کم‌تر از دو هفته به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم در ایران باقی مانده و به نظر می‌رسد مقوله زنان، مطالباتشان و حضورشان در دولت، بیش از دوره‌های گذشته مورد توجه نامزدها قرار گرفته است.
در سال‌های اخیر یکی از فعال‌ترین گروه‌های مدنی در ایران فعالان حقوق زن بودند که برای پیگیری و پیشبرد مطالبات خود تلاش کرده‌اند. تلاشی چون «کمپین یک میلیون امضا»، «کمپین لغو سنگسار» و حرکت‌های مشابه به زعم گروهی از صاحب نظران یکی از نتایجش طرح مطالباتی بوده که این روزها و در فضای انتخاباتی رگه‌هایی از آن را در مواضع و وعده‌های نامزدها می‌توان دید.
در حالی که شورای نگهبان با تایید صلاحیت چهار نامزد مرد عملا احتمال نامزدی زنان در رقابت‌های ریاست جمهوری را منتفی کرد اما توجه به زنان، از شعارهای پر رنگ نامزدهای حاضر در انتخابات است.
رضایی و وزیرخارجه زن
محسن رضایی از نامزدهای تایید صلاحیت شده که به جریان اصولگرا نزدیک است یکی از نامزدهایی بود که برنامه‌های خود برای زنان را اعلام کرد. وی در ۱ خرداد ۱۳۸۸ با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «خانهداری» را به عنوان یک شغل تصویب و «حقوق خانهداری» به زنان خانه‌دار پرداخت خواهد کرد.
آقای رضایی در این بیانیه خاطرنشان کرد: «من در دولت خود نه تنها پست كلیدی به زنان كشور خواهم داد بلكه در اداره امور كشور، از زنان توانمند در تمامی مشاغل و مدیریت آن مراكز استفاده خواهم كرد. اگر بیمه بیكاری مهم است، بیمه زنان خانه‌دار مهم‌تر است. به لحاظ اقتصادی سهم كار زنان خانه‌دار در تولید ناخالص ملی، چشمگیر و قابل محاسبه است. از این رو شغل خانهداری را تصویب و «حقوق خانهداری» به زنان خانه‌دار پرداخت خواهد شد كه در برنامه اعلام خواهم كرد.»
هر چند لیست مطالبات زنان در زمینه مسایل مختلف توجه بسیاری را جلب کرده اما یکی از مشخصه‌های این دوره سبقت نامزدها در اعلام سپردن وزارتخانه به مدیران زن است؛ محسن رضایی یکی از این نامزدهاست که مشخصا اعلام کرده در صورت پیروزی در انتخابات یک زن را به عنوان «وزیر امور خارجه» برخواهد گزید. مهدی کروبی دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری از جریان اصلاح طلب، در برنامه‌های انتخاباتی و تلویزیونی خود خبر از انتخاب «یک» وزیر زن در کابینه خود داده است. همانگونه که میرحسین موسوی دیگر نامزد انتخاباتی اصلاح طلب نیز در برنامه‌های انتخاباتی و تلویزیونی خود خبر از حضور زنان در سطح وزارت در صورت برگزیده شدن داده است. اما در این زمینه محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری کنونی ایران، موضع صریحی نداشته است.
کروبی و تعهد به احیای حقوق زنان
مهدی کروبی یکی از نامزدهای ریاست جمهوری در انتخابات پیش رو موضع رسمی خود در مورد مطالبات زنان را طی بیانیه‌ای اعلام کرد.
دبیرکل حزب اعتماد ملی در بیانیه انتخاباتی خود در مورد زنان، آورده است: «از آنجا که احیای حاکمیت قانون و حقوق شهروندی که بخش عظیمی از این حقوق، حقوق زنان است، از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری‌ام می‌باشد، معتقدم که باید زنان توانمند و شایسته ایرانی از کلیه حقوق حقه خود در جهت رفع عقب‌ماندگی‌های تاریخی برخوردار شوند.»
این نامزده انتخابات ریاست جمهوری «اجرای اصول معطل مانده قانون اساسی که تامین کننده حقوق زنان هم سطح مردان است» را یکی دیگر از اولویت‌های برنامه انتخاباتی خود دانست و افزود: «باید بررسی و بازخوانی بندهایی از قانون اساسی که به ظاهر با برخی حقوق زنان مغایرت دارد، مورد اهتمام نظام هم قرار گیرد».
کروبی در بیانیه خود افزوده است: «از مسائل مهمی که در مجلس ششم تصویب ولی در شورای نگهبان رد و فعلا در مجمع تشخیص مصلحت نظام، متوقف مانده است، کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان است. پذیرش مشروط کنوانسیون با حق تحفظ عدم مغایرت با شرع و قانون اساسی در کنار اصلاح قوانین متناسب با شرایط روز جامعه، می‌تواند به اصلاح بسیاری از رویه‌های جاری کمک کند.»
موسوی و «وزارتخانه زنان»
میرحسین موسوی دیگر نامزد اصلاح طلب نیز به مانند دیگران توجه ویژه‌ای به مطالبات زنان نشان داد. همراهی زهرا رهنورد رئیس پیشین دانشگاه الزهرا و همسر موسوی در میتینگ‌های انتخاباتی از سوی طرفدارانش و رسانه‌های خارجی مورد توجه قرار گرفته است.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری نیز برنامه‌های خود در زمینه مطالبات زنان را در طول این مدت منتشر کرد. هر چند وی نیز به مانند دو نامزد دیگر – کروبی و رضایی- وعده داد وزیر زن در کابینه احتمالی خود داشته باشد.
موسوی در «همایش ملی زنان حامی موسوی» که روز شنبه ٩ خرداد سال جاری در تهران برگزار شد به بیان اهداف و برنامه‌های خود در رابطه با مسایل زنان پرداخت.
وی با بیان اینکه «یکی از مشکلات مربوط به زنان وجود تصویری است که از نقش زنان در ذهنیت آنان وجود دارد»، تصریح کرد: «تغییر این ذهنیت و تصویر می‌تواند برای بهبود وضع زنان و رفع تبعیض‌ها بسیار موثر باشد و کمک کند که بتوانیم در این زمینه پیش برویم. در کنار قوانین، مقررات و نهادهای مختلف، تصویر زن از نقش خود نیز از جمله مشکلات موجود است و باید در این رابطه اجماعی بین زنان جامعه ما به وجود بیاید.»
آخرین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران با اشاره به اینکه «همه ما در یک جامعه دینی به سر می‌بریم»، بیان کرد: «در چنین نظامی، مسئله فقه بسیار اهمیت دارد و ارتباط گروه‌های فعال زنان با مراجع کار را بسیار آسان می‌کند.گرفتن یک نظر یا فتوا می‌تواند بسیاری از مشکلات را در موضوع حقوق زنان حل کند. نظریات علما در تصمیم‌گیری‌ها و برخوردهای قوه قضاییه و مجلس و دیگر دستگاه‌های نظام بسیار موثر خواهد بود.»
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری ضمن تشریح برنامه‌ها و تعهدات خود را در قبال مسایل زنان گفت: «قبول این تعهدات بسیار سنگین است و یک شرط دارد. من تمام تلاش خود را در این زمینه به کار خواهم بست اما شرط آن حمایت فعالانه خود زنان در این رابطه است.»
موسوی نیز به مانند کروبی اعلام کرده که «یکی از برنامه‌های او پس از پیروزی در انتخابات، پیگیری موضوع پیوستن به کنوانسیون رفع تبعیض از زنان با رعایت شرایط فرهنگی و مذهبی است.»
مجلس ششم برای پیوستن ایران به کنوانسیون منع هرگونه تبعیض علیه زنان تلاش کرد اما این موضوع در محافل مذهبی نکوهش شد و شورای نگهبان آن را برخلاف شرع تشخیص داد. در سال‌های گذشته همواره یکی از درخواست‌های فعالان حقوق زنان در ایران، پیوستن به این کنوانسیون بوده است.
در همین زمینه فاطمه راکعی، رئیس «ستاد مردمی زنان حامی موسوی در کشور» نیز در سخنانی در دانشگاه تربیت مدرس خبر از تاسیس «وزارتخانه زنان» در صورت انتخاب این نامزد اصلاح طلب داد و گفت: «وزارتخانه زنان در دولت موسوی برای رفع تبعیض‌ها تشکیل می‌شود.»
احمدی نژاد «نگفت در کابینه بعدی وزیر زن داریم»
محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری کنونی ایران و یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، برنامه مشخصی در امور زنان ارائه نکرده است. اما فراکسیون زنان مجلس هشتم اعلام کرده است که «احمدی نژاد تنها نامزد مورد حمایت فراكسیون زنان مجلس است».
به گزارش خبرگزاری فارس، طیبه صفایی نماینده مردم تهران و رئیس فراكسیون زنان مجلس شورای اسلامی در نشستی خبری در مجلس با اعلام حمایت فراكسیون متبوع خود از نامزدی احمدی نژاد در انتخابات آتی، اظهار داشت:«فراكسیون زنان از بانوان اصولگرایان مجلس تشكیل شده و زیر مجموعه فراكسیون اصولگرایان مجلس است كه محمود احمدی نژاد تنها نامزد مورد حمایت این فراكسیون در انتخابات ریاست جمهوری دهم است.»
رئیس فراكسیون زنان مجلس، پیگیری امور زنان را از مهم‌ترین اقدامات این فراكسیون مجلس هشتم بیان كرد و گفت: «هم اكنون لایحه حمایت از خانواده در دست بررسی است و اعضای این فراكسیون با جدیت در این موضوع فعال هستند.»
اما آیا محمود احمد نژاد هم مانند سه نامزد دیگر وعده برگزیدن زنان به سمت وزارت را داده است؟ پرسشی که مریم بهروزی ، دبیرکل جامعه زینب در گفت و گوی که ١٢ اردیبهشت ١٣٨٨ در رسانه‌ها منتشر شده به آن پاسخ «منفی » داد.
وی در تشریح دیدار خود با رئیس جمهوری اسلامی ایران گفت: «احمدی نژاد نگفت در کابینه بعدی وزیر زن داریم.»
دبیرکل جامعه زینب با اشاره به جلسه‌ای که به همراه اعضای «جبهه پیروان خط امام و رهبری» با احمدی نژاد داشت و طرح انتقادهایش در زمینه مطالبات زنان در این نشست، گقت: «آقای احمدی نژاد این انتقادات را شنید و آنها را نفی نکرد اما قولی هم نداد فقط گفت ما هم حامی حقوق زنان هستیم اما نگفت در کابینه بعدی وزیر زن خواهیم داشت.»
البته خانم بهروزی اظهار امیدواری کرد تا «اگر ایشان رئیس جمهور شد با تعاملات فکری تعدادی وزیر زن در کابینه داشته باشیم.»
کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان
گروهی فعالان حقوق زن که از چند سال پیش در قالب تشکل‌های مدنی مختلف به پیگیری مطالبات حقوقی و مدنی زنان ایران شدت بخشیده‌اند در آستانه انتخابات نیز با صدور بیانیه‌ای تخت عنوان «همگرایی زنان برای طرح مطالبات» از رئیس جمهور آینده خواسته‌اند تا ایران به کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان « بدون قید و شرط» بپیوندد.
امضاکنندگان بیانیه نهایی «همگرایی زنان برای طرح مطالبات» که نام‌هایی چون اعظم طالقانی، الهه کولایی، سیمین بهبهانی، فرزانه طاهری، شهلا اعزازی، شهلا لاهیجی، شیرین عبادی، نوشین احمدی خراسانی و منصوره شجاعی نیز در میان آنها به چشم میخورد، همچنین خواهان بازنگری در قوانین «تبعیض‌آمیز علیه زنان»، « به ویژه اصول ۱۹، ۲۰، ۲۱ و ۱۱۵ قانون اساسی» جمهوی اسلامی،«با گنجاندن اصل برابری جنسیتی بدون قیدوشرط» شده اند.
در سال‌های اخیر یکی از فعال‌ترین گروه‌های مدنی در ایران فعالان حقوق زن بودند که برای پیگیری و پیشبرد مطالبات خود تلاش کرده‌اند. تلاشی چون «کمپین یک میلیون امضا»، «کمپین لغو سنگسار» و حرکت‌های مشابه به زعم گروهی از صاحب نظران یکی از نتایجش طرح مطالباتی بوده که این روزها و در فضای انتخاباتی رگه‌هایی از آن را در مواضع و وعده‌های نامزدها می‌توان دید.
در حالی که شورای نگهبان با تایید صلاحیت چهار نامزد مرد عملا احتمال نامزدی زنان در رقابت‌های ریاست جمهوری را منتفی کرد اما توجه به زنان، از شعارهای پر رنگ نامزدهای حاضر در انتخابات است.
رضایی و وزیرخارجه زن
محسن رضایی از نامزدهای تایید صلاحیت شده که به جریان اصولگرا نزدیک است یکی از نامزدهایی بود که برنامه‌های خود برای زنان را اعلام کرد. وی در ۱ خرداد ۱۳۸۸ با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «خانهداری» را به عنوان یک شغل تصویب و «حقوق خانهداری» به زنان خانه‌دار پرداخت خواهد کرد.
آقای رضایی در این بیانیه خاطرنشان کرد: «من در دولت خود نه تنها پست كلیدی به زنان كشور خواهم داد بلكه در اداره امور كشور، از زنان توانمند در تمامی مشاغل و مدیریت آن مراكز استفاده خواهم كرد. اگر بیمه بیكاری مهم است، بیمه زنان خانه‌دار مهم‌تر است. به لحاظ اقتصادی سهم كار زنان خانه‌دار در تولید ناخالص ملی، چشمگیر و قابل محاسبه است. از این رو شغل خانهداری را تصویب و «حقوق خانهداری» به زنان خانه‌دار پرداخت خواهد شد كه در برنامه اعلام خواهم كرد.»
هر چند لیست مطالبات زنان در زمینه مسایل مختلف توجه بسیاری را جلب کرده اما یکی از مشخصه‌های این دوره سبقت نامزدها در اعلام سپردن وزارتخانه به مدیران زن است؛ محسن رضایی یکی از این نامزدهاست که مشخصا اعلام کرده در صورت پیروزی در انتخابات یک زن را به عنوان «وزیر امور خارجه» برخواهد گزید. مهدی کروبی دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری از جریان اصلاح طلب، در برنامه‌های انتخاباتی و تلویزیونی خود خبر از انتخاب «یک» وزیر زن در کابینه خود داده است. همانگونه که میرحسین موسوی دیگر نامزد انتخاباتی اصلاح طلب نیز در برنامه‌های انتخاباتی و تلویزیونی خود خبر از حضور زنان در سطح وزارت در صورت برگزیده شدن داده است. اما در این زمینه محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری کنونی ایران، موضع صریحی نداشته است.
کروبی و تعهد به احیای حقوق زنان
مهدی کروبی یکی از نامزدهای ریاست جمهوری در انتخابات پیش رو موضع رسمی خود در مورد مطالبات زنان را طی بیانیه‌ای اعلام کرد.
دبیرکل حزب اعتماد ملی در بیانیه انتخاباتی خود در مورد زنان، آورده است: «از آنجا که احیای حاکمیت قانون و حقوق شهروندی که بخش عظیمی از این حقوق، حقوق زنان است، از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری‌ام می‌باشد، معتقدم که باید زنان توانمند و شایسته ایرانی از کلیه حقوق حقه خود در جهت رفع عقب‌ماندگی‌های تاریخی برخوردار شوند.»
این نامزده انتخابات ریاست جمهوری «اجرای اصول معطل مانده قانون اساسی که تامین کننده حقوق زنان هم سطح مردان است» را یکی دیگر از اولویت‌های برنامه انتخاباتی خود دانست و افزود: «باید بررسی و بازخوانی بندهایی از قانون اساسی که به ظاهر با برخی حقوق زنان مغایرت دارد، مورد اهتمام نظام هم قرار گیرد».
کروبی در بیانیه خود افزوده است: «از مسائل مهمی که در مجلس ششم تصویب ولی در شورای نگهبان رد و فعلا در مجمع تشخیص مصلحت نظام، متوقف مانده است، کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان است. پذیرش مشروط کنوانسیون با حق تحفظ عدم مغایرت با شرع و قانون اساسی در کنار اصلاح قوانین متناسب با شرایط روز جامعه، می‌تواند به اصلاح بسیاری از رویه‌های جاری کمک کند.»
موسوی و «وزارتخانه زنان»
میرحسین موسوی دیگر نامزد اصلاح طلب نیز به مانند دیگران توجه ویژه‌ای به مطالبات زنان نشان داد. همراهی زهرا رهنورد رئیس پیشین دانشگاه الزهرا و همسر موسوی در میتینگ‌های انتخاباتی از سوی طرفدارانش و رسانه‌های خارجی مورد توجه قرار گرفته است.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری نیز برنامه‌های خود در زمینه مطالبات زنان را در طول این مدت منتشر کرد. هر چند وی نیز به مانند دو نامزد دیگر – کروبی و رضایی- وعده داد وزیر زن در کابینه احتمالی خود داشته باشد.
موسوی در «همایش ملی زنان حامی موسوی» که روز شنبه ٩ خرداد سال جاری در تهران برگزار شد به بیان اهداف و برنامه‌های خود در رابطه با مسایل زنان پرداخت.
وی با بیان اینکه «یکی از مشکلات مربوط به زنان وجود تصویری است که از نقش زنان در ذهنیت آنان وجود دارد»، تصریح کرد: «تغییر این ذهنیت و تصویر می‌تواند برای بهبود وضع زنان و رفع تبعیض‌ها بسیار موثر باشد و کمک کند که بتوانیم در این زمینه پیش برویم. در کنار قوانین، مقررات و نهادهای مختلف، تصویر زن از نقش خود نیز از جمله مشکلات موجود است و باید در این رابطه اجماعی بین زنان جامعه ما به وجود بیاید.»
آخرین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران با اشاره به اینکه «همه ما در یک جامعه دینی به سر می‌بریم»، بیان کرد: «در چنین نظامی، مسئله فقه بسیار اهمیت دارد و ارتباط گروه‌های فعال زنان با مراجع کار را بسیار آسان می‌کند.گرفتن یک نظر یا فتوا می‌تواند بسیاری از مشکلات را در موضوع حقوق زنان حل کند. نظریات علما در تصمیم‌گیری‌ها و برخوردهای قوه قضاییه و مجلس و دیگر دستگاه‌های نظام بسیار موثر خواهد بود.»
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری ضمن تشریح برنامه‌ها و تعهدات خود را در قبال مسایل زنان گفت: «قبول این تعهدات بسیار سنگین است و یک شرط دارد. من تمام تلاش خود را در این زمینه به کار خواهم بست اما شرط آن حمایت فعالانه خود زنان در این رابطه است.»
موسوی نیز به مانند کروبی اعلام کرده که «یکی از برنامه‌های او پس از پیروزی در انتخابات، پیگیری موضوع پیوستن به کنوانسیون رفع تبعیض از زنان با رعایت شرایط فرهنگی و مذهبی است.»
مجلس ششم برای پیوستن ایران به کنوانسیون منع هرگونه تبعیض علیه زنان تلاش کرد اما این موضوع در محافل مذهبی نکوهش شد و شورای نگهبان آن را برخلاف شرع تشخیص داد. در سال‌های گذشته همواره یکی از درخواست‌های فعالان حقوق زنان در ایران، پیوستن به این کنوانسیون بوده است.
در همین زمینه فاطمه راکعی، رئیس «ستاد مردمی زنان حامی موسوی در کشور» نیز در سخنانی در دانشگاه تربیت مدرس خبر از تاسیس «وزارتخانه زنان» در صورت انتخاب این نامزد اصلاح طلب داد و گفت: «وزارتخانه زنان در دولت موسوی برای رفع تبعیض‌ها تشکیل می‌شود.»
احمدی نژاد «نگفت در کابینه بعدی وزیر زن داریم»
محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری کنونی ایران و یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، برنامه مشخصی در امور زنان ارائه نکرده است. اما فراکسیون زنان مجلس هشتم اعلام کرده است که «احمدی نژاد تنها نامزد مورد حمایت فراكسیون زنان مجلس است».
به گزارش خبرگزاری فارس، طیبه صفایی نماینده مردم تهران و رئیس فراكسیون زنان مجلس شورای اسلامی در نشستی خبری در مجلس با اعلام حمایت فراكسیون متبوع خود از نامزدی احمدی نژاد در انتخابات آتی، اظهار داشت:«فراكسیون زنان از بانوان اصولگرایان مجلس تشكیل شده و زیر مجموعه فراكسیون اصولگرایان مجلس است كه محمود احمدی نژاد تنها نامزد مورد حمایت این فراكسیون در انتخابات ریاست جمهوری دهم است.»
رئیس فراكسیون زنان مجلس، پیگیری امور زنان را از مهم‌ترین اقدامات این فراكسیون مجلس هشتم بیان كرد و گفت: «هم اكنون لایحه حمایت از خانواده در دست بررسی است و اعضای این فراكسیون با جدیت در این موضوع فعال هستند.»
اما آیا محمود احمد نژاد هم مانند سه نامزد دیگر وعده برگزیدن زنان به سمت وزارت را داده است؟ پرسشی که مریم بهروزی ، دبیرکل جامعه زینب در گفت و گوی که ١٢ اردیبهشت ١٣٨٨ در رسانه‌ها منتشر شده به آن پاسخ «منفی » داد.
وی در تشریح دیدار خود با رئیس جمهوری اسلامی ایران گفت: «احمدی نژاد نگفت در کابینه بعدی وزیر زن داریم.»
دبیرکل جامعه زینب با اشاره به جلسه‌ای که به همراه اعضای «جبهه پیروان خط امام و رهبری» با احمدی نژاد داشت و طرح انتقادهایش در زمینه مطالبات زنان در این نشست، گقت: «آقای احمدی نژاد این انتقادات را شنید و آنها را نفی نکرد اما قولی هم نداد فقط گفت ما هم حامی حقوق زنان هستیم اما نگفت در کابینه بعدی وزیر زن خواهیم داشت.»
البته خانم بهروزی اظهار امیدواری کرد تا «اگر ایشان رئیس جمهور شد با تعاملات فکری تعدادی وزیر زن در کابینه داشته باشیم.»
کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان
گروهی فعالان حقوق زن که از چند سال پیش در قالب تشکل‌های مدنی مختلف به پیگیری مطالبات حقوقی و مدنی زنان ایران شدت بخشیده‌اند در آستانه انتخابات نیز با صدور بیانیه‌ای تخت عنوان «همگرایی زنان برای طرح مطالبات» از رئیس جمهور آینده خواسته‌اند تا ایران به کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان « بدون قید و شرط» بپیوندد.
امضاکنندگان بیانیه نهایی «همگرایی زنان برای طرح مطالبات» که نام‌هایی چون اعظم طالقانی، الهه کولایی، سیمین بهبهانی، فرزانه طاهری، شهلا اعزازی، شهلا لاهیجی، شیرین عبادی، نوشین احمدی خراسانی و منصوره شجاعی نیز در میان آنها به چشم میخورد، همچنین خواهان بازنگری در قوانین «تبعیض‌آمیز علیه زنان»، « به ویژه اصول ۱۹، ۲۰، ۲۱ و ۱۱۵ قانون اساسی» جمهوی اسلامی،«با گنجاندن اصل برابری جنسیتی بدون قیدوشرط» شده اند.
