مدتی پیش اعلام شد که بنیادی خیریه به نام «مجیک آو پرشیا» (جادوی پارس) که مرکز آن در شهر لندن قرار دارد و تعدادی از ایرانیان مقیم این شهر آن را اداره می‌کنند، یک جایزه بین‌المللی برای هنرمعاصر ایران و هنرمندان نوپدید ایرانی ابداع کرده است.
هدف اعلام شده این موسسه از یک سو شناساندن ایران و تمدن ایران زمین به مردم دنیا و از سوی دیگر فعالیتهای خیریه به نفع جوانان مستعد و هنرمند ایرانی است؛ از جمله اعطای بورس تحصیلی به اینگونه جوان‌ها.
چندی پیش خبر برگزاری یک حراج بزرگ از آثار اهدایی هنرمندان ایرانی، برای امور خیریه این بنیاد در دبی و همزمان با آن اسامی برگزیده شدگان مرحله نخست این جایزه منتشر شد.
فرهاد احرارنیا، وحید چمانی، باربد گلشیری، سهند حسامیان، عباس کوثری، محمد بخشی موخر و نیوشا توکلیان، هفت نفر از هنرمندان هنرهای تجسمی بودند که در دور نخست این رقابت در دبی معرفی شدند و قرار است که آثار این هنرمندان در یک گالری معتبر لندن نیز به نمایش گذاشته شود و به یک هنرمند برگزیده از میان این هفت نفر، جوایزی نیز اهدا شود.
علیرضا سمیع آذر -که سال‌ها معاونت «مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد» در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، و نیز سرپرستی «موزه هنرهای معاصر تهران» را به طور همزمان بر عهده داشته است- در کنار سوارت کامر، کامران دیبا، عباس کیارستمی، شیرین نشاط ، پرویز تناولی و همچنین چند داور غیر ایرانی دیگر ، این آثار را داوری کرده است.
با دکتر سمیع آذر، که اخیرا جلد نخست کتاب سه جلدی «تاریخ هنر معاصر جهان» از وی منتشر شده است همراه می‌شویم تا نظراتش را در خصوص اعطا جایزه «برترین هنرمند جوان ایرانی» بشنویم.
آقای سمیع آذر این کار چطور شروع شد؟
علیرضا سمیع آذر: این کار نتیجه تلاش ارزشمند بنیاد «مجیک آو پرشیا» پرشیا بود که یک موسسه فرهنگی – پژوهشی است و از اهل فرهنگ و هنر و تحقیق در این زمینه حمایت می‌کند. این موسسه تصمیم گرفت جایزه ادبی برترین هنرمند جوان ایرانی را ابداع و اهدا کند . برای این کار در گام نخست، تعدادی نامزد از هنرمندان ساکن در ایران و خارج ا زایران را انتخاب کرد که این افراد بنا به تعریف «مجیک آو پرشیا» از جوانان فعال در حوزه هنرهای تجسمی شناخت داشتند و از بین گالری دارها، هنرمندان و ارباب هنر ، هر کدام دو یا سه نفر را بعنوان هنرمند شایسته خودشان معرفی کردند.
علیرضا سمیع آذر: بدون شک کسانی که برگزیده این جایزه هستند مورد تشویق و توجه قرار می‌گیرند. و شاید این مسئله در کارنامه هنریشان بعنوان یک نقطه روشن ودرخشان ثبت شود. این فرصت می‌تواند یک سکوی جهش برای هنرمندان برگزیده باشد.
پس از معرفی جوانان برگزیده ، قریب به صد نفر کاندیدا به «مجیک آو پرشیا» معرفی شدند. با آنها تماس گرفته شد و از آنان درخواست که تصویر آثارشان را به سایت «مجیک آو پرشیا» ارسال کنند. در گام نخست، هیئت داوران بر اساس تصاویر ارسالی، حدود ۳۰ هنرمند را انتخاب کرد.
آیا این هنرمندان از رشته های مختلف هنری برگزیده شدند یا اینکه فقط در حوزه نقاشی و عکس فعالیت می‌کردند؟
این هنرمندان همه در حوزه هنرهای تجسمی قرار داشتند اما از رسانه های مختلفی استفاده می‌کردند. طبیعتا تعداد بیشتری از آنان نقاش و عکاس بودند ولی برخی آثار نیز در زمینه مجسمه‌سازی ، ویدیو آرت و حتی چیدمان بود.
از میان افراد شرکت کننده، ۳۰ نفر در مرحله نخست انتخاب شدند و آثار آنان در دبی به نمایش درآمد و مرحله نخست قضاوت توسط هیئت داوران انجام شد.
چرا دبی برای این کار انتخاب شد؟
اول اینکه بنیاد «مجیک آو پرشیا» در دبی امکانات و تسهیلاتی در اختیار داشت. پس از آن نیز عده‌ای از هنرمندان از خارج از ایران و از کشورهای مختلف اروپایی و حتی از امریکا در این رقابت شرکت کردند و به نظر آنان رسید که از نظر تدارکات، مرکزیت دبی برای حمل این آثار سهل الوصول‌تر باشد. شاید هم دسترسی برخی از داوران به دبی ، آسان‌تر بود. به نظرم انگیزه انتخاب دبی، سهولت دسترسی بود.
گویا نهایتا یک برنامه هم در دبی و در واقع یک حراج برای این آثار برگزار شد و ظاهرا موفقیت هم در پی داشت. بله ، البته این حراج، جدا از برنامه اصلی بود. «مجیک آو پرشیا» برای آثار هنرمندان ایرانی حراج برپا کرد تا عواید حاصل از فروش این آثار را برای برنامه‌های فرهنگی و هنری خودش مورد استفاده قرار دهد. که یکی از این برنامه‌ها هم تامین همین جایزه هنرمند معاصر ایران بود.
شما به عنوان یکی از داوران ، چه معیاری برای انتخاب آثار برگزیده داشتید؟
در جهان پست مدرن نمی‌شود یک معیار قطعی برای ارزیابی یک اثر هنری یا حتی مجموعه فعالیتهای یک هنرمند معین کرد. نمی‌توانیم یک عکس یا مجسمه یا ویدیو آرت را با یک معیار مشخص و تعریف شده با همدیگر مقایسه کنیم. و پس از ارزشیابی ، بهترین آن را مورد تقدیر قرار دهیم.
در نتیجه ما بجای این به روی یک اثر هنری تاکید کنیم، مجموعه آثار یک هنرمند را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم تا ببینیم که آیا این هنرمند در زمینه دریافتهای نوین هنر، خلاقیت های جدید و درک تازه از هنر معاصر و همچنین سهم عمیقی از هویت ایرانی تا چه میزان موفق بوده است؟ این یک تشخیص کلی بود که من شخصا بر آن تاکید داشتم و بر اساس آن تصمیم گرفتم.
مراسم افتتاحیه نمایشگاه و حراجی «جادوی پارس»
آیا شما در انتخابتان این را در نظر داشتید که اسم برگزیده ، الزاما از اسامی تکرار شده نباشد؟ و از بین افراد نوظهور، این آثار را انتخاب کنید؟
طبیعتا خیلی از این اسامی را از قبل می‌شناختم. اگر چه من سعی نکردم که حتما یک اسم غریب را انتخاب کنم اما تلاشم بر این بود که آن شخص برگزیده بر اساس معیار و تعریفی که «مجیک آو پرشیا» ارائه داده بود ، شخصی در حال ظهور باشد. نه یک چهره تثبیت شده و یا چهره ایی که در داخل یا خارج از ایران نمایشگاهها و فرصتهای بسیاری داشته است و خودش را رسما در یک حد قابل قبول تثبیت کرده باشد. بلکه چهره های در حال ظهوری که می‌توانند چشم انداز خوبی را در آینده فعالیتهای هنریشان ترسیم کنند مورد نظر من بودند. ولی به هر حال هفت نفری که انتخاب شدند اکثرشان کسانی بودند که برای شخص من چهره های شناخته شده‌ای بودند. ولی ممکن بود که برای داوران غیر ایرانی و یا دوران ایرانی مقیم خارج از کشور، چهره‌های تازه و کاملا جدیدی باشند.
فکر مى‌کنید از نظر شما ، بعنوان یک کارشناس هنر ، آیا می‌شود گفت هنرمندانی که در این برنامه شرکت می‌کنند و آثارشان پذیرفته می‌شود می‌توانند از عرصه های داخلی به عرصه های بیرونی و در خارج از ایران ، جهشی داشته باشند؟ و بعد از این رقابت ، در سطح وسیعتری مورد توجه قرار گیرند؟
بدون شک کسانی که برگزیده این جایزه هستند مورد تشویق و توجه قرار می‌گیرند. و شاید این مسئله در کارنامه هنریشان بعنوان یک نقطه روشن ودرخشان ثبت شود. این فرصت می‌تواند یک سکوی جهش برای هنرمندان برگزیده باشد.
هدف اعلام شده این موسسه از یک سو شناساندن ایران و تمدن ایران زمین به مردم دنیا و از سوی دیگر فعالیتهای خیریه به نفع جوانان مستعد و هنرمند ایرانی است؛ از جمله اعطای بورس تحصیلی به اینگونه جوان‌ها.
چندی پیش خبر برگزاری یک حراج بزرگ از آثار اهدایی هنرمندان ایرانی، برای امور خیریه این بنیاد در دبی و همزمان با آن اسامی برگزیده شدگان مرحله نخست این جایزه منتشر شد.
فرهاد احرارنیا، وحید چمانی، باربد گلشیری، سهند حسامیان، عباس کوثری، محمد بخشی موخر و نیوشا توکلیان، هفت نفر از هنرمندان هنرهای تجسمی بودند که در دور نخست این رقابت در دبی معرفی شدند و قرار است که آثار این هنرمندان در یک گالری معتبر لندن نیز به نمایش گذاشته شود و به یک هنرمند برگزیده از میان این هفت نفر، جوایزی نیز اهدا شود.
ببینید:
با دکتر سمیع آذر، که اخیرا جلد نخست کتاب سه جلدی «تاریخ هنر معاصر جهان» از وی منتشر شده است همراه می‌شویم تا نظراتش را در خصوص اعطا جایزه «برترین هنرمند جوان ایرانی» بشنویم.
آقای سمیع آذر این کار چطور شروع شد؟
علیرضا سمیع آذر: این کار نتیجه تلاش ارزشمند بنیاد «مجیک آو پرشیا» پرشیا بود که یک موسسه فرهنگی – پژوهشی است و از اهل فرهنگ و هنر و تحقیق در این زمینه حمایت می‌کند. این موسسه تصمیم گرفت جایزه ادبی برترین هنرمند جوان ایرانی را ابداع و اهدا کند . برای این کار در گام نخست، تعدادی نامزد از هنرمندان ساکن در ایران و خارج ا زایران را انتخاب کرد که این افراد بنا به تعریف «مجیک آو پرشیا» از جوانان فعال در حوزه هنرهای تجسمی شناخت داشتند و از بین گالری دارها، هنرمندان و ارباب هنر ، هر کدام دو یا سه نفر را بعنوان هنرمند شایسته خودشان معرفی کردند.
آیا این هنرمندان از رشته های مختلف هنری برگزیده شدند یا اینکه فقط در حوزه نقاشی و عکس فعالیت می‌کردند؟
این هنرمندان همه در حوزه هنرهای تجسمی قرار داشتند اما از رسانه های مختلفی استفاده می‌کردند. طبیعتا تعداد بیشتری از آنان نقاش و عکاس بودند ولی برخی آثار نیز در زمینه مجسمه‌سازی ، ویدیو آرت و حتی چیدمان بود.
از میان افراد شرکت کننده، ۳۰ نفر در مرحله نخست انتخاب شدند و آثار آنان در دبی به نمایش درآمد و مرحله نخست قضاوت توسط هیئت داوران انجام شد.
چرا دبی برای این کار انتخاب شد؟
اول اینکه بنیاد «مجیک آو پرشیا» در دبی امکانات و تسهیلاتی در اختیار داشت. پس از آن نیز عده‌ای از هنرمندان از خارج از ایران و از کشورهای مختلف اروپایی و حتی از امریکا در این رقابت شرکت کردند و به نظر آنان رسید که از نظر تدارکات، مرکزیت دبی برای حمل این آثار سهل الوصول‌تر باشد. شاید هم دسترسی برخی از داوران به دبی ، آسان‌تر بود. به نظرم انگیزه انتخاب دبی، سهولت دسترسی بود.
گویا نهایتا یک برنامه هم در دبی و در واقع یک حراج برای این آثار برگزار شد و ظاهرا موفقیت هم در پی داشت. بله ، البته این حراج، جدا از برنامه اصلی بود. «مجیک آو پرشیا» برای آثار هنرمندان ایرانی حراج برپا کرد تا عواید حاصل از فروش این آثار را برای برنامه‌های فرهنگی و هنری خودش مورد استفاده قرار دهد. که یکی از این برنامه‌ها هم تامین همین جایزه هنرمند معاصر ایران بود.
شما به عنوان یکی از داوران ، چه معیاری برای انتخاب آثار برگزیده داشتید؟
در جهان پست مدرن نمی‌شود یک معیار قطعی برای ارزیابی یک اثر هنری یا حتی مجموعه فعالیتهای یک هنرمند معین کرد. نمی‌توانیم یک عکس یا مجسمه یا ویدیو آرت را با یک معیار مشخص و تعریف شده با همدیگر مقایسه کنیم. و پس از ارزشیابی ، بهترین آن را مورد تقدیر قرار دهیم.
در نتیجه ما بجای این به روی یک اثر هنری تاکید کنیم، مجموعه آثار یک هنرمند را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم تا ببینیم که آیا این هنرمند در زمینه دریافتهای نوین هنر، خلاقیت های جدید و درک تازه از هنر معاصر و همچنین سهم عمیقی از هویت ایرانی تا چه میزان موفق بوده است؟ این یک تشخیص کلی بود که من شخصا بر آن تاکید داشتم و بر اساس آن تصمیم گرفتم.
آیا شما در انتخابتان این را در نظر داشتید که اسم برگزیده ، الزاما از اسامی تکرار شده نباشد؟ و از بین افراد نوظهور، این آثار را انتخاب کنید؟
طبیعتا خیلی از این اسامی را از قبل می‌شناختم. اگر چه من سعی نکردم که حتما یک اسم غریب را انتخاب کنم اما تلاشم بر این بود که آن شخص برگزیده بر اساس معیار و تعریفی که «مجیک آو پرشیا» ارائه داده بود ، شخصی در حال ظهور باشد. نه یک چهره تثبیت شده و یا چهره ایی که در داخل یا خارج از ایران نمایشگاهها و فرصتهای بسیاری داشته است و خودش را رسما در یک حد قابل قبول تثبیت کرده باشد. بلکه چهره های در حال ظهوری که می‌توانند چشم انداز خوبی را در آینده فعالیتهای هنریشان ترسیم کنند مورد نظر من بودند. ولی به هر حال هفت نفری که انتخاب شدند اکثرشان کسانی بودند که برای شخص من چهره های شناخته شده‌ای بودند. ولی ممکن بود که برای داوران غیر ایرانی و یا دوران ایرانی مقیم خارج از کشور، چهره‌های تازه و کاملا جدیدی باشند.
فکر مى‌کنید از نظر شما ، بعنوان یک کارشناس هنر ، آیا می‌شود گفت هنرمندانی که در این برنامه شرکت می‌کنند و آثارشان پذیرفته می‌شود می‌توانند از عرصه های داخلی به عرصه های بیرونی و در خارج از ایران ، جهشی داشته باشند؟ و بعد از این رقابت ، در سطح وسیعتری مورد توجه قرار گیرند؟
بدون شک کسانی که برگزیده این جایزه هستند مورد تشویق و توجه قرار می‌گیرند. و شاید این مسئله در کارنامه هنریشان بعنوان یک نقطه روشن ودرخشان ثبت شود. این فرصت می‌تواند یک سکوی جهش برای هنرمندان برگزیده باشد.
