هفته گذشته خبرگزاری نیمه دولتی فارس، که به اطلاعات سپاه پاسداران نزدیک است، بخشی از یک بولتن اطلاعاتی را منتشر کرد که در آن کانون نویسندگان ایران و برخی روشنفکران، شاعران و نویسندگان ایرانی، به دلیل حمایت از جنبش اعتراضی مردم، به اتهاماتی سنگین و نادرست متهم شده اند.
در این گزارش اطلاعاتی به چند مجموعه شعر و چند داستان و از جمله به مجموعه شعر «۲۲ مرثیه در تیرماه»، اثر شمس لنگرودی، به عنوان مدرک جرم استناد شده است.
انتشار گزارش های خبری بر اساس بولتن های محرمانه اطلاعاتی از این دست جز مقدمه چینی و فضا سازی برای حمله مجدد به کانون نویسندگان، تشدید سانسور کتاب و سرکوب فرهنگ و بازداشت روشنفکران ایرانی نیست و این بار نیز بافت و پرداخت این گزارش بر این اهداف تاکید می کنند.
شمس لنگرودی مجموعه شعر«۲۲ مرثیه در تیرماه» را در اینترنت منتشر کرده است.در موقعیتی که سانسور کتاب انتشار هر اثر با ارزشی را به تقریب ناممکن کرده است، امکان گذر آثاری هم نفس و همراه با جنبش اعتراضی مردم از سد سانسور منتفی است.
شمس لنگرودی با انتشار اینترنتی مجموعه شعر«۲۲ مرثیه در تیرماه»، که نخستین شعر آن به یاد نداآقاسلطان خلق شده و دیگر شعرهای آن نیز فضای جنبش اعتراضی اخیر ایران را تصویر می کنند، تیغ سرکوب را به جان خریده و شجاعانه سد سانسور را شکسته است.
حضور گسترده فعالان جنبش سبز در اینترنت، زمینه مناسبی فراهم آورده است تا مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه مخاطبان اصلی خود را یافته و با آنان و با دوستداران شعر شمس لنگرودی ارتباطی خلاق برقرار کرده است.
جنبش مظلوم در ساحت شعر
احمد شاملو از سال ۱۳۴۹ به بعد در شعرهای حماسی که در مجموعه «ابراهیم در آتش» منتشر شدند، بعد حماسی رخدادهای جنبش مبارزه مسلحانه آن روزگار را درونی و درخشان ترین اثر حماسی زبان فارسی را پس از شاهنامه فردوسی را خلق کرد.
شمس لنگرودی در شعرهای کوتاه مجموعه «۲۲ مرثیه در تیرماه» با جنبش اخیر ایران هم نفسی و همذات پنداری کرده است.
شمس لنگرودی در این شعرها فضای ایران سرکوب شده، جنبش سبز، مقاومت مردمی، اندوه و تلخی مرگ کشته شدگان جنبش و شخصیت فردی برخی از آنان را درونی کرده و با بازآفرینی شاعرانه واکنش های روحی و تجربه های منفرد ذهنی و روانی شاعر و با گزارش شعری روی دادهای جزئی عینی مشخص منفرد، فضای جامعه و جنبش اخیر را در بافت و زبانی شاعرانه و در قالب تصویرهایی چند بعدی و فشرده به ساحت شعر برکشیده است.
شعرهای این مجموعه گاه و به ندرت به فضای حماسی و زبان شاملو نزدیک می شوند اما اغلب شعرها از فضا و زبان حماسی دور شده و فضای غمزده ایران و مظلومیت جنبش سبز را در زبانی ساده اما شاعرانه، چند بعدی و متمایز، که به زبان دیگر شعرهای شمس لنگرودی نزدیک است، تصویر می کنند.
شمس لنگرودی از شاعرانی است که در دهه ۶۰ و به روزگار اوج بحران شعر فارسی در ایران، به زبانی ساده و شاعرانه و متمایز از معاصران خود دست یافت.
بهترین شعرهای لنگرودی، که بر تجربه های شاعرانه منفرد، روی دادهای جزئی و زبانی ساده و چند بعدی و بر تصویرهائی گویا و فشرده بنا می شوند، به پرده های نقاشان امپرسیونیست شباهت می برند که با شکار و خلق لحظه ای منفرد و متمایز و مشخص، انسان و جهان و اشیاء و حالت های روحی و روانی و ذهنی را دوباره خلق می کنند.این شاخصه ها را می توان در اغلب شعرهای مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه نیز دید.
طنز شاعرانه ای که مضحکه و بی معنایی فضای استبدادی ایران را به شعر بر می کشد، و از شاخصه های شعر شمس لنگرودی است، در شعرهای مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه نیز ظاهر می شود.
شمس لنگرودی
شمس لنگرودی در سال ۱۳۲۹ متولد شد. نخستین دفتر شعرش را در سال ۱۳۵۵ منتشر و با آثاری که در دهه ۶۰ منتشر کرد به عنوان شاعری مطرح تثبیت شد.
شمس لنگرودی تا کنون نزدیک به ۲۰ مجموعه شعر و یک رمان منتشر کرده است. کتاب «تاریخ تحلیلی شعر نو»، تالیف شمس لنگرودی، یکی از با ارزش ترین آثار پژوهشی در باره شعر معاصر فارسی است.
دو کتاب «گردباد شور جنون»، در باره سبک هندی و کلیم کاشانی و کتاب «مکتب بازگشت»، در باره شعر فارسی به دوران افشاریه و زندیه نیز از آثار پژوهشی با ارزش او است.
شعرهای مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه جنبش سبز و ذهنیت شاعر را در فضای فرهنگی مذهب شیعه، فضائی متناسب با نمادهای غالب جنبش سبز، خلق می کنند.
مرگ در این شعرها نه حماسی که مظلومانه است و «شهادت مظلومانه» به «تکثیر» شهید می انجامد، شهیدان «غمزده» در «قطاری» که همراه با «گلدسته آوازها» همراهی می شود «به سوی بهشت» می روند و جلادان نه به مقاومت قهرمانان حماسی که به «مرغان ابابیل» در روایت قرآنی از معجزه الهی تهدید می شوند.
برخی شعرهای این مجموعه به انسجام و فشردگی درخشانی دست می یابند چون:
«از پس باریدن است
که تاول ابرهای اسیدی
بر تنمان آشکار می شود
ما را ببخش خیابان بلندم که چراغ های ات در قطرات خون روشن می شوند».
در برخی شعرها صمیمیت شاعر با زبانی مهربان درخشش عاطفه ای انسانی را به تصویر می کشند:
«حتما سراسر شب صدامان کردی
اما عزیز دلم
زندگان که قادر نیستند
صدای تو را بشنوند»
یا خطاب به ندا آقا سلطان:
«تو فقط ایستاده بودی
وخوشدلانه نگاه می کردی
که به خانه ات برگردی
اما دیگر اتاق کوچک خود را نخواهی دید دخترم
و خیل خیال های خوش آینده
بر در و دیوارش پرپر می زنند»
طنز شاعرانه برخی شعرهای این مجموعه فضای سیاه مرثیه را سیاه تر می کند:
«پس این فرشتگان به چه کاری مشغولند
که مثل پرندگان راست راست می چرخند در هوا
سر ماه حقوق اشان را می گیرند
پس این فرشتگان به چه کاری مشغولند
که مرگ تو را ندیدند
پس این فرشتگان پیر شده
جز جاسوسی ما
به چه کار بدی دیگری مشغول اند
که فریاد ما به جائی نمی رسد»
آخرین شعر مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه از بهترین شعرهای این مجموعه است. این شعر از فضای روز بر می گذرد و تصویری ماندگار خلق می کند:
«هیچ نماد و کنایه ای در میان نیست
روزنامه ها تکثیر می شوند
سطرها ردیف جنازه سوسک های له شده در چاپخانه ها است
بر پیشخوان روزنامه فروشی
مردم
انگار که به روزنامه های سفید نگاه می کنند
و آرزوها و آن چه را که در دل شان مانده مرور می کنند»
در این گزارش اطلاعاتی به چند مجموعه شعر و چند داستان و از جمله به مجموعه شعر «۲۲ مرثیه در تیرماه»، اثر شمس لنگرودی، به عنوان مدرک جرم استناد شده است.
انتشار گزارش های خبری بر اساس بولتن های محرمانه اطلاعاتی از این دست جز مقدمه چینی و فضا سازی برای حمله مجدد به کانون نویسندگان، تشدید سانسور کتاب و سرکوب فرهنگ و بازداشت روشنفکران ایرانی نیست و این بار نیز بافت و پرداخت این گزارش بر این اهداف تاکید می کنند.
شمس لنگرودی مجموعه شعر«۲۲ مرثیه در تیرماه» را در اینترنت منتشر کرده است.در موقعیتی که سانسور کتاب انتشار هر اثر با ارزشی را به تقریب ناممکن کرده است، امکان گذر آثاری هم نفس و همراه با جنبش اعتراضی مردم از سد سانسور منتفی است.
شمس لنگرودی با انتشار اینترنتی مجموعه شعر«۲۲ مرثیه در تیرماه»، که نخستین شعر آن به یاد نداآقاسلطان خلق شده و دیگر شعرهای آن نیز فضای جنبش اعتراضی اخیر ایران را تصویر می کنند، تیغ سرکوب را به جان خریده و شجاعانه سد سانسور را شکسته است.
حضور گسترده فعالان جنبش سبز در اینترنت، زمینه مناسبی فراهم آورده است تا مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه مخاطبان اصلی خود را یافته و با آنان و با دوستداران شعر شمس لنگرودی ارتباطی خلاق برقرار کرده است.
جنبش مظلوم در ساحت شعر
احمد شاملو از سال ۱۳۴۹ به بعد در شعرهای حماسی که در مجموعه «ابراهیم در آتش» منتشر شدند، بعد حماسی رخدادهای جنبش مبارزه مسلحانه آن روزگار را درونی و درخشان ترین اثر حماسی زبان فارسی را پس از شاهنامه فردوسی را خلق کرد.
شمس لنگرودی در شعرهای کوتاه مجموعه «۲۲ مرثیه در تیرماه» با جنبش اخیر ایران هم نفسی و همذات پنداری کرده است.
شمس لنگرودی در این شعرها فضای ایران سرکوب شده، جنبش سبز، مقاومت مردمی، اندوه و تلخی مرگ کشته شدگان جنبش و شخصیت فردی برخی از آنان را درونی کرده و با بازآفرینی شاعرانه واکنش های روحی و تجربه های منفرد ذهنی و روانی شاعر و با گزارش شعری روی دادهای جزئی عینی مشخص منفرد، فضای جامعه و جنبش اخیر را در بافت و زبانی شاعرانه و در قالب تصویرهایی چند بعدی و فشرده به ساحت شعر برکشیده است.
شعرهای این مجموعه گاه و به ندرت به فضای حماسی و زبان شاملو نزدیک می شوند اما اغلب شعرها از فضا و زبان حماسی دور شده و فضای غمزده ایران و مظلومیت جنبش سبز را در زبانی ساده اما شاعرانه، چند بعدی و متمایز، که به زبان دیگر شعرهای شمس لنگرودی نزدیک است، تصویر می کنند.
شمس لنگرودی از شاعرانی است که در دهه ۶۰ و به روزگار اوج بحران شعر فارسی در ایران، به زبانی ساده و شاعرانه و متمایز از معاصران خود دست یافت.
بهترین شعرهای لنگرودی، که بر تجربه های شاعرانه منفرد، روی دادهای جزئی و زبانی ساده و چند بعدی و بر تصویرهائی گویا و فشرده بنا می شوند، به پرده های نقاشان امپرسیونیست شباهت می برند که با شکار و خلق لحظه ای منفرد و متمایز و مشخص، انسان و جهان و اشیاء و حالت های روحی و روانی و ذهنی را دوباره خلق می کنند.این شاخصه ها را می توان در اغلب شعرهای مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه نیز دید.
طنز شاعرانه ای که مضحکه و بی معنایی فضای استبدادی ایران را به شعر بر می کشد، و از شاخصه های شعر شمس لنگرودی است، در شعرهای مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه نیز ظاهر می شود.
شمس لنگرودی
شمس لنگرودی در سال ۱۳۲۹ متولد شد. نخستین دفتر شعرش را در سال ۱۳۵۵ منتشر و با آثاری که در دهه ۶۰ منتشر کرد به عنوان شاعری مطرح تثبیت شد.
شمس لنگرودی تا کنون نزدیک به ۲۰ مجموعه شعر و یک رمان منتشر کرده است. کتاب «تاریخ تحلیلی شعر نو»، تالیف شمس لنگرودی، یکی از با ارزش ترین آثار پژوهشی در باره شعر معاصر فارسی است.
دو کتاب «گردباد شور جنون»، در باره سبک هندی و کلیم کاشانی و کتاب «مکتب بازگشت»، در باره شعر فارسی به دوران افشاریه و زندیه نیز از آثار پژوهشی با ارزش او است.
شعرهای مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه جنبش سبز و ذهنیت شاعر را در فضای فرهنگی مذهب شیعه، فضائی متناسب با نمادهای غالب جنبش سبز، خلق می کنند.
مرگ در این شعرها نه حماسی که مظلومانه است و «شهادت مظلومانه» به «تکثیر» شهید می انجامد، شهیدان «غمزده» در «قطاری» که همراه با «گلدسته آوازها» همراهی می شود «به سوی بهشت» می روند و جلادان نه به مقاومت قهرمانان حماسی که به «مرغان ابابیل» در روایت قرآنی از معجزه الهی تهدید می شوند.
برخی شعرهای این مجموعه به انسجام و فشردگی درخشانی دست می یابند چون:
«از پس باریدن است
که تاول ابرهای اسیدی
بر تنمان آشکار می شود
ما را ببخش خیابان بلندم که چراغ های ات در قطرات خون روشن می شوند».
در برخی شعرها صمیمیت شاعر با زبانی مهربان درخشش عاطفه ای انسانی را به تصویر می کشند:
«حتما سراسر شب صدامان کردی
اما عزیز دلم
زندگان که قادر نیستند
صدای تو را بشنوند»
یا خطاب به ندا آقا سلطان:
«تو فقط ایستاده بودی
وخوشدلانه نگاه می کردی
که به خانه ات برگردی
اما دیگر اتاق کوچک خود را نخواهی دید دخترم
و خیل خیال های خوش آینده
بر در و دیوارش پرپر می زنند»
طنز شاعرانه برخی شعرهای این مجموعه فضای سیاه مرثیه را سیاه تر می کند:
«پس این فرشتگان به چه کاری مشغولند
که مثل پرندگان راست راست می چرخند در هوا
سر ماه حقوق اشان را می گیرند
پس این فرشتگان به چه کاری مشغولند
که مرگ تو را ندیدند
پس این فرشتگان پیر شده
جز جاسوسی ما
به چه کار بدی دیگری مشغول اند
که فریاد ما به جائی نمی رسد»
آخرین شعر مجموعه ۲۲ مرثیه در تیرماه از بهترین شعرهای این مجموعه است. این شعر از فضای روز بر می گذرد و تصویری ماندگار خلق می کند:
«هیچ نماد و کنایه ای در میان نیست
روزنامه ها تکثیر می شوند
سطرها ردیف جنازه سوسک های له شده در چاپخانه ها است
بر پیشخوان روزنامه فروشی
مردم
انگار که به روزنامه های سفید نگاه می کنند
و آرزوها و آن چه را که در دل شان مانده مرور می کنند»
