روزنامه ترکیهای حریت و خبرگزاری رویترز از رجب طیب اردوغان، در جریان یک سخنرانی در نهم آذر ماه، نقل کردهاند که دلیل اعزام نیروهای ارتش ترکیه به خاک سوریه برای آن است که «به حکومت [بشار] اسد خودکامه خاتمه داده شود… ورود ما به سوریه هیچ دلیل دیگری ندارد».
سخنان تازه رئیسجمهوری ترکیه، که به صراحت در آن نقلقولی از دخالت نظامی ارتش کشورش برای خاتمه دادن به حکومت رئیسجمهوری سوریه مطرح شده، در سمپوزیومی در استانبول بیان شدهاست.
به گزارش خبرگزاری رویترز و روزنامه حریت، آقای اردوغان ضمن انتقاد از سازمان ملل، گفته است «ما برای اجرای عدالت به سوریه رفتهایم. ما وارد سوریه شدهایم تا به حکومت اسد خودکامه خاتمه دهیم. کسیکه مردم خودش را هدف ترور دولتی قرار داده است. [حضور ما در سوریه] هیچ دلیل دیگری ندارد».
آقای اردوغان میگوید این کار برای آن است که «سرزمین [سوریه] به صاحبان اصلی آن بازگردانده شود» و ترکیه «چشمداشتی به خاک سوریه ندارد».
در سوم شهریور ماه دفتر نخستوزیری ترکیه، رسما از آغاز عملیات نظامی ارتش ترکیه در خاک سوریه با هدف «بیرون راندن شبهنظامیان گروه موسوم به حکومت اسلامی از شهر مرزی جرابلس» خبر داده بود.
چند روز پس از آن رئيسجمهوری ترکیه تاکید کرد که این عملیات نظامی «تا مهار تهدیدهای گروه حکومت اسلامی (داعش) و نیز یگانهای مدافع خلق» ادامه خواهد داشت.
یگانهای مدافع خلق که از کردهای سوریه تشکیل شده، خود درگیر نبردهایی با «داعش» است و از حمایت شماری از کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده برخوردار است. از منظر آنکارا این گروه، یک گروه تروریستیست.
اردوغان هرگز مخالفت خود را با اسد و حکومت او و نیز لزوم کنارهگیریاش از قدرت پنهان نکردهاست. اما بیان این موضوع که دخالت نظامی ترکیه با این هدف انجام میشود، دستکم در گزارشها و خبرهای رسمی تا کنون، بازتابی پیدا نکرده بود. رویترز حتی میگوید اردوغان برای نخستین بار طی ماههای گذشته، نام اسد را به طور مستقیم در سخنرانی خود بیان کردهاست.
این سخنان در حالی بیان شده که ترکیه اقدام به بهبود روابط خود با روسیه نیز کردهاست. کشوری که از حامیان اصلی اسد به شمار میرود و در کنار ایران، همواره هدف انتقادهای ائتلاف ضد داعش، کشورهای غربی و نیز دولت باراک اوباما است. از منظر منتقدان، حضور نظامی و حمایت تهران و مسکو از دمشق، مانع از پیدا شدن راهحلی سیاسی برای جنگ داخلی سوریه شدهاست. در دیگر سو دونالد ترامپ، رئیسجمهوری منتخب آمریکا، در جریان کارزار انتخاباتی خود، از احتمال همکاری با روسیه در کارزار سوریه سخن گفتهاست.
سخنان تازه رجب طیب اردوغان چند روز پس از آن است که وزیر خارجه قطر گفته بود حتی اگر دولت بعدی ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ، دست از پشتیبانی از شورشیان مورد حمایت در سوریه بردارد، کشور او همچنان به مسلحکردن آنها در نبردها علیه حکومت اسد، ادامه خواهد داد.
ارتش سوریه و متحدان آن طی روزهای گذشته دست به پیشرویهای عمدهای در شهر حلب زدهاند که احتمال کنترل کاملا آن را بیش از گذشته کردهاست. در این صورت، اسد به یکی از مهمترین پیروزیهای خود در جنگ داخلی آن کشور دست مییابد.
جنگ داخلی سوریه، در پی سرکوب شدید اعتراضات عمدتا مسالمتآمیز به حکومت خاندان اسد آغاز شد. این کشور طی سالهای گذشته به پایگاهی برای گروههای افراطی مانند حکومت خودخوانده اسلامی یا شاخه القاعده تبدیل شدهاست. دستکم بین ۳۰۰ هزار تا نیم میلیون نفر در این جنگ دخلی کشته شدهاند. رئیسجمهوری ترکیه در بخشی از سخنرانی نهم آذر ماه خود گفته است برآوردهای او نشان میدهد یک میلیون نفر در این جنگ کشته شدهاند. این رقم نزدیک به پنج درصد کل جمعیت سوریه است.