقاومت‌های داخلی چهره‌های شاخص و وزن‌دار این حزب روبه‌رو است.
در میان دموکراتها رقابت میان هیلاری کلینتون و برنی سندرز دو رقیب داوطلب نامزدی این حزب ادامه دارد. هرچند تا اینجای کار هیلاری کلینتون از برنی سندرز جلو است. اما در درون این حزب به باور بسیاری از تحلیل‌گران هنوز زمان زدن سوت پایان رقابت‌ها نرسیده است.
در برنامه این هفته دیدگاهها دو ایرانی‌تبار عضو حزب جمهوریخواه و حزب دموکرات آمریکا شرکت دارند. در واشنگتن ماندانا زند کریمی فعال سیاسی حزب جمهوریخواه آمریکا و نماینده سابق آمریکا در کمیسیون زنان سازمان ملل در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش و در لوس‌آنجلس رضا گوهرزاد روزنامه نگار و عضو حزب دموکرات آمریکا که شانزده سال پیش در سال ۲۰۰۰ در گردهمایی‌ها یا کنوانسیون‌های انتخاباتی هر حزب با تایید کنگره نمایندگان آمریکا حضور داشته است.
رای‌گیری‌های مقدماتی دو حزب اصلی آمریکا یعنی حزب دموکرات در هفتاد و اند سال گذشته و حزب جمهوریخواه برای تعیین نامزد نهایی در انتخابات پاییز امسال ریاست جمهوری آمریکا به نظر بسیاری عجیب و غریب یا حداقل منحصر به فرد بوده است. از این لحاظ که در هر دو حزب داوطلبانی بسیار خبرساز شدند که خط فکری‌شان با جریان سنتی یا غالب این دو حزب تمایز و فاصله داشته. دونالد ترامپ در حزب جمهوریخواه که همه رقیبان سنتی‌ترش را کنار زده و برنی سندرز که در آغاز رای‌گیری‌های مقدماتی اغلب ناظران پیش‌بینی نمی‌کردند در رقابت با هیلاری کلینتون وزیر خارجه پیشین، سناتور سابق و بانوی اسبق آمریکا تا این حد دوام بیاورد. با تحلیل وضعیت حزب جمهوریخواه شروع کنیم.
خانم زند کریمی چه شد که دونالد ترامپ یک دموکرات سابق برنده رقابت‌های مقدماتی حزب جمهوریخواه شده است؟
ماندانا زند کریمی: مساله مهم و اصلی این است که آقای دانلد ترامپ تسلط دارد به «شومن‌شیپ». سالها در تلویزیون انواع و اقسام برنامه‌های متعدد داشته. به محض ورودش در رده انتخابات بین ۱۸ نفر همه آمریکا می‌شناختند و توانسته بدون اینکه بخواهد پول تبلیغات خرج کند از مطبوعات استفاده کند و همیشه جلوی دورین تلویزیون‌ها و صفحه اول مطبوعات باشد. و همینطور که گفتید برخلاف سنت موجود کلماتی را به کار برده و صحبت‌هایی کرده و حملاتی کرده که تا حال سابقه نداشته و رقیبانش را در مبارزات آچمز کرده.
ضمن اینکه در این مدت هفت هشت سال گذشته کار برای طبقه متوسط وجود ندارد، فشار زیاد است، مالیات‌ها زیاد شده، قیمت همه چیز رفته بالا، به همین دلیل طبقه متوسط مخصوصا آنها که بهشان blue color می‌گویند که تحصیلاتشان دبیرستان است پشتیبان ایشان شدند و وقتی که آقای ترامپ صاف و پوست کنده هرچه که از دهنش درمی‌آید میگوید مردم به این نتیجه رسیدند که این آدم از یک طرف دهنش دروغ نمی‌گوید. از آن طرفش چیزی از این ور بگوید و یک چیزی از آن ور بگوید. بهش اعتماد کردند. چون ایشان یک بیزنس‌من موفق بوده و چون دارد میگوید وضع اقتصاد آمریکا را درست میکند مورد اعتماد مردم قرار گرفته و یک دفعه ریختند برای ایشان رای دادند.
بگذارید ببینیم آقای گوهرزاد هم همین تحلیل شما را دارند در این باره که چطور یک دموکرات سابق دونالد ترامپ برنده رقابت‌های مقدماتی حزب جمهوریخواه شده؟
رضا گوهرزاد: مساله فراتر از این حرف‌ها است. هشت سال گذشته که آقای اوباما در کاخ سفید بسیاری از مشکلات را با حضورشان حل کردند. ۷۶ ماه پیاپی تا به امروز میزان بیکاری را پایین آوردند. امروز که آمار بیکاری ماه گذشته اعلام شد، همین امروز هم نشان می‌دهد که ایشان از بیکاری کاسته، دورانی که ایشان کار را به دست گرفته در بعضی ایالت‌ها دوازده سیزده درصد بیکاری داشتیم. در بعضی ایالت‌ها هشت و نیم تا ۹ درصد. در حال حاضر به زیر ۵ و ۵.۲ رسیده. این نشان دهنده دوران ایشان است.
ولی در این هشت سال حزب جمهوریخواه نتوانست نیرویی را از درونش تربیت کند که بتواند هم پاسخگوی نیازهایش برای آینده ریاست جمهوری باشد و هم بتواند برنده شود از نظر قدرت رای آوردن. حزب جمهوریخواه در هشت سال گذشته تمام توانش را چه در کنگره و چه سنا صرف این کرد که علیه طرح‌های اوباما حرکت کند. کمتر وقتش را گذاشت که مسایل جدی و واقعی درون حزب را نگاه کند. حزب جمهوریخواه با تی پارتی روبه‌رو شده بود در انتخابات سال ۲۰۰۸ و به ویژه سال ۲۰۱۲ ولی هرگز فکر نکرد این آسیب بزرگی که از تی پارتی می‌بیند و حزب را به چند دسته تقسیم میکند اینقدر جدی خواهد بود که فردی مثل تد کروز که اصلا مورد علاقه سنای آمریکا و دیگر یارانش در کنگره نیست می‌تواند بیاید و نفر دوم شود. همینطور مسایلش در مورد مساله مهاجرت.
فردی از بیرون جمهوریخواهان آمد و رایشان را در میانه میدان گرفت که از نظر سیاست‌های داخلی آمریکا به طرف جمهوریخواهان است ولی از نظر کلی که نگاه می‌کنیم یک نوعی در میان ایستاده که می‌تواند از برخی از مسایل رای میانه‌های نوسانی را جذب کند. یعنی کسانی که هم نسبت به دولت مشکل دارند و هم به حزب جمهوریخواه مشکل دارند. به این ترتیب بروند به سوی ایشان. و این تنها از سوی کسی که می‌تواند نوعی از عوام فریبی یا نوعی از حرف‌های عوام پرستانه را مطرح کند به میان بیاید. به این ترتیب آقای ترامپ به عنوان شخصی به میدان آمد که فقط در یک مورد سقط جنین ایشان هشت نه بار نظرش را عوض کرده. یعنی هیچگونه استیلایی بر یک موضوع ندارد. می‌شود در مورد مسایل مختلفش صحبت کرد. ولی چون به کار و بیکاری اشاره شده مردم آمریکا در حال حاضر یک کارنامه خوب از دموکراتها به ویژه هشت سال آقای اوباما را پیش رو دارند.
خانم زند کریمی فرصت خواهند داشت به شما جواب بدهند آقای گوهرزاد. ولی از شما سوال قرینه‌ای را بکنم که از خانم زند کریمی پرسیدم. چطور در حزب دموکرات که ناظران پیش‌بینی می‌کردند هیلاری کلینتون بدون رقیب نامزد اول و آخر حزب اعلام شود، بنی سندرز اینقدر خبرساز و جذاب شد برای برخی از رای‌دهندگان متمایل به حزب دموکرات؟
رضا گوهرزاد: برنی سندرز یک جنبش را در آمریکا آغاز کرده. برنی سندرز به عنوان کسی که بیرون از حزب دموکرات است و مستقل است آمد با حزب دموکرات یک قرارداد بست. مساله سیاسی است. دموکراتها علاقمند نبودند که برنی سندرز برود در بیرون به عنوان مستقل عمل کند و بیاید خودش را کاندید کند به عنوان کاندیدای مستقل و این خود به خود بخشی از رای خانم کلینتون را خورد می‌کرد و این خورد شدن رای‌ها را مایل نبودند. حزب دموکرات با ایشان یک قرارداد امضا کرد که ایشان هم به عنوان دموکرات حرکت کند.
به این ترتیب یکی از چپ‌ترین لیبرال‌ها در کشور آمریکا آمد در برابر حزبی قرار گرفت که حزبی است که تقریبا این سالها بیشتر در میانه بوده. حزب دموکرات هم نتوانست در این هشت سال دوران اوباما نیرویی را تربیت کند که مسیر اوباما را حتی به صورت پیشرو تر پیش ببرد. در همان خط میانه توقف کرد.
خانم زند کریمی تحلیل شما چیست درباره جذاب یا حداقل قابل اعتنا شدن داوطلبی در حزب دموکرات مثل برنی سندرز که خودش میگوید حامی سوسیالیزم دموکراتیک است در برابر رقیب قدری از طیف میانه حزب دموکرات مثل هیلاری کلینتون که مواضعش کم و بیش مواضع دو سه دهه اخیر حزب دموکرات است؟
ماندانا زند کریمی: در مورد آقای سندرز که سوسیالیست هستند و همیشه هم به عنوان سوسیالیست مستقل عضو کنگره بودند، دلیل اینکه آقای سندرز جوانان را جلب کرده آن هم باز به دلیل این است که به آقای سندرز می‌گویند genuine ایشان خیلی صادقانه به نظر آمده. برای اینکه حرف‌هایی که می‌زند از قلبش صحبت میکند و مرتب هم به جوانها میگوید که همه چیز را مجانی می‌خواهد بهشان بدهد. نتیجتا این جذابیت دارد و جوانهایی که واقعا در بازار کار نرفته‌اند و بیکار در زیرزمین و منزل پدرمادرشان دارند زندگی می‌کنند دنبال ایشان را گرفتند. از آن طرف هم آقای برنی سندرز ۷۵ ساله است و خانم کلینتون ۶۹ ساله و تا بخواهند پرزیدنت بشوند هفتاد سالشان است. حزب دموکرات یک پیرمرد و یک پیرزن ارائه داده. در حالیکه حزب جمهوریخواه ۱۸ نفر جوان تحصیلکرده فهمیده فعال ارائه داده و اساس بر این نبوده که حزب جمهوریخواه هیچ نداشته و هیچ کاری نکرده و هیچ برنامه‌ای ارائه نداده.
خانم زند کریمی، سن آقای ترامپ بیشتر از سن خانم کلینتون نیست؟
ماندانا زند کریمی: نه. هر دوتایی ۶۹ سال دارند. به هر حال یکی از دلایل موفقیت آقای سندرز این عدم اعتماد دموکراتها به خانم کلینتون است. الان آماری که می‌گیرند ارقام خیلی بالایی در حدود ۶۳ درصد دموکراتها می‌گویند خانم کلینتون قابل اعتماد نیست و دروغگو است. از آن طرف هم به خاطر برنامه‌هایی که اجرا کردند مثلا صنایع ذغال سنگ را در آمریکا دارند از بین می‌برند و تعطیل کردند، ویرجینیای غربی تمام اقتصادش بر اساس ذغال سنگ بوده، مردم بیکار شدند. همین هفته گذشته وقتی خانم کلینتون رفته بود آنجا صحبت کند یک عده از کارگران معدن به ایشان گفتند حق ندارد با آنها صحبت کند. برای اینکه خانم کلینتون مرتبا حمله کرده به معادن ذغال سنگ به دلایل مختلف محیط زیست که درست کردند.
این یکی از دلایلی است که مردم بیشتر به برنی سندرز اعتماد می‌کنند تا خانم کلینتون. از آن طرف خانم کلینتون مسایل زیاد دارد. یکی اینکه اف بی آی دارد در مسایل مربوط به ایمیل شخصی که ایشان استفاده می‌کرده که سلفون شخصی شان تحت کنترل دولت که در وقتی که وزیر امور خارجه بوده سرورش در زیرزمین خانه‌اش بوده. این الان مورد تحقیق اف بی آی است و خیلی مسایل دیگر، داستانی که در لیبی اتفاق افتاد و چهار نفر آمریکایی منجمله سفیر آمریکا کشته شدند، هنوز روی آن دارند تحقیق می‌کنند. همه اینها باعث شده که الان برنی سندرز موفقیتی را پیدا کند که حزب دموکرات با همه کوششی که دارند می‌کنند که سوپر دلیگت بدهند به خانم کلینتون که خانم کلینتون بتواند موفق شود با همه اینها برنی سندرز دارد از خانم کلینتون می‌برد.
این را از آقای گوهرزاد خواهیم پرسید که آیا چنین است یا اینکه خانم کلینتون خیلی جلوتر است از برنی سندرز. خانم زند کریمی، یک سوال دیگر. بسیاری از چهره‌های شاخص جریان سنتی تر و حاکم حزب جمهوریخواه تمام تلاششان را با حمایت از داوطلبان دیگر نامزدی مثل تد کروز، مارکو روبیو و جان کیسینک و دیگران به کار بردند که دونالد ترامپ رای نیاورد و این طور نشد. حالا هم که همه آن دیگران شکست را پذیرفته‌اند و پا پس کشیده‌اند و فقط دونالد ترامپ باقی مانده، بازهم چهره‌های شاخص حزب جمهوریخواه از جمله جورج بوش پدر و جورج بوش پسر دو رییس جمهور سابق آمریکا و میت رامنی نامزد حزب در انتخابات ریاست جمهوری چهار سال پیش سال ۲۰۱۲ می‌گویند از دونالد ترامپ حمایت نخواهند کرد. در این شرایط حزب جمهوریخواه چه گزینه‌هایی دارد در پیش رو؟
ماندانا زند کریمی: متاسفانه در یک سیستم دموکراسی وقتی اکثریت مردم رای می‌دهند هیچ چاره ای نیست. مقاماتی که درحزب هستند کوشش شان را تا آنجایی که بود کردند که جلوگیری کنند از موفقیت آقای ترامپ. حتی به مردم گفتند که ایشان تمام عمرش دموکرات بوده و حالا آمده جمهوریخواه شده. ولی اصلا به قول آمریکایی‌ها مثل اینکه ایشان از تفلون درست شده. هرچه هم که در مورد ایشان بد بگویند و گفتند حزب که نمی‌تواند کاری کند. نمی‌تواند دخالت کند. به مردم بگوید که رایی که دادید ما قبول نمی‌کنیم و می‌اندازیم دور.
جورج بوش پدر و جورج بوش پسر و میت رامنی و امثالهم آدمهای کم وزنی نیستند. می‌خواهم بپرسم مقررات داخلی و اساسنامه حزب جمهوریخواه به این حزب اجازه می‌دهد که فرضا کس دیگری را به جز دونالد ترامپ نامزد حزب در انتخابات پاییز امسال اعلام کنند؟
ماندانا زند کریمی: نه. اگر چنین کاری کنند کلا حزب جمهوریخواه از بین می‌رود و کلا به سیستم دموکراتی این کشور صدمه شدید خواهد زد. چرا که آقای ترامپ اکثریتش یک ذره نیست. اکثریتش خیلی زیاد است. عده زیادی از دموکراتها دارند به ایشان رای می‌دهند. الان در آماری که داریم می‌شنویم عضو از حزب دموکرات می‌آید حزب جمهوریخواه به ایشان رای بدهند. یک عده زیادی از مستقل‌ها که عضو هیچکدام از دو حزب نیستند دارند برای ایشان رای می‌دهند. نمی‌توانند بهش دست بزنند.
پس قطعا به نظر شما نامزد حزب جمهوریخواه خواهد بود؟
ماندانا زند کریمی: بله. حتما نامزد انتخابات خواهند بود. کوشش کردند که جلوی ایشان را بگیرند ولی نمی‌توانند به مردم بگویند که رایی که دادید باطل است.
آقای گوهرزاد، نظر شما در این باره چیست؟
رضا گوهر زاد: از نظر قانونی هر حزبی این عددها امروز اسمش هست دلیگیت. اینها یک شماره است. در درون کانونشن این به فرد تبدیل می‌شود. یعنی شخصی می‌آید خانم جکسن و یا مستر ویلسون و اینها می‌شوند آن عدد از اوهایو از کلیولند، از کالیفرنیا. اینها می‌شوند شخص. بنابر مقررات حزبی در هر دو حزب در درون همایش است اینها باید دوباره رایشان را بدهند به آن فردی که کاندیدا هست. یعنی اعلام پذیرش کنند. من از سال ۲۰۰۰ که در کانونش ها حضور دارم در هر دو کانونشن این را تعبیر کردم به رای حق بیعت. می‌گویم اینها بیعتشان را که آوردند از ایالت خودشان است به نوعی به فرد می‌دهند. یعنی نمایندگی را می‌دهند به آن شخص. می‌توانند از نظر قانونی این داستان contested یا broken کانونش همیشه می‌تواند به وجود بیاید اگر رهبران حزبی در roll call بیشتر کار کنند و فرصتش را بدهند.
شما به طور خلاصه دارید می‌گویید که ممکن است دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه اعلام نشود.
رضا گوهر زاد: می‌تواند نشود اگر بخواهند. در آنجا این تصمیم وجود دارد. خیلی از رهبران حزبی در حال حاضر دارند با این مخالفت‌ها بازار این را گرم می‌کنند که در روز دوم کانونشن در روز سه شنبه گفته شود که نه ما هیچکدام نمی‌دهیم به اندازه کافی یعنی ایشان نمی‌آورد ۱۲۳۶ را و اگر این اتفاق بیافتد خود به خود هر کسی می‌تواند آنجا خودش را نامزد کند و رای بیاورد.
خانم زند کریمی شما در این مورد با آقای گوهرزاد موافقید. یعنی احتمال وجود دارد؟
ماندانا زند کریمی: بله این احتمال هست اگر ایشان ۱۲۳۷ دلیگیت را نداشته باشد. ولی ایشان الان بالای هزار تا است و تازه پنج ایالت دیگر هم هنوز ماندند. کالیفرنیا یک مقدار زیادی دلیگیت دارد که ایشان مطمئنا چون می‌دانست که ممکن است این مساله اتفاق بیافتد، رفت یک متخصص پیدا کرد که دارد دلیگیت برایش جمع میکند. ولی این مساله فقط موقعی می‌تواند باشد که در راوند اول قسمت اولین رای‌گیری دلیگیت‌ها مردم رای ندهند. و اگر ایشان به ۱۲۳۷ نرسد. ولی در غیر اینصورت حزب نمی‌تواند کاری کند.
آقای گوهرزاد، شما می‌خواستید درباره مسایل دیگری صحبت کنید.
رضا گوهرزاد: من یک جمله به این اضافه کنم. طبق قانون می‌توانند. در سال ۲۰۰۸ آقای اوباما با میزان بسیار بالایی از خانم کلینتون جلو بود در کانونشنی که در دنور کلورادو بود من در درون یک جلسه به طور اتفاقی شاهد بودم که بحثی که پیش آمده بود بین طرفداران خانم کلینتون که رای خانم کلینتون را داشتند و حاضر نبودند رایشان را به آقای اوباما بدهند، رهبران حزبی وارد گفتگو و تبادل نظر شدند راضی کردند به گونه‌ای که شب هنگامی که ایالت‌ها به صورت الفبایی اسمشان اعلام می‌شود نیویورک این وسط مانده خانم کلینتون زودتر از زمان موقع بهش وقت دادند و رفت و آنجا به جای آقای چاک شومر ایستاد و گفت من رای نیویورک را برای آقای اوباما همراه می‌کنم. نه، این قانون در هر دو حزب وجود دارد و همیشه هم می‌شود هرچقدر هم عدد زیاد باشد.
بسیار خب بگذارید سوال دیگری از شما بکنم. حالا درباره دموکراتها بگویید. برخلاف خانم زند کریمی بسیاری ناظران می‌گویند برنی سندرز دیگر شانس این را ندارد که از هیلاری کلینتون جلو بیافتد و در یک زمین چمن سربالا کسی نمی‌تواند به تیم مقابل گل بزند و گلی نخورد. آیا اینطور است؟ هیلاری کلینتون از همین حالا نامزد حزب به شمار می‌رود یا برنی سندرز می‌تواند نامزد حزب باشد؟
رضا گوهرزاد: طبق عددهایی که موجود است از نظر عدد واقعی خانم کلینتون تا این لحظه از آقای سندرز ۳۲۱ جلو است. پس فاصله خیلی زیاد نیست. آنچه خانم کلینتون را جلو نگاه داشته ۵۲۲ رایی است که سوپر دلیگیت‌ها گفته‌اند به او می‌دهند. به این ترتیب اگر در این چند ایالت باقی مانده در این ماه می که همه اش سه درصد رای‌ها است، که چندان تاثیرگذار نیست، در روز هفت جون که شش یا هفت ایالت بزرگ به ویژه کالیفرنیا در آن رای می‌دهد اگر این نسبت به هم بخورد خود به خود آن ۵۲۲ تا می‌توانند رایشان را دریغ کنند. ولی از نظر محاسبات که نگاه کنیم کمتر این امکان وجود دارد برای اینکه دموکراتها برخلاف جمهوریخواهان که در بعضی ایالت‌ها می گویند برنده همه دلیگیت‌ها را می‌برد، دموکراتها شیوه رای‌گیریشان پروپورشنال است. یعنی به نسبت. یک سو در یک ایالت ۵۳ درصد رای می‌آورد و دیگری ۴۷ درصد. دلیگیت‌ها به این نسبت بینشان تقسیم می‌شود. یک عدد یک یا دوی اضافی. به این ترتیب چون نسبی تقسیم می‌شود باید دید آقای سندرز آیا می‌تواند ایالت‌های باقی مانده بالای ۶۸ درصد را بیاورد. اگر ایشان بالای ۶۸ درصد میانگین را رای بیاورد آقای سندرز خواهد بود. اگر نیاید خانم کلینتون خود به خود حتی با پایین آن عدد می‌برد. من یک نکته را اعلام کنم. من تا این لحظه نه اعلام کرده ام که طرفدار سندرزم یا کلینتون. من دارم به واقعیت‌های موجود در درون حزب اشاره می‌کنم.
نکته دیگری مانده که می‌خواستید بگویید؟
رضا گوهرزاد: بله آن نکته‌هایی که برای خانم زند کریمی می‌خواستم بگویم نخست این است که آن بحث که رای مستقل‌ها و غیرمستقل‌ها را مطرح کردند این واقعیت نیست. همین حالا آمارها نشان می‌دهد که اگر امروز انتخابات نوامبر باشد خانم کلینتون می‌تواند در برابر آقای ترامپ ۳۰۰ الکتروکالج را داشته باشد و ترامپ ۱۰۹ تا و ۱۲۹ الکتروکالج نوسانی باقی می‌ماند. این ایالت‌های نوسانی اگر همه رایشان را هم به ترامپ بدهند تازه ایشان می‌شود ۲۳۸ و نمی‌رسد به ۲۷۰. پس این موضوع هم که ایشان میگوید رایهای مستقل‌ها دارد به سوی آقای ترامپ می‌رود از سوی خانم کلینتون، آمارها وارقامی که بسیاری از موسسات آمارسنجی درآورده‌اند نشان می‌دهد خانم کلینتون در بعضی جاها تا ۱۳ پوینت و بعضی جاها تا ۶.۵ پوینت از آقای سندرز جلو است. در نهایت جمله دیگری اضافه کنم. آقای سندرز سوسیالیست نیست. آقای سندرز سوسیال دموکرات است و تلاش دارد به آن سمت برود. آقای اوباما را هم متهم به سوسیالیست بودن کردند. چون این واژه در آمریکا بعد از دوران مک کارتیسم خیلی سخت شده و همه ازش وحشت دارند.
خانم زند کریمی، نکته دیگری مانده که بخواهید بگویید؟
ماندانا زند کریمی: من در مورد انتخابات آینده صحبت نکردم. در مورد انتخابات میان حزبی صحبت کردم. هیچکس هنوز نمی‌داند انتخابات بعدی چه از کار در بیاید. این آماری هم که می‌گیرند آمارها بالا و پایین می‌رود و این بحث همیشه هست. تا روز انتخابات در ماه نوامبر خیلی از مسایل می‌تواند عوض شود. من فقط در مورد الان صحبت کردم. ضمنا من هم مثل آقای گوهرزاد اعلام می‌کنم که من طرفدار کسی نیستم. طرفدار آقای ترامپ هم نیستم. و آنچه دارم می‌گویم آنالیز آن چیزی است که می‌دانم و می‌شنوم و در جریانش هستم. اما آنچه که مساله انتخابات است بله ممکن است حزب بتواند سوپر دلیگیت درست کند که هر کسی دلش می‌خواهد انتخاب کنند و حزب چنین نفوذی داشته باشد و بتوانند بروند در کانونشن و انتخاب و رای مردم را بیاندازند دور و هر رایی که خودشان می‌خواهند مقامات حزبی تصمیم بگیرند که چه کسی نماینده حزب شود، آن کار را می‌شود کرد. ولی اگر حزب بخواهد با این جمعیت زیادی که طرفدار آقای ترامپ هستند بازی کند با رای مردم و رای مردم را دور بیاندازد و خودشان یک نفر را بیاورند بگذارند آنجا پایه گذاری دیکتاتوری است و ادامه دموکراسی نیست و حزب نباید حق داشته باشد که بخواهد رای مردم را دور بریزد و خودش تصمیم بگیرد که انتخاب کنند.
خانم زند کریمی، اگر مقررات قانونی داخل حزب و اساسنامه حزب اجازه بدهد که آن کار را بکنند هنوز هم شما فکر می‌کنید که دیکتاتوری است؟
ماندانا زند کریمی: راستش را بخواهید بله. من فکر می‌کنم حزب این قانون و مقررات را می‌گذارند که تسلط داشته باشند به رای مردم. عقیده سیاسی من این است که من بر اساس تجربه تلخی که داشتم در زندگیم الان که دارم در جامعه‌ای زندگی می‌کنم که به وسیله مردم درست شده نه به وسیله یک گردن کلفت، یک پادشاه، نمی‌دانم قدرتمند بلکه آمریکا تنها کشوری است که مردم نشستند. از دکاندار و معلم جمع شدند و این مملکت را درست کردند برای مردم از میان مردم و به وسیله مردم. بنابراین از نظر من اهمیت این که به رای مردم رای شهروندان احترام گذاشته هرچقدر هم سیاستمداران فکر کنند این آدم آدم خوبی برای حزبشان نیست، طرفدار منافع یا سیاست آنها نیست من معتقدم در یک دموکراسی باید به رای مردم احترام گذاشته شود.
