روز سه شنبه کميته روابط خارجی مجلس سنای آمريکا، ميزبان وندی شرمن مذاکره کننده اين کشور در گروه پنج به علاوه يک با ايران و ديويد کوهن، معاون وزير خزانه داری آمريکا بود. در اين جلسه، برخی از قانونگذاران از نحوه پيشبرد مذاکرات و همچنين تمديد آن برای ۴ ماه ديگر انتقاد کردند.
برخی از سوالات نمايندگان از وندی شرمن، درباره اين بود که درصورت به نتيجه نرسيدن مذاکرات آيا باز هم اين گفتگوها تمديد می شود؟ خانم شرمن اين پرسش را بارها بی پاسخ گذاشت. اما سوال يا انتقاد ديگری که بسيار در اين جلسه پررنگ بود نقش کنگره آمريکا، در مذاکرات و دستيابی به يک توافق احتمالی است. برخی از قانونگذاران آمريکايی می گويند توافق احتمالی بايد به تصويب نمايندگان برسد. اين در حاليست که خانم شرمن در جلسه سنا گفت، امضای يک توافق، از جمله اختيارات رييس جمهوری آمريکاست.
درباره اين اختلاف نظر، راديوفردا با کلسی داون پورت تحليلگر موسسه کنترل تسليحات در واشنگتن دی سی گفتگو کرده است.
شما اختلاف نظر برخی نمايندگان با دولت آمريکا درباره نقش کنگره در توافق نهايی را چگونه ارزيابی می کنيد؟
کنگره آمريکا می خواهد نقش موثری در سياست خارجی بازی کند و در گذشته يکی از راههايی که مجلس سنا در اين زمينه حضور داشته اين بوده که پيمان ها را تاييد می کرد. برخی از سناتورها ، يک توافق با ايران را هم تراز با يک پيمان می دانند، و بر اين باورند که بايد نقشی در اين زمينه داشته باشند و مواردی که رييس جمهوری با ايران بر سر آن به توافق می رسد بايد به آنها هم برسد.
در آينده کنگره همچنين بايد مصوباتی را تاييد کند که به رفع تحريم ها بيانجامد، و قانونگذاران می گويند که اگر قرار است آنها برای رفع تحريم ها نقش ايفا کنند، می خواهند در روندی که منجر به اين مرحله می شود و شرايط آن هم نظرشان اعمال شود.
آيا به نظرتان از همين جهت است، که نام سند يک توافق احتمالی بين ايران و شش قدرت جهانی ، « برنامه جامع اقدام مشترک» انتخاب شده، تا دولت آمريکا، موظف به نظر خواستن از کنگره در اين زمينه نباشد؟
بله. اينکه اين يک توافق خواهد بود و نه پيمان، به دولت آمريکا تا حدی آزادی عمل می دهد که روند مذاکره را بدون مداخله کنگره پيش ببرد،چرا که در هيچ مقطعی از اين مذاکرات سنا نبايد آن را تاييد يا رد کند.
همين موجب شده که برخی سناتور هايی که با روند مذاکره با ايران مخالفند و نمی خواهند ايران برنامه هسته ای داشته باشند، با صدايی بلند از مخالفت خود با اين روند می گويند که دولت کار خود را بدون در نظر گرفتن رويکرد کنگره در حال پيش بردن است.
ممکن است کمی دقيق تر به اين گروه از قانونگذاران بپردازيم، که دقيقا اين مخالفان، از دولت آمريکا چه می خواهند؟
خب در سنا و در کنگره، دامنه بزرگی از نظرات را می شنويم. اما اکثريت غالب با آنهايی است که می گويند خواستار دستيابی به توافق و همچنين برچيده شدن کامل برنامه هسته ای ايران هستند. اينکه نه در نطنز و نه فردو هيچ غنی سازی انجام نشود، و اينکه تاسيسات آب سنگين اراک بسته شود، و همچنين نظارت و کنترل بسيار سختی بر ايران در بازه زمانی بيست يا سی سال اعمال شود.
شما جنبه های فنی برنامه هسته ای ايران را دنبال می کنيد. به نظرتان اينچنين رويکردی در اين مقطع از برنامه هسته ای ايران، و مذاکرات ، واقع بينانه است؟
به هيچ وجه. آمريکا در توافق اوليه با برنامه غنی سازی محدود ايران بر مبنای نيازهای عملی اش موافقت کرد. و اينکه اين موضوع يکی از پارامترهای اصلی يک توافق جامع خواهد بود. در نتيجه اظهاراتی که خواستار برچيده شدن کامل برنامه هسته ای ايران هستند، غيرواقع بينانه و زيان آور است. در همين حال به نظرم اين چنين اظهاراتی پيام اشتباهی به ايران ، درباره جديت آمريکا در مذاکره و همچنين فروختن يک توافق در خود آمريکا، می فرستد.
در جلسه روز سه شنبه سنا، تاکيد برخی از قانونگذاران بر مسئله اتحاد قوای مجريه و مقننه بود. آيا راهی برای دولت و کنگره وجود دارد تا خود را به عنوان يک واحد متحد، به ايران نشان دهند؟
به نظرم اين موضوعی است که دولت آمريکا بسيار برای آن تلاش می کند. از همين روست که اعضای ارشد دولت، از جمله وندی شرمن، که مذاکره کننده آمريکا در گروه پنج به علاوه يک است، به کنگره می رود و با قانونگذاران صحبت می کند. و به آنها يادآوری می کند که دولت با آنها مشورت می کند و به نگرانی های آنها توجه می کند و آنها را در جريان روند مذاکرات می گذارد.
متاسفانه به نظرم همچنان کسانی باقی می مانند که بسيار منتقد هستند، و اين ممکن است که برای روند مذاکرات مشکل آفرين باشد چرا که کنگره است که بايد در نهايت رفع تحريم ها را تصويب کند، و چنين وضعيتی برای ايران مشوق لازم برای مذاکره نيست.
شما در واشنگتن دی سی هستيد و وضعيت آنجا را زير نظر داريد. به نظرتان چه راهی می تواند اين مشکل را برطرف کند؟
به نظرم دولت بايد به مشورت و اطلاع رسانی به کنگره ادامه دهد. همچنين بايد بر اهميت نظارت و تاييد فعاليت های هسته ای ايران در يک توافق تاکيد کنند و بگويند که ما الزاما نبايد به ايران اعتماد داشته باشيم، بلکه بايد راههايی را در نظر بگيريم که مطمئن شويم ايران در حال اجرای مفاد توافق است.
فکر می کنم در عين حال بايد به کنگره يادآوری کرد که جايگزين ها دست نيافتن به توافق چه خواهد بود. دست نيافتن به توافق با ايران به نفع ما نيست و می تواند امنيت ما را تهديد کند چرا که در آن صورت ايران می تواند فعاليت های هسته ای خود را پيش ببرد و گسترش دهد. اين چيزی است که مسلما کنگره آمريکا نمی خواهد.
