نابوکو (تصویر بالا) و خط لوله جنوب
گاردین با اشاره به امضا قرار داد ترانزیت بین کشوری در روزهای اخیر بین دولت‌های ترکیه ، بلغارستان ، رومانی ، مجارستان و اتریش می‌نویسد که پروژه احداث خط لوله نابوکو که اتحادیه اروپا مدت ها در انتظار آن بود به شکل چشمگیری تقویت شده است. همزمان پروژه رقیب که توسط روسیه احداث خواهد شد هم اکنون از موافقت ایتالیا، صربستان، بلغارستان و یونان که در مسیر احداث آن خواهند بود، برخوردار است.
گاردین می‌افزاید به این ترتیب به مرور وضعیت منطقه بالکان به سرنوشت این دو خط لوله گره خواهد خورد. آینده این دو پروژه مهم علاوه بر تاثیر دراز مدت بر امنیت انرژی برای اروپا تعادل استراتژیک در منطقه بالکان را متحول خواهد ساخت و برنامه توسعه مرزهای اتحادیه اروپا و عضویت کشورهای جدید را پيچيده تر خواهد داد.
هدف خط لوله انتقال گاز نابوکو که احداث آن حدود نه میلیارد یورو هزینه خواهد داشت و قرار است تا سال ۲۰۱۵ تکمیل شود، کاهش وابستگی اروپا به انرژی روسیه از طریق انتقال گاز خاورمیانه و آسیای مرکزی از مسیر ترکیه و بالکان به اروپای غربی است. تا این مرحله تحت تاثیر اختلاف ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر شرایط ترانزیت و اختلافات ترکیه و آذربایجان که قرار است یکی از تامین کنندگان مهم گاز مورد نیاز این پروژه باشد احداث خط لوله نابوکو با تاخیر و مشکلاتی روبه‌رو بوده است.
به نوشته گاردین با وجودیکه شرط ترکیه برای دریافت ۱۵ درصد از گاز انتقالی با بهای تخفیفی در شروط قرار داد گنجانده نشده ولی به احتمال زیاد در صورت مخالفت اتحادیه اروپا با عضویت ترکیه در این اتحادیه این موضوع در آینده مشکل آفرین خواهد شد . بعید به نظر می‌رسد که حتی با وجود افزایش نقش ترکیه در تامین امنیت انرژی برای اتحادیه اروپا اين نکته باعث شود که کشورهایی مثل فرانسه و یا قبرس از مخالفت خود با عضویت ترکیه در این نهاد دست بردارند.
روزنامه گاردین می‌نویسد در مورد نحوه تامین هزینه خط لوله نابوکو و همینطور تضمین منابع گاز لازم در دراز مدت هنوز سئوالاتی وجود دارد. به عنوان مثال در پایان ماه ژوئن دولت آذربایجان با امضا قرار دادی بخشی از گاز خود را از سال ۲۰۱۰ به روسیه خواهد فروخت. همزمان ترکمنستان اخیرا قرار دادی را برای فروش ۳۰ ساله گاز به چین نهایی کرد. این قرارداد روسیه و اروپا را که در جستجو منابع جدید گاز هستند با مشکل جدی روبه‌رو خواهد کرد. در چنین شرایطی کشورهایی مثل ایران وعراق که هر یک صاحب ذخایر بزرگ گاز هستند با وجود تمام شرایط امنیتی نامطلوب اهداف مهمی‌برای تامین گاز خط لوله نابوکو خواهند بود.
گاردین آورده است که در مقابل، روسیه در تامین بودجه و تضمین منابع برای خط انتقال گاز جنوب با موانع کمتری روبه‌رو است. این کشور در ماه مه امسال برای احداث این خط لوله با شرکت‌های ملی گاز ایتالیا، صربستان، بلغارستان و یونان قراردادی را منعقد کرد. یکی از موارد این قرارداد توافق بین شرکت روسی گازپروم و شرکت ایتالیایی « انی» برای افزایش ظرفیت آن به دو برابر میزان اولیه بود.
شامل کردن صربستان در مسیر خط لوله و احداث یک مخزن بزرگ در خاک این کشور صربستان را به بازیگری مهم در چرخه انتقال انرژی بدل خواهد کرد. همزمان انعقاد قراردادی بین شرکت گاز دولتی صربستان و شرکت گاز منطقه تحت کنترل صربها در بوسنی و هرزه گوین به صربستان کمک خواهد کرد که کنترل بیشتری بر توزیع منابع گاز به درون جمهوری بوسنی اعمال کند. در زمستان گذشته تحت تاثیر قطع جریان گاز به خاطر مجادلات روسیه و اوکراین، بوسنی و هرزه گوین در موقعیت بسیار دشواری قرار گرفته بود.
گاردین می‌نویسد با وجودیکه محافل سیاسی و اقتصادی اروپا با علاقه در انتظار به ثمر رسیدن پروژه نابوکو هستند این خط لوله به خاطر کاستی‌هایش در تامین منابع گاز قابل اتکا در دراز مدت ممکن است نتواند به اهداف تعیین شده خود دست یابد. در حقیقت پروژه نابوکو با ارتقا موقعیت ترکیه به بازیگری مهم در امنیت انرژی اروپا این نکته را به عامل مهمی در چانه زنی‌های آن کشور برای عضویت در این نهاد بدل خواهد کرد و به این ترتیب روند گسترش مرزهای این اتحادیه پیچیدگی و معضلات بیشتری خواهد داشت.
این در حالی است که پروژه روسیه که صربستان را به یک بازیگر مهم منطقه ای در انتقال انرژی بدل خواهد کرد برای موفقیت با مشکلات کمتری روبه‌رو است. تحت تاثیر اين شرایط انرژی به عامل مهم تری در تعادل قوای نسبی و گسترش حوزه نفوذ در منطقه بالکان بدل خواهد شد.
