در آستانه دیدار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، نگرانی تل آویو از دستیابی ایران به سلاح هستهای تا حد بسیار زیادی معادلات منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. با روی کار آمدن باراک اوباما از یک سو و مطرح شدن سیاست تعامل با تهران و از سوی دیگر قدرت گرفتن بنیامین نتانیاهو در اسرائیل، تل آویو نگرانهای خود را مجددا با برخی تهدیدهای نظامی همراه کرده است.
در هفتههای اخیر گزارشهای مختلف و گفتههای برخی مقامهای اسرائیلی در رسانههای جهانی بازتاب پیدا کردهاند؛ گفتهها و گزارشهایی که در آنها احتمال برخورد نظامی مطرح شده است.
هرچند کسانی مانند شیمون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل، از راهحل دیپلوماتیک برای مسئله ایران نام برده است.
اما نگرانیهای اخیر از برخورد نظامی به مقامهای آمریکایی نیز سرایت کرده است. مقامهای مختلفی در دولت آمریکا در مورد دست زدن به اقدام نظامی به اسرائیل هشدار دادهاند.
در اوج شدتگیری این نگرانیها، رسانههای اسرائیلی نوشتند باراک اوباما با فرستادن لئون پانتا، رئیس سازمان سیا به بیت المقدس، از نخست وزیر اسرائیل خواسته است تا تل آویو با حمله نظامی علیه ایران باعث غافلگیری واشنگتن نشود.
یوسی مکلبرگ ، تحلیلگر مسائل اسرائیل و فلسطینیان در اتاق فکر چتم هاوس در بریتانیا، معتقد است (چنانچه آمریکا نمایندهای را به اسرائیل فرستاده باشد) نگرانی واشنگتن بی دلیل نیست.
یوسی مکلبرگ به رادیو فردا میگوید : «آمریکا فکر میکند که اسرائیل ممکن است شکیبایی خودش را از دست بدهد و به تنهایی دست به حمله نظامی علیه ایران بزند که در نوع خود کار بسیار مشکلی است . شاید اسرائیل با علم به این که رسیدن به توان هسته ای قابل بازگشت نیست به این نتیجه برسد که قبل از این که دیر بشود دست بکاری بزند و این دقیقا همان چیزی است که اوباما سعی میکند از وقوعش جلوگیری کند.»
اما حسن هاشمیان ، تحلیلگر مسائل ایران و اعراب معتقد است که احتمال وقوع حمله نظامی از سوی اسرائیل بعید به نظر میرسد.
این تحلیلگر به رادیو فردا میگوید: «آن گرایشهایی که در اسرائیل [بر سر قدرت] هست، به طرف این قضیه میرود . تلاشی که اسرائیل در خاورمیانه و در ارتباط با کشورهایی مثل مصر انجام میدهد میل به وحدتی است که میخواهد بر ضد ایران انجام دهد.
اسرائیل تمایل دارد به این سمت و سو گرایش پیدا کند . اوباما نیز مایل است که جنگی صورت نگیرد و اگر هم قرار باشد حمله نظامی در کار باشد بعد از این باشد که تمام روشهای دیگر به کار گرفته شده است . من معتقدم که اسرائیل در حال حاضر این کار را نخواهد کرد.»
در حالی که تهران همچنان فعالیتهای هستهای خود را ادامه میدهد، واشنگتن ، تل آویو و متحدان غربی آنان، میگویند این فعالیتها ممکن است تلاشی در جهت دستیابی تهران به سلاح هستهای باشد.
تهران این اتهام را رد میکند. در همین حال باراک اوباما در اقدامی مغایر با سیاستهای پیشین کاخ سفید، خواستار تعامل با ایران شده است.
برپایه گزارشها، تل آویو نیز مخالف این اقدام نیست اما مقامهای اسرائیلی میگویند که هر گونه مذاکره با تهران بایستی در قالب زمانی مشخصی انجام شود.
سولی شاهور، رییس مرکز مطالعات ایران و خلیج فارس در تل آویو از دلایل تاکید اسرائیل بر این قالب زمانی مشخص میگوید.
سولی شاهور به رادیو فردا میگوید: «منظور اسرائیل از این موضوع این است که در یک مدت کوتاهی که باقی مانده تا ایران به سلاح هستهای برسد و بتواند بمب اتمی یا تکنولوژی هستهای داشته باشد مذاکرات ایران و آمریکا به نتیجه مثبتی از نظر اسرائیل برسد. و اگر این مذاکرات نتیجه مثبتی در پی نداشت باید یک فاصله زمانی باقی بماند که اسرائیل بتواند احتمال اقدام به حمله نظامی را قبل از به قدرت هستهای رسیدن جمهوری اسلامی داشته باشد.»
برپایه گزارشی، کاخ سفید میگوید اقدام واشنگتن برای تعامل با ایران با محدویت زمانی همراه خواهد بود . در نظر شماری از تحلیلگران، به هر حال خواست ایالت متحده در تعامل با ایران ، نگرانی مقامهای اسرائیلی را افزایش داده است.
در همین حال هیلاری کلینتون ، وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که اگر اسرائیل خواستار ایجاد ائتلافی بویژه با کشورهای عربی در برابر ایران است نمیتواند بحث فلسطینیها و مذاکرات صلح را نادیده بگیرد.
آویگدور لیبرمن ، همتای اسرائیلی هیلاری کلینتون در اظهار نظری گفته است « این اسرائیل و حتی فلسطین نیست که سد راه صلحاند. بلکه ایرانیها هستند.» سخنانی که حسن هاشمیان در تهران آن را رد میکند.
حسن هاشمیان میگوید: «چیزی که لیبرمن میگوید زیاد با واقعیت ارتباط ندارد. چون ما دیدیم که در بخش حماس در فلسطین ، آقای خالد مشعل در مصاحبه با نیویورک تایمز اعلام کرد که موشک پرانی علیه اسرائیل را متوقف میکند و آن صلح مرزی ۱۹۶۷ را میپذیرد. و الان هم میبینیم اقداماتی در این زمینه حماسیها دارند انجام میدهند. بنابر این آنچه لیبرمن در این مورد میگوید هیچ مصداقی بر روی زمین ندارد و به گمان من اگر گفتوگوی ایران و آمریکا هم آغاز شود کمکی به صلح خاورمیانه خواهد شد و من معتقدم ایران سد راه این مسئله نخواهد شد.»
مقامهای ایرانی همواره حمایت خود را از فلسطین اعلام کردهاند. تهران همچنین روابط بسیار تنگاتنگی با دمشق و گروههای حماس در سرزمینهای فلسطینی و حزب الله لبنان دارد.
در همین حال بر پایه گزارشها ، برخی کشورهای عربی منطقه از جمله مصر و عربستان سعودی درباره نفوذ ایران در منطقه ابراز نگرانی کردهاند. اعراب نگرانی دیگری نیز دارند؛ متحدان عرب آمریکا میخواهند از این بابت اطمینان حاصل کنند که منافع آنان در جریان تازه رویکرد اوباما برای انجام گفتوگوی مستقیم با تهران به خطر نخواهد افتاد.
در هفتههای اخیر گزارشهای مختلف و گفتههای برخی مقامهای اسرائیلی در رسانههای جهانی بازتاب پیدا کردهاند؛ گفتهها و گزارشهایی که در آنها احتمال برخورد نظامی مطرح شده است.
هرچند کسانی مانند شیمون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل، از راهحل دیپلوماتیک برای مسئله ایران نام برده است.
اما نگرانیهای اخیر از برخورد نظامی به مقامهای آمریکایی نیز سرایت کرده است. مقامهای مختلفی در دولت آمریکا در مورد دست زدن به اقدام نظامی به اسرائیل هشدار دادهاند.
در اوج شدتگیری این نگرانیها، رسانههای اسرائیلی نوشتند باراک اوباما با فرستادن لئون پانتا، رئیس سازمان سیا به بیت المقدس، از نخست وزیر اسرائیل خواسته است تا تل آویو با حمله نظامی علیه ایران باعث غافلگیری واشنگتن نشود.
یوسی مکلبرگ ، تحلیلگر مسائل اسرائیل و فلسطینیان در اتاق فکر چتم هاوس در بریتانیا، معتقد است (چنانچه آمریکا نمایندهای را به اسرائیل فرستاده باشد) نگرانی واشنگتن بی دلیل نیست.
یوسی مکلبرگ به رادیو فردا میگوید : «آمریکا فکر میکند که اسرائیل ممکن است شکیبایی خودش را از دست بدهد و به تنهایی دست به حمله نظامی علیه ایران بزند که در نوع خود کار بسیار مشکلی است . شاید اسرائیل با علم به این که رسیدن به توان هسته ای قابل بازگشت نیست به این نتیجه برسد که قبل از این که دیر بشود دست بکاری بزند و این دقیقا همان چیزی است که اوباما سعی میکند از وقوعش جلوگیری کند.»
اما حسن هاشمیان ، تحلیلگر مسائل ایران و اعراب معتقد است که احتمال وقوع حمله نظامی از سوی اسرائیل بعید به نظر میرسد.
این تحلیلگر به رادیو فردا میگوید: «آن گرایشهایی که در اسرائیل [بر سر قدرت] هست، به طرف این قضیه میرود . تلاشی که اسرائیل در خاورمیانه و در ارتباط با کشورهایی مثل مصر انجام میدهد میل به وحدتی است که میخواهد بر ضد ایران انجام دهد.
اسرائیل تمایل دارد به این سمت و سو گرایش پیدا کند . اوباما نیز مایل است که جنگی صورت نگیرد و اگر هم قرار باشد حمله نظامی در کار باشد بعد از این باشد که تمام روشهای دیگر به کار گرفته شده است . من معتقدم که اسرائیل در حال حاضر این کار را نخواهد کرد.»
در حالی که تهران همچنان فعالیتهای هستهای خود را ادامه میدهد، واشنگتن ، تل آویو و متحدان غربی آنان، میگویند این فعالیتها ممکن است تلاشی در جهت دستیابی تهران به سلاح هستهای باشد.
تهران این اتهام را رد میکند. در همین حال باراک اوباما در اقدامی مغایر با سیاستهای پیشین کاخ سفید، خواستار تعامل با ایران شده است.
برپایه گزارشها، تل آویو نیز مخالف این اقدام نیست اما مقامهای اسرائیلی میگویند که هر گونه مذاکره با تهران بایستی در قالب زمانی مشخصی انجام شود.
سولی شاهور، رییس مرکز مطالعات ایران و خلیج فارس در تل آویو از دلایل تاکید اسرائیل بر این قالب زمانی مشخص میگوید.
سولی شاهور به رادیو فردا میگوید: «منظور اسرائیل از این موضوع این است که در یک مدت کوتاهی که باقی مانده تا ایران به سلاح هستهای برسد و بتواند بمب اتمی یا تکنولوژی هستهای داشته باشد مذاکرات ایران و آمریکا به نتیجه مثبتی از نظر اسرائیل برسد. و اگر این مذاکرات نتیجه مثبتی در پی نداشت باید یک فاصله زمانی باقی بماند که اسرائیل بتواند احتمال اقدام به حمله نظامی را قبل از به قدرت هستهای رسیدن جمهوری اسلامی داشته باشد.»
برپایه گزارشی، کاخ سفید میگوید اقدام واشنگتن برای تعامل با ایران با محدویت زمانی همراه خواهد بود . در نظر شماری از تحلیلگران، به هر حال خواست ایالت متحده در تعامل با ایران ، نگرانی مقامهای اسرائیلی را افزایش داده است.
در همین حال هیلاری کلینتون ، وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که اگر اسرائیل خواستار ایجاد ائتلافی بویژه با کشورهای عربی در برابر ایران است نمیتواند بحث فلسطینیها و مذاکرات صلح را نادیده بگیرد.
آویگدور لیبرمن ، همتای اسرائیلی هیلاری کلینتون در اظهار نظری گفته است « این اسرائیل و حتی فلسطین نیست که سد راه صلحاند. بلکه ایرانیها هستند.» سخنانی که حسن هاشمیان در تهران آن را رد میکند.
حسن هاشمیان میگوید: «چیزی که لیبرمن میگوید زیاد با واقعیت ارتباط ندارد. چون ما دیدیم که در بخش حماس در فلسطین ، آقای خالد مشعل در مصاحبه با نیویورک تایمز اعلام کرد که موشک پرانی علیه اسرائیل را متوقف میکند و آن صلح مرزی ۱۹۶۷ را میپذیرد. و الان هم میبینیم اقداماتی در این زمینه حماسیها دارند انجام میدهند. بنابر این آنچه لیبرمن در این مورد میگوید هیچ مصداقی بر روی زمین ندارد و به گمان من اگر گفتوگوی ایران و آمریکا هم آغاز شود کمکی به صلح خاورمیانه خواهد شد و من معتقدم ایران سد راه این مسئله نخواهد شد.»
مقامهای ایرانی همواره حمایت خود را از فلسطین اعلام کردهاند. تهران همچنین روابط بسیار تنگاتنگی با دمشق و گروههای حماس در سرزمینهای فلسطینی و حزب الله لبنان دارد.
در همین حال بر پایه گزارشها ، برخی کشورهای عربی منطقه از جمله مصر و عربستان سعودی درباره نفوذ ایران در منطقه ابراز نگرانی کردهاند. اعراب نگرانی دیگری نیز دارند؛ متحدان عرب آمریکا میخواهند از این بابت اطمینان حاصل کنند که منافع آنان در جریان تازه رویکرد اوباما برای انجام گفتوگوی مستقیم با تهران به خطر نخواهد افتاد.