یکشنبه ۲۸ مه، هفتم خرداد از سوی سازمان ملل متحد به نام «روز مبارزه با گرسنگی» نامگذاری شده است.
سازمان ملل گرسنگی را، در کنار ازدواج کودکان، تغییرات اقلیمی، عدم توانمندسازی زنان، عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم و تسهیلات بهداتشی، و عدم آموزش و بیسوادی، یکی از نشانههای خاموش فقر و نابرابری اجتماعی میخواند.
میزان قربانیان گرسنگی در یک سال، از میزان مجموع تلفات بر اثر ایدز، سل و مالاریا بیشتر است.
گرسنگی در میان کشورهای جهان
گرسنگی و سوتغذیه، که در اثر عدم رسیدن مواد غذایی لازم (پروتئینها و مواد معدنی) بوجود میآید سالانه جان میلیونها نفر را در سراس جهان میگیرد. بر اساس تخمین برنامه غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد، ۸۷۰ میلیون نفر در جهان، یا تقریبا ۱۱ درصد از ساکنان کره زمین، از گرسنگی و سو تغذیه رنج میبرند. ۷۸۰ میلیون نفر آنها، یعنی ۹۸ درصد، در کشورهای توسعه نیافته یا رو به توسعه زندگی میکنند. از این میزان بیشترین تعداد یعنی ۵۲۵.۶ میلیون نفر در آسیا، ۲۱۴ میلیون در آفریقا و ۳۷ میلیون در آمریکای لاتین و جزایر دریای کاراییب زندگی میکنند.
بر اساس آمار سازمان ملل متحد مردم کشورهای بروندی، اریتره، تیمور شرقی، سودان، چاد و یمن بیشترین میزان گرسنگی را تجربه میکنند. تخمین زده میشود بیش از هفتاد درصد مردم کشور بروندی از گرسنگی و یا سو تغذیه رنج میبرند.
بر اساس آمارهای سازمان ملل در سالهای اخیر کشورهای ارمنستان، جمهوری آذربایجان، برزیل، کوبا، گرجستان، غنا، کویت، تایلند و ونزوئلا توانستند میزان گرسنگی در میان ساکنانشان را به نحو چشمگیری کاهش دهند.
گرسنگی در میان زنان و کودکان
زنان و کودکان بزرگترین قربانیان گرسنگی در سراسر جهان اند. بر اساس آمارها، شصت درصد جمعیت گرسنه جهان را زنان تشکیل میدهند. این درحالی است که نیمی از زنان باردار در کشورهای در حال توسعه از کمبود مواد غذایی مفید رنج میبرند که این منجر به بیش از سیصد هزار مرگ در هنگام زایمان میشود.
از هر شش کودک متولد شده در کشورهای در حال توسعه، یکی با وزنی کمتر از وزن طبیعی- در اثر گرسنگی یا سوتغذیه مادر- بدنیا میآید. این در حالی است که بیش از نیمی از مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در این کشورها به طور مستقیم به سو تغذیه و کمبود مواد غذایی مرتبط است. سازمان ملل میگوید که هر ده ثانیه یک کودک از گرسنگی یا بیماری مربوط به آن میمیرد.
گرسنگی در ایران
سال گذشته علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که در ایران سی میلیون نفر از گرسنگی و یا سوتغذیه رنج میبرند. هرچند برخی از مسئولان بعدا این ارقام را تکذیب کردند و گفتند که منظور کمبود مواد غذایی بوده است.
اما در مقیاس جهانی، ایران یکی از کشورهایی است که در مبارزه با گرسنگی به خوبی عمل کرده است. در سال ۲۰۱۴ ایران یکی از کشورهایی بود که با کم کردن میزان گرسنگی در میان کودکان (از ۱۳.۸ درصد در سال ۱۹۹۷ به ۴.۱ درصد در سال ۲۰۱۴) دیپلم افتخار فائو (سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد) را از آن خود کرد.
ایران یکی از کشورهایی است که میزان بسیار زیادی مهاجر و پناهنده (به طور مشخص از دو کشور افغانستان و عراق) را در خود جای داده است. بنا بر آمار فائو، یک سوم این پناهندگان ساکن در ایران از کمبود شدید مواد غذایی رنج میبرند.
مشکل کمبود مواد خوراکی نیست
میزان مواد غذایی تولید شده در جهان در یک سال برای سر کردن شکم ده میلیارد نفر کافی است. این در حالیاست که جمعیت جهان، کمتر از هشت میلیارد است. مشکل اصلی، عدم مدیریت صحیح و هدر رفتن غذا در بسیاری از کشورهای جهان است.
زنان در کشورهای آفریقایی و جنوب آسیا- که بیشترین میزان گرسنگی را تجربه میکنند- نیروی اصلی کشاورزی هم هستند. اما در این جوامع مردسالار، آنها قادر به تصمیمگیری نیستند. آنها نمیتوانند انتخاب کنند که چه محصولی تولید شود. جان کنراد، معاون اجرایی پروژه رفع گرسنگی، که یک سازمان غیر دولتی بینالمللی است که در جهت رفع گرسنگی در جهان تلاش میکند- میگوید: بیشتر گرسنههای جهان کسانی هستند که خودشان کشاورزی میکنند و بیشتر کشاورزان در جهان زنان هستند. اگر شما در جهت توانمندسازی این زنان بکوشید، آن وقت آنها خودشان تصمیم میگیرند و تصمیمی میگیرند که بر زندگی خانواده خودشان اثر مستقیم میگذارد. آنها هستند که بچهها را تغذیه میکنند. بنابراین آنها غذا و بهداشت و تحصیلات بچهها را در الویت قرار میدهند.